Hỗ trợ xây dựng nhà ở cho hộ nghèo: Còn nhiều vướng mắc

Quan tâm chăm lo đời sống cho người nghèo là một trong những chủ trương, chính sách quan trọng của Đảng, Nhà nước.

Trong đó, việc hỗ trợ nhà ở đã góp phần ổn định cuộc sống, tạo động lực cho các hộ nghèo vượt khó vươn lên. Tuy nhiên, thời gian qua, quá trình triển khai thực hiện Đề án hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn các huyện nghèo tỉnh Đắk Lắk vẫn còn nhiều khó khăn.

Không đạt kế hoạch

Thực hiện Quyết định số 90/QĐ-TTg, ngày 18/1/2021 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025, dự án 5, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 2569/QĐ-UBND, ngày 17/11/2022 phê duyệt Đề án hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn các huyện nghèo tỉnh Đắk Lắk (gồm huyện Ea Súp và huyện M’Drắk) thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2022 - 2025 (gọi tắt là Đề án).

Ngày 10/12/2024, UBND tỉnh điều chỉnh, bổ sung tại Quyết định số 3097/QĐ-UBND với tổng số hộ thuộc diện được hỗ trợ theo Đề án là 4.130 hộ (xây dựng mới: 2.767 hộ, sửa chữa: 1.363 hộ). Cơ cấu nguồn vốn để thực hiện hỗ trợ gồm ngân sách Trung ương, tỉnh, huyện và vốn huy động hợp pháp khác.

Theo kế hoạch, tiến độ thực hiện năm 2023 sẽ hỗ trợ 1.921 hộ về nhà ở (xây dựng mới: 1.250 hộ, sửa chữa: 671 hộ); năm 2024: 1.355 hộ (xây dựng mới: 861 hộ, sửa chữa: 494 hộ); năm 2025: 854 hộ (xây dựng mới: 656 hộ, sửa chữa: 198 hộ).

Cán bộ Phòng Kinh tế - Hạ tầng huyện Ea Súp đến thăm gia đình được nhận nguồn vốn hỗ trợ nhà ở từ Đề án. Ảnh: Anh Dũng

Theo đánh giá của Sở Xây dựng, việc triển khai Đề án luôn được sự quan tâm, chỉ đạo của các cấp ủy đảng, chính quyền và đoàn thể chính trị - xã hội. Nhờ đó đã phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị. Về nguồn vốn hỗ trợ ngân sách Trung ương, tỉnh đã bảo đảm để các địa phương triển khai thực hiện giai đoạn 2023 - 2024. Tuy nhiên, qua hai năm triển khai thực hiện Đề án, tỉnh Đắk Lắk mới triển khai hỗ trợ nhà ở cho 2.134 hộ (xây dựng mới: 1.321 hộ, sửa chữa: 813 hộ), chỉ đạt 65,14% kế hoạch.

Còn nhiều khó khăn

Sở dĩ kết quả thực hiện Đề án chưa đạt kế hoạch là do nhiều nguyên nhân. Ông Lê Hùng, Phó Giám đốc Sở Xây dựng chia sẻ, trong quá trình khảo sát, rà soát đối tượng thụ hưởng Đề án ở một số nơi còn chưa chặt chẽ, một số hộ có tên trong Đề án nhưng khi triển khai mới phát hiện vướng mắc về nguồn gốc đất. Ngoài ra, ảnh hưởng của khí hậu thời tiết, tập quán chọn ngày giờ ảnh hưởng đến tiến độ triển khai Đề án. Bên cạnh đó, nguồn vốn hỗ trợ để thực hiện Đề án từ nhiều nguồn khác nhau và phân bổ chưa đồng bộ nên đã phần nào ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện.

Thực tế tại huyện Ea Súp, năm 2024 huyện được giao thực hiện hỗ trợ nhà ở cho 910 hộ từ Đề án nhưng mới chỉ hoàn thành xây dựng, sửa chữa cho 429 hộ (47,14% kế hoạch). Tính trong cả hai năm 2023 - 2024, toàn huyện đã hỗ trợ về nhà ở cho 1.211 hộ nghèo và cận nghèo (45,6% kế hoạch). Số hộ còn lại cần thực hiện trong năm 2025 theo Đề án là 1.442 hộ. Đây sẽ là một áp lực không nhỏ cho địa phương.

Theo UBND huyện Ea Súp, nguyên nhân tỷ lệ hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo và cận nghèo đạt thấp là do Đề án được triển khai trên diện rộng, lại trong thời gian ngắn, đối tượng hỗ trợ là các hộ nghèo, hộ cận nghèo nên khả năng thực hiện còn nhiều hạn chế. Chưa kể có những hộ dân đã đăng ký nhu cầu, đủ điều kiện để hỗ trợ nhưng chưa quyết tâm cao để thực hiện, nên cũng ảnh hưởng đến tiến độ. Mặt khác, huyện Ea Súp là huyện nghèo, nguồn thu ngân sách thấp, lại thường xuyên xảy ra thiên tai, lũ lụt, hạn hán, khó khăn về kinh phí, nên chưa bố trí được nguồn vốn ngân sách huyện để thực hiện Đề án...

Gia đình anh Y Kina H Mõk (buôn B2, thị trấn Ea Súp,huyện Ea Súp) đang xây dựng căn nhà cấp 4 bằng số tiền được hỗ trợ từ Đề án. Ảnh: Anh Dũng

Cũng thực hiện Đề án chậm so với tiến độ đã đề ra, nguyên nhân được huyện M'Drắk đưa ra là một số nhà sửa chữa chưa bảo đảm yêu cầu nên công tác nghiệm thu của UBND các xã, thị trấn phải thực hiện nhiều lần. Hơn nữa một số hộ dân khi UBND xã tiến hành nghiệm thu thì phát hiện sai tên dẫn đến việc giải ngân nguồn vốn bị chậm. Ngoài ra, thời tiết trên địa bàn huyện đang vào mùa mưa nên việc thực hiện xây dựng nhà ở gặp nhiều khó khăn, dẫn đến tiến độ thi công chậm.

Để khắc phục những khó khăn trên và đẩy nhanh tiến độ thực hiện Đề án, Sở Xây dựng đã yêu cầu UBND cấp huyện chỉ đạo UBND cấp xã khẩn trương hoàn thiện hồ sơ liên quan đến việc xây dựng mới, sửa chữa nhà ở của các hộ được hỗ trợ nhà ở theo quy định. Đồng thời, kịp thời hướng dẫn, rà soát điều chỉnh một số nội dung Đề án, tháo gỡ khó khăn vướng mắc trong quá trình xây dựng và giải ngân nguồn vốn hỗ trợ. Sở Xây dựng cũng sẽ yêu cầu các địa phương tham gia triển khai Đề án thực hiện đầy đủ và kịp thời chế độ báo cáo trong quá trình quản lý và tổ chức thực hiện.

Hy vọng với những giải pháp trên, những vướng mắc sẽ phần nào được tháo gỡ, tiến độ triển khai thực hiện Đề án hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn các huyện nghèo tỉnh Đắk Lắk sẽ được đẩy nhanh và về đích đúng hẹn. Từ đó ổn định cuộc sống của nhân dân và góp phần phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Khả Lê