"Ngôi nhà đặc biệt" tri ân đồng đội

Tọa lạc trên diện tích gần 5.000 m² nằm cạnh Quốc lộ 26, xã Cư M’ta (huyện M’Drắk) có một địa chỉ đặc biệt là nơi tri ân và “chốn đi về” của những anh hùng, liệt sĩ Sư đoàn 10 - Quân đoàn 3: Di tích lịch sử Chiến thắng tại đèo M’Drắk - Phượng Hoàng năm 1975.

Trong Chiến dịch Tây Nguyên năm 1975, tại mặt trận Đắk Lắk, Sư đoàn 10 - Quân đoàn 3 đã tham gia nhiều trận đánh quan trọng, trong đó trận tấn công Chư Cúc ngày 18/3/1975, đập tan cuộc phản kích tái chiếm Buôn Ma Thuột, góp phần quan trọng thúc đẩy chiến dịch phát triển. Ngày 22/3/1975, Sư đoàn 10 tham gia đánh chiếm quận lỵ Khánh Dương, tiêu diệt hoàn toàn Trung đoàn 40 ngụy và 2 tiểu đoàn bảo an.

Ngày 29/3/1975, Sư đoàn 10 tham gia đánh Lữ đoàn dù 3 (lực lượng tổng dự bị chiến lược của Quân lực Việt Nam Cộng hòa với âm mưu tái chiếm Buôn Ma Thuột và chặn quân ta tiến xuống đồng bằng ở đèo Phượng Hoàng). Đến sáng 1/4/1975, ta đã tiêu diệt hoàn toàn Lữ đoàn dù 3 của địch, mở toang cánh cửa phía Đông tiến công xuống đồng bằng giải phóng thành phố Nha Trang và Quân cảng Cam Ranh, kết thúc thắng lợi Chiến dịch Tây Nguyên.

Chiến tranh đã lùi xa, được sống trong bình yên, hạnh phúc hôm nay, những cựu chiến binh Sư đoàn 10 - Quân đoàn 3 vẫn luôn đau đáu nhớ về những đồng đội còn nằm lại nơi chiến trường xưa. Để tri ân những đồng đội đã hy sinh tại mặt trận Tây Nguyên - B3, Trung tướng Trần Quốc Phú, nguyên Sư trưởng, Trưởng Ban liên lạc bạn chiến đấu Sư đoàn 10 - Quân đoàn 3, cùng với Ban liên lạc đã trở lại nơi chiến trường xưa để khảo sát, tìm vị trí và đề xuất xây dựng một "ngôi nhà chung" tri ân đồng đội hy sinh còn nằm lại nơi đây.

Trung tướng Trần Quốc Phú (bên phải) luôn sát cánh cùng cán bộ, chiến sĩ trong thời gian xây dựng công trình.

Được sự quan tâm của Quân đoàn, cấp ủy, chính quyền các cấp của tỉnh Đắk Lắk, công trình đặc biệt ấy được khởi công xây dựng ngày 26/2/2019, qua hơn hai năm, các hạng mục đã hoàn thành vào ngày 23/2/2023. Kinh phí thực hiện công trình hơn 2 tỷ đồng, do các cựu chiến binh, gia đình cựu chiến binh Sư đoàn 10 - Quân đoàn 3 tự nguyện đóng góp và sự ủng hộ của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài tỉnh.

Trong quá trình xây dựng công trình, mặc dù tuổi cao, sức khỏe không còn như trước nhưng Trung tướng Trần Quốc Phú luôn bám sát công trình cùng các đơn vị, lực lượng ngày đêm đẩy nhanh tiến độ thi công và bảo đảm kỹ thuật, chất lượng. Đây là công trình được xác định có ý nghĩa quan trọng, là tâm huyết của các cựu chiến binh, gia đình cựu chiến binh, thân nhân các liệt sĩ Sư đoàn 10 - Quân đoàn 3; các tổ chức, cá nhân và cấp ủy, chính quyền địa phương, nhằm tri ân đồng đội, những người đã hy sinh anh dũng trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc nói chung và tại mặt trận Tây Nguyên nói riêng. Đây còn là “địa chỉ đỏ” để giáo dục truyền thống cách mạng cho các thế hệ trẻ hôm nay và mai sau.

Đại tá Đoàn Minh Viện, cựu chiến binh Sư đoàn 10 cũng là một trong những người dành nhiều tâm huyết cho công trình. Ông đã bao lần tự lái xe chạy hàng trăm cây số từ TP. Phan Rang - Tháp Chàm (Ninh Thuận) đến động viên, chia sẻ với cán bộ, chiến sĩ tham gia xây dựng "ngôi nhà" tri ân đồng đội. Khi công trình khánh thành đưa vào sử dụng, ông đã nhiều lần ghé thăm, thắp nhang viếng đồng đội nhưng lần nào cảm xúc cũng dâng trào không cầm nổi nước mắt. Thế là, từ nay đồng đội ông đã có "ngôi nhà chung" để đi về, đây là việc làm vô cùng ý nghĩa để tri ơn các đồng đội còn nằm lại nơi đây.

Các đại biểu thắp nhang tri ân các anh hùng, liệt sĩ Sư đoàn 10 - Quân đoàn 3 tại di tích.

Với ý nghĩa đặc biệt của công trình, ngày 10/4/2023, Trung tướng Trần Quốc Phú thay mặt Ban liên lạc đã có đơn gửi UBND huyện M’Drắk đề nghị UBND tỉnh xếp hạng di tích lịch sử đối với công trình này. Ngày 5/10/2023, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 1964/QĐ-UBND xếp hạng “Di tích lịch sử Chiến thắng tại đèo M’Drắk - Phượng Hoàng năm 1975, xã Cư M’ta, huyện M’Drắk, tỉnh Đắk Lắk” là di tích cấp tỉnh. UBND huyện M’Drắk đã long trọng tổ chức Lễ đón nhận Bằng xếp hạng di tích cấp tỉnh vào tháng 12/2023.

Đến ngày 14/6/2024, UBND tỉnh đã có tờ trình đề nghị Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xem xét, xếp hạng di tích quốc gia đối với “Di tích lịch sử Chiến thắng tại đèo M’Drắk - Phượng Hoàng năm 1975, xã Cư M’ta, huyện M’Drắk, tỉnh Đắk Lắk”.

Tiến Ninh