Ký sự lái xe đường dài (bài 1)

“Đời tài xế tìm đâu ra mộng đẹp/ Sống ngoài đường thu hẹp chuyện yêu đương/ Lấy vô lăng làm người tình trong mộng/ Lấy ca bin làm mái ấm gia đình” – những câu thơ của một tác giả chẳng nhớ tên được cánh tài xế đường dài chúng tôi thuộc nằm lòng đã thi vị hóa phần nào thực tế (có phần chua chát) của nghề lái xe đường dài.

Ký sự đường dài với những câu chuyện mắt thấy, tai nghe, cả những trải nghiệm thực tế từ những vòng quay vô lăng dài theo năm tháng, dẫu thế nào, hạnh phúc nhất của cánh tài xế chúng tôi là tất cả các chuyến xe đều đi đến nơi về đến bến an toàn…

Bài 1: Những dặm dài “sáng – tối”

Nội tình nghề lái xe đường dài có những khoảng "sáng - tối" không phải ai cũng biết. Phần đông lái xe đều rất cơ cực, họ phải dấn thân vào gió bụi đường dài, phải thức đêm, thức hôm lo cho tính mạng, tài sản của bao nhiêu hành khách. Song, cũng có không ít những lái xe ranh ma và liều lĩnh…

Áp lực lần đầu chạy xe khách

Năm 2004, tôi chính thức có giấy phép lái xe hạng E và chuyển sang chạy xe buýt, rồi xe khách. Chuyến đầu tiên, chủ xe bảo tôi vào Krông Nô (Đắk Nông) đón khách. Giáp Tết, khách đi xe rất đông, xe 54 chỗ ngồi mà đã có hơn 60 khách cùng vô số hàng hóa đi Giao Thủy (tỉnh Nam Định) chen chúc lên chật xe ngay tại bến. Phải bảo đảm an toàn cho gần cả trăm con người trên hành trình dài cả nghìn cây số khiến tôi run rẩy.

Xe về Buôn Ma Thuột để tiếp tục đón mẹ con chủ xe, đón khách rồi mới chính thức rời bến mà lòng tôi chộn rộn, lo lắng như lần đầu tập lái. Sau khi tất cả đã lên xe và ổn định chỗ ngồi, tôi điều khiển xe chạy chậm vừa đi vừa tìm cảm giác lái. Đến gần địa phận huyện Ea H’leo (Km 82), tôi mới bớt áp lực và chạy xe với cảm giác tốt nhất.

Tác giả trong một lần lái xe khách.

“Anh chạy từ phố xuống mà chưa sử dụng đến số 6, dầu uống chịu gì nổi. Rồi anh sử dụng đèn pha, cốt nhiều thế, hỏng cái công tắc là khỏi chạy luôn đó” – T. lên giọng nhắc nhở. T. là con trai chủ xe, chưa có giấy phép lái xe. Chuyến xe trước anh ta lái mới gây tai nạn ở Gia Lai, may là va chạm nhẹ với xe máy. Sau khi tai nạn xảy ra, tài xế lái chiếc xe này phát hiện T. - con chủ xe không có bằng lái, lại hay tranh tài và hay lên giọng dạy dỗ nên anh bỏ việc. Anh thấy tôi đang thất nghiệp nên giới thiệu tôi chạy để kiếm tiền.

Thế là ngay sau chuyến đi đó tôi cũng xin nghỉ, bởi nếu phải giao xe cho người không có bằng lái chạy thì chính tôi cũng vi phạm Luật Giao thông đường bộ, cũng phải chịu trách nhiệm khi tai nạn xảy ra.

Tài xế liều lĩnh

Một lần tôi lái xe khách 54 chỗ chất lượng cao tuyến Buôn Ma Thuột - Hà Nội. Tôi chạy tài đầu từ Buôn Ma Thuột sang Kon Tum, phải chạy chậm để bắt khách nên không có việc gì xảy ra. Lái xe chính tên Vinh chạy từ Kon Tum ra đến Quảng Trị rồi rẽ lên đường Trường Sơn giao tay lái cho tôi. Anh ta dặn lơ xe là một thanh niên ngồi bên phụ có nhiệm vụ thức nói chuyện và chỉ đường.

Đường Trường Sơn thời đó nhỏ hẹp, đèo dốc quanh co liên tục. Hai chiếc xe ngược chiều tránh nhau rất khó khăn. Trâu bò của người dân thả tự do. Đêm có lúc pha đèn thấy cả đàn trâu bò con đứng, con nằm tràn ra đường, phanh đến cháy lốp mới không va phải chúng.

Lái xe Vinh liên tục nhắc tôi: “Tăng tốc lên đi, tui bao luật cho. Chấp nhận chạy đường này không có công an để tranh thủ đạp mà chạy chậm như vậy thà xuống Quốc lộ 1 chạy còn hơn”. Tôi phần không quen đường, phần sợ tai nạn... nên những đoạn đường thẳng, quan sát tốt tôi mới nhấn ga cho chiếc xe tăng lên vận tốc 80 - 90 km/h. Quan sát đường thấy loang loáng, cảm giác tay lái vào các khúc cua không tự tin thì ngay lập tức tôi giảm tốc độ. Vinh tiếp tục yêu cầu tôi đẩy cao tốc độ hơn nữa... Tôi trả lời Vinh: “Tôi lạ đường chạy ở mức độ kiểm soát được chứ chạy nhanh nguy hiểm quá! Chuyến này tôi chạy phụ cho ông vài đoạn để ông ngủ cho khỏe rồi lái, chứ tôi không lấy đủ tiền tài đâu”.

Suốt cả chặng đường dài, tài xế phải đối mặt với rất nhiều tình huống.

Vinh đùng đùng nổi giận, vùng dậy bảo tôi tấp xe vào lề để anh ta lái. Vinh lái xe như làm xiếc, vừa lái anh ta vừa kể oang oang như một chiến tích, là lần anh ta gây tai nạn khiến hai người chết tại chỗ, chủ xe phải lo hết! Và bây giờ, vào khúc cua bên trái anh ta lái xe lấn hết hoàn toàn đường bên trái. Anh lơ xe đeo cái dây bảo hiểm tự chế quanh người cứ mỗi lần xe vào cua bên trái là anh ta đu mình nơi cửa xe quan sát.

“Có xe xuống!” –  lơ xe hét to. Lập tức Vinh phanh xe dúi dụi và chuyển xe về đúng phần đường của mình. Xe ngược chiều vừa thoát qua, lập tức chiếc xe tăng tốc lên 120 - 130 km/h. Xe vào cua bên phải, anh ta cắt cua sát rạt lề đường bên phải. Những lúc này, phụ xe phải rất nhanh chóng thu người vào trong và kịp thời đóng cửa.

Tôi bàng hoàng không thể tin nổi con đường quanh co, nhỏ hẹp, đêm tối và lái xe đã từng gây tai nạn làm chết đến hai mạng người vẫn lái xe chạy như kiểu "ăn cướp". Đêm tối giữa núi rừng thanh vắng, đèn pha sáng như xé màn đêm nhưng lái xe vẫn nhấn còi liên tục như chạy xe cứu hỏa. Tôi không dám nhìn Vinh chạy nữa mà lặng lẽ lùi dần xuống ngồi ôm chặt cây trụ sắt ở cuối xe...

Xe đến bến xe Giáp Bát (Hà Nội) khoảng 6 giờ sáng hôm sau. Một “kỷ lục” cả về tốc độ lẫn thời gian từ Buôn Ma Thuột ra Hà Nội thời đó. Anh chàng lơ xe kể cho tôi nghe chuyện làm ăn của Vinh. Đi ra thì anh ta chở gỗ lậu; đi vào anh ta lại chở thuốc lá lậu. Nên chiếc xe còn là công cụ để lái xe này kiếm tiền...

Trong chuyến đi, tôi cũng phát hiện và chứng kiến cách lái xe Vinh bố trí nhận thuốc lá lậu cực kỳ bất ngờ. Và Vinh rất tự hào về chiến thuật của mình. Trong bữa nhậu ở Hà Nội, anh ta chê những lái xe khác “ngu” khi dừng ăn cơm và nhận thuốc lá lậu tại các quán ăn ở Quảng Trị. Quản lý thị trường và công an biết chính xác xe nào nhận chở bao nhiêu cây thuốc, loại nào và họ thích bắt lúc nào thì bắt. Còn Vinh cho xe chạy qua địa phận Quảng Trị, dừng vài ba phút giữa cánh đồng hoang vắng thì lập tức có một đoàn xe ôm lao đến, mỗi người vác một bao quăng lên sàn xe khách. Rồi tất cả biến mất nhanh như… điện xẹt. Vinh lại cho xe lao như bay. Lơ xe chỉ việc giấu các bao tải vào các hầm có nắp dưới sàn xe. Chuyến đi vào, về đến địa phận tỉnh Kon Tum, xe dừng vài phút giữa rừng vắng, lại thấy một đoàn xe thồ lao đến. Những khúc gỗ trắc, cẩm lai… được bao bọc kín đáo được phóng lên sàn xe và tất cả nhanh chóng biến mất vào đêm đại ngàn…

(Còn nữa)

Bài  2: Đời tài xế và những nỗi niềm

Trương Nhất Vương