Ðộc đáo xôi lá gừng của người Dao

Người Dao vùng Tây Bắc luôn có sự sáng tạo trong chế biến món ăn, trong đó người chế biến thường kết hợp khéo léo giữa màu sắc, gia vị để món ăn thêm đậm đà, qua đó cũng thể hiện những quan niệm nhân sinh trong cuộc sống.

Món xôi lá gừng là một trong những món ăn như thế. Đây là món ăn không thể thiếu trong mâm cơm gia đình, trong những dịp lễ hội hay trong mâm cỗ cúng tổ tiên ngày Tết, ngày mùa.

Với món ăn này, người Dao quan niệm gạo nếp là tinh hoa của đất và nước, là sản phẩm lao động của con người, sự dẻo thơm của hạt gạo thể hiện lòng thơm thảo của con người. Lá gừng là loại gia vị trong vườn nhà, không chỉ tạo màu sắc cho xôi mà còn có vị thơm đặc trưng, thể hiện tình nghĩa keo sơn, bền chặt của con người.

Xôi lá gừng là món ăn độc đáo của đồng bào Dao Tây Bắc.

Đồng bào hái lá gừng bánh tươi mang về rửa sạch, để ráo nước sau đó cho vào cối giã, vắt lấy nước. Nước cốt lá gừng chưng lên. Cho mỡ vào nồi đun sôi rồi đổ nước cốt gừng vào cho dậy hương, đun tiếp cho nước gừng có độ sánh. Khi xôi chín, đổ xôi ra, trộn nước cốt gừng đã được chưng vào rồi đảo đều để nước cốt gừng hoà quyện vào từng hạt xôi.

Khi chín, xôi lá gừng cho màu sắc rất đẹp mắt. Đó là màu xanh của lá gừng hòa vào màu trắng của gạo làm cho hạt xôi trở nên bóng bẩy. Khi thưởng thức, xôi lá gừng có vị thơm của lá gừng, vị thơm, béo, ngậy và độ dẻo của gạo nếp nương.

Dịp lễ, Tết, mừng cơm mới, các gia đình thường đồ xôi lá gừng để dâng cúng thần linh, tổ tiên như một sự tri ân và cầu mong cuộc sống ấm no, hạnh phúc, mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt.

Nguyễn Thế Lượng