Nghe câu ví, giặm trên cao nguyên

Trên hành trình xây dựng kinh tế mới ở mảnh đất Krông Năng, những người con Nghệ - Tĩnh (Nghệ An, Hà Tĩnh) đã mang theo những làn điệu dân ca ví, giặm quê hương, làm “sống lại hồn quê” giữa đại ngàn Tây Nguyên.

Mỗi dịp hội hè, lễ, Tết hay ngày vui của xóm làng, những câu hát dân ca ví, giặm lại vang lên, đưa người nghe trở về với ký ức quê hương xứ Nghệ thân thương.

Miên man nỗi nhớ... ví, giặm!

Dân ca ví, giặm là loại hình sinh hoạt văn hóa, văn nghệ dân gian có từ lâu đời của người dân xứ Nghệ, phản ánh tâm hồn, tình cảm con người trong lao động sản xuất, trong cuộc sống thường ngày. Từng điệu hò, câu ví ẩn hiện, thấp thoáng đâu đó sự chân chất, mộc mạc, vừa sâu lắng, vừa trữ tình. Từ bao đời nay, dân ca ví, giặm được xem là “món ăn tinh thần”, là “dòng sữa” ngọt góp phần hình thành và nuôi dưỡng cốt cách, tâm hồn bao thế hệ người dân xứ “núi Hồng, sông Lam”.

Một buổi sinh hoạt của Câu lạc bộ Dân ca ví, giặm thôn Tân Lộc (xã Ea Tóh, huyện Krông Năng).

Chị Võ Thị Sâm (SN 1973) cùng gia đình từ huyện Nghi Xuân (tỉnh Hà Tĩnh) vào định cư tại thôn Tân Lộc, xã Ea Tóh (huyện Krông Năng) từ những năm 1990 tâm sự: “Ngày mới xa quê, lập nghiệp trên vùng đất mới, chúng tôi gặp nhiều khó khăn, vất vả. Ngày đi làm, đêm về mấy gia đình quây quần với nhau, nhâm nhi ly nước chè, cùng nhau trò chuyện rồi ca những bài hát ví, giặm cho đỡ nhớ quê hương”.

Cũng là một người con của quê hương Lộc Hà (tỉnh Hà Tĩnh) vào mảnh đất Ea Tóh (huyện Krông Năng) lập nghiệp gần 35 năm nay, anh Hoàng Tiến Dũng (thôn Tân Lộc) chia sẻ: “Những điệu hò, câu ví đã gắn bó với người dân xứ Nghệ từ khi sinh ra, lớn lên và mang lại những cung bậc cảm xúc tinh tế, nhạy cảm trong tâm hồn; tạo nên các mối quan hệ gắn bó giữa người với người, xây đắp tình làng nghĩa xóm, tình cảm cộng đồng, tình yêu đôi lứa”.

Gìn giữ nét đẹp văn hóa xứ nghệ

Những năm gần đây, làn điệu dân ca ví, giặm đã xuất hiện nhiều hơn trong cuộc sống thường ngày ở huyện Krông Năng. Năm 2022, UBND xã Ea Tóh quyết định thành lập Câu lạc bộ (CLB) Dân ca ví, giặm thôn Tân Lộc, với 28 thành viên. Hầu hết đều là người Nghệ An, Hà Tĩnh vào đây xây dựng kinh tế mới từ đầu những năm 1990. Sau gần 35 năm gắn bó với mảnh đất cao nguyên, khi đời sống người dân dần khấm khá, nhà cửa khang trang, mua sắm nhiều trang thiết bị hiện đại thì họ tích cực tham gia các hoạt động văn hóa, văn nghệ, từng bước nâng cao đời sống tinh thần.

Anh Phan Quốc Phụng, Chủ nhiệm CLB bày tỏ: “Ban đầu, Ban Chủ nhiệm đã vận động, thu hút, tập hợp những người có năng khiếu, đam mê ở trong thôn để xây dựng CLB. Sau một thời gian hoạt động, đến nay, CLB đã thu hút được nhiều thành viên cùng tham gia. Hằng tuần, vào tối thứ bảy và chủ nhật thì tập luyện, ca hát. Ban đầu, các thành viên trong CLB chỉ biểu diễn trong thôn nhưng giờ đây thường xuyên được mời biểu diễn tại các hội diễn văn nghệ quần chúng và các sự kiện của xã, huyện”.

Lãnh đạo xã Ea Tóh (huyện Krông Năng) chung vui cùng các thành viên Câu lạc bộ Dân ca ví, giặm thôn Tân Lộc.

Theo ông Nguyễn Hồng Lĩnh, Chủ tịch UBND xã Ea Tóh, việc thành lập CLB Dân ca ví, giặm thôn Tân Lộc không chỉ nhằm bảo tồn di sản văn hóa mà còn tạo sân chơi bổ ích cho những người con Nghệ - Tĩnh và những ai đam mê ví, giặm gặp gỡ, tập luyện và biểu diễn phục vụ công chúng. Tuy việc duy trì CLB không đơn giản khi không có kinh phí, không có trụ sở… nhưng với niềm tự hào về vốn văn hóa truyền thống của quê hương xứ Nghệ mà những người tâm huyết không quản ngại, nỗ lực để đổi mới hoạt động, có nhiều cách để phát huy, lan tỏa vốn văn hóa truyền thống quý báu. Ngày qua ngày, những câu ca ví, giặm đã “làm sống lại hồn quê” Nghệ - Tĩnh trên quê hương thứ hai của mình.

Năm 2014, dân ca ví, giặm Nghệ - Tĩnh đã được Tổ chức giáo dục, khoa học và văn hóa của Liên hiệp quốc (UNESCO) công nhận là “Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại”. CLB Dân ca ví, dặm thôn Tân Lộc được thành lập không chỉ “giữ lửa” văn hóa của người dân xứ Nghệ ở vùng quê mới mà còn góp phần xây dựng tình làng nghĩa xóm, tạo nên nét đặc sắc trong đời sống văn hóa của cộng đồng ở huyện Krông Năng. Từng câu hát ví, giặm ngân lên không chỉ là lời ca mà còn là nhịp cầu kết nối ký ức quê hương với thực tại, một cách để người Nghệ - Tĩnh trên cao nguyên tìm về bản sắc văn hóa của mình.

Thế Hùng