Những người nặng lòng với văn hóa truyền thống ở xã Cư Pơng

Thời gian qua, đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) tại xã Cư Pơng đã đoàn kết cùng nhau bảo tồn, phát huy những nét đẹp văn hóa truyền thống, xây dựng đời sống văn hóa mới ở khu dân cư.

Xã Cư Pơng mới được thành lập trên cơ sở sáp nhập toàn bộ diện tích tự nhiên, quy mô dân số của hai xã Cư Pơng và Ea Sin, thuộc huyện Krông Búk, tỉnh Đắk Lắk trước đây. Xã có dân số 17.155 người, sinh sống phân bố ở 24 thôn, buôn. Dân cư trên địa bàn đa dạng về thành phần dân tộc, trong đó, chủ yếu là đồng bào DTTS như: Êđê, Tày, Nùng, Mường, Dao, Gia Rai, Xê Đăng… chiếm tỷ lệ gần 68%.

Diện mạo buôn làng ở Cư Pơng có nhiều đổi mới.

Để bảo tồn văn hóa truyền thống của dân tộc, trước đây, những người nặng lòng với văn hóa truyền thống, nhạc cụ dân tộc trên địa bàn xã đã kết nối lại với nhau để tập luyện và tham gia biểu diễn tại các chương trình văn hóa văn nghệ, diễn tấu nhạc cụ dân tộc ở các địa phương. Họ cũng truyền dạy đánh chiêng cho thanh thiếu niên trong xã để phát triển phong trào và hình thành thế hệ kế cận. Trên nền tảng này, thanh niên trong xã cũng đã thành lập Câu lạc bộ chiêng Kram do anh Y Thu Mlô, ở buôn Tlan làm Đội trưởng. Câu lạc bộ hiện có 15 thành viên, được cấp 2 bộ chiêng và trang phục biểu diễn

Đại  diện Phòng Văn hóa – Xã hội xã Cư Pơng cho biết, bên cạnh duy trì hoạt động của câu lạc bộ chiêng, hằng năm, xã tổ chức các lớp học đánh cồng chiêng và nhạc cụ dân tộc cho thanh, thiếu nhi. Các lớp này đã truyền đạt cho học viên về cách đánh chiêng, cách diễn tấu những bài chiêng cơ bản, giới thiệu về một số loại nhạc cụ như: đing năm, đing buôt, đing tak ta, ky pah. Qua đó, giáo dục cho học viên có tình yêu, niềm đam mê đối với nhạc cụ truyền thống, giáo dục ý thức gìn giữ, phát huy văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc.

Mới đây, địa phương đã tổ chức lớp dạy và cấp giấy chứng nhận “Hoàn thành chương trình học đánh cồng chiêng và nhạc cụ dân tộc năm 2025” cho 18 em nhỏ trên địa bàn xã. Vừa kết thúc lớp học, em Y Gia Bảo Ayun (học sinh lớp 8) cho hay, dù thích âm thanh của chiêng và các nhạc cụ truyền thống, nhưng thời gian đầu, em thấy khó học lắm. Nhờ được hướng dẫn, chỉ dạy cụ thể, em đã thuộc âm điệu và đánh được một số bài, nên rất vui.

Nghệ nhân Y Kua Niê dạy chiêng Kram cho các em nhỏ.

Một trong những người đã dành rất nhiều tâm huyết gìn giữ tiếng chiêng ở Cư Pơng là ông Y Kua Niê (Ae Nhi), một nghệ nhân, người có uy tín ở buôn Tlan. Ông thường xuyên chỉ dạy kỹ năng đánh chiêng, sử dụng nhạc cụ truyền thống cho thanh niên, trẻ em.

Ông Y Kua chia sẻ, nếu những người lớn tuổi không quý trọng những giá trị tốt đẹp của đồng bào và truyền dạy cho con cháu, thì rồi đây, buôn làng sẽ thưa vắng tiếng chiếng và các nhạc cụ. Ae Nhi mong muốn bảo tồn, lan tỏa bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc Êđê đến với mọi người; đồng thời, truyền tình yêu này đến thế hệ con cháu.

Không chỉ tích cực duy trì luyện tập, diễn tấu cồng chiêng và truyền dạy cho người trẻ, nhiều hộ đồng bào DTTS ở xã Cư Pơng còn lưu giữ được chiêng và các nhạc cụ dân tộc và coi đó là niềm tự hào đối với bản sắc văn hóa dân tộc.

Trong hành trình gìn giữ bản sắc văn hóa của đồng bào xã Cư Pơng, có những con người lặng thầm như chị H Nương Êban (Ami Wat) ở buôn Adrơng Prong. Từ tấm bé, chị đã quen với tiếng khung cửi nhịp nhàng, màu sắc nhuộm và những họa tiết. Với H Nương Êban, thổ cẩm đã ăn sâu vào tâm hồn, nuôi dưỡng tình yêu với nghề truyền thống của đồng bào. Chị được bà và mẹ truyền dạy cách giăng khung, luồn chỉ, dệt những tấm vải với các họa tiết, hoa văn khác nhau.

Chị H Nương Êban (Ami Wat) ở buôn Adrơng Prong, xã Cư Pơng bên khung dệt thổ cẩm.

Thành thiếu nữ, chị đã thành thạo dệt thổ cẩm. Dù theo nghề giao viên, nhưng người phụ nữ Êđê vẫn say mê, gắn bó với thổ cẩm. Những đêm khuya, chị vẫn cặm cụi bên khung cửi, đôi tay thoăn thoắt. Những tấm khăn, áo… bằng thổ cẩm không chỉ được làm nên bằng bàn tay khéo léo, ánh mắt tỉ mỉ mà bằng cả trái tim, tình yêu văn hóa và niềm tự hào dân tộc. Những sản phẩm của chị không những sử dụng trong gia đình, họ hàng mà còn bán cho mọi người trong buôn và khách thập phương. Không chỉ giữ nghề truyền thống của ông bà, chị H Nương Êban còn truyền dạy nghề dệt thổ cẩm cho các bé gái trong buôn mai này thổ cẩm không vắng bóng ở buôn làng.

Có thể thấy, không chỉ nghề truyền thống, các di sản văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc cũng đang được xã Cư Pơng bảo tồn, phát huy hiệu quả bằng tâm huyết của đồng bào các buôn làng và nguồn lực hỗ trợ từ những chương trình, dự án chính sách dân tộc. Nhờ đó, nền tảng văn hóa từng được người Êđê bồi đắp qua bao thế hệ vẫn luôn có sức chi phối mạnh mẽ trong đời sống đương đại; qua đó, tạo sự lan tỏa trong cộng đồng.

Đồng bào các dân tộc ở xã Cư Pơng bảo tồn những giá trị tốt đẹp của văn hóa truyền thống

Đặc biệt, thực hiện Dự án 6 về Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các DTTS gắn với phát triển du lịch thuộc Chương trình 1719 đã tạo nên những thành tựu trong phát triển kinh tế - xã hội. Đồng thời, làm phong phú thêm đời sống tinh thần đồng bào các dân tộc, tạo động lực mạnh mẽ cho sự phát triển chung của địa phương.

Thời gian tới, xã Cư Pơng sẽ triển khai các giải pháp bảo tồn văn hóa gắn với phát triển du lịch văn hóa. Đồng thời, ứng dụng công nghệ số trong lưu giữ, quảng bá và truyền dạy cho thế hệ trẻ.

Minh Chi