Điều trị cho bệnh nhân sau tai biến mạch máu não: Cần tận dụng “thời gian vàng”

Điều trị, phục hồi chức năng cho bệnh nhân sau tai biến mạch máu não rất quan trọng, góp phần giúp bệnh nhân phục hồi, không bị tàn phế, sớm trở lại cuộc sống bình thường.

Bác sĩ chuyên khoa I Lương Công Toàn, Trưởng Khoa Phục hồi chức năng (Bệnh viện Y học cổ truyền tỉnh) cho biết, tai biến mạch máu não là nguyên nhân tử vong đứng thứ ba sau bệnh mạch vành và ung thư. Sau tai biến mạch máu não bao giờ cũng để lại cho bệnh nhân những di chứng về trí não và vận động như: suy giảm nhận thức, thay đổi hành vi, rối loạn ngôn ngữ, đại tiểu tiện không tự chủ, liệt vận động… Do vậy, bệnh nhân sau khi được điều trị nội khoa để cải thiện chức năng sống, cần phải điều trị phục hồi chức năng càng sớm càng tốt.

Ông Nguyễn Văn Kim được kỹ thuật viên hướng dẫn vận động bằng xe tập đi. Ảnh: Đình Thi

Nguyên tắc của phục hồi chức năng sau tai biến là cần phải can thiệp sớm, đúng cách, kiên trì và liên tục. Nhiều người lo sợ khi tập vận động sẽ bị tái phát hoặc chảy máu não trở lại nên nằm kiêng tuyệt đối trên giường từ 5 - 6 tháng. Như vậy sẽ mất “thời gian vàng” để phục hồi chức năng. Nếu bệnh nhân không duy trì tập luyện phục hồi chức năng hoặc điều trị các di chứng còn lại thì bệnh nhân sẽ tàn phế suốt đời.

Bác sĩ Toàn thông tin: “Khoa học chứng minh rằng, bệnh nhân bị tai biến mạch máu não cần luyện tập phục hồi chức năng càng sớm càng tốt. Có thể ngay trong giai đoạn cấp cứu hoặc trong phòng ICU bệnh nhân vẫn có thể tập phục hồi chức năng (trừ một số chống chỉ định). Việc luyện tập phục hồi chức năng tùy theo tình trạng sức khỏe bệnh nhân hoặc giai đoạn hồi phục. Chẳng hạn giai đoạn đầu khi tai biến mới xảy ra thì nên tập vận động các khớp, xoa bóp. Nếu ổn định hơn nữa thì nên tiếp tục điều trị, phục hồi chức năng tùy theo mức độ từ nhẹ đến nặng, từ ít đến nhiều. Quan trọng nhất là phải duy trì tập luyện trong 6 tháng đầu. Nếu trong 6 tháng đầu không tích cực điều trị thì s sẽ để lại di chứng vĩnh viễn, lúc này việc phục hồi chức năng sẽ không có hiệu quả. Nếu có cũng chỉ cải thiện được việc đi lại, vận động, còn các chức năng khác việc phục hồi rất khó khăn”. 

Bệnh nhân sẽ cải thiện sức khỏe tốt nếu tích cực phối hợp với các y, bác sĩ để phục hồi chức năng sau tai biến.

Bệnh viện Y học cổ truyền tỉnh là bệnh viện tuyến cuối của tỉnh về phục hồi chức năng cho bệnh nhân sau tai biến mạch máu não. Hằng ngày Khoa Phục hồi chức năng (Bệnh viện Y học cổ truyền tỉnh) luyện tập các di chứng sau tai biến cho khoảng 100 - 150 bệnh nhân. Trước thời điểm dịch COVID-19 bùng phát, có ngày khoa tiếp nhận trên 300 bệnh nhân.

Các bệnh nhân được điều trị phục hồi chức năng bằng các phương pháp, như: điện xung, laser nội mạch, xoa bóp, bấm huyệt, kết hợp châm cứu, uống thuốc; đặc biệt được hỗ trợ bằng những thiết bị phục hồi chức năng hiện đại, như: xe tập đi (dành cho bệnh nhân đi yếu, cơ lực chưa thể đi được sẽ được kỹ thuật viên hỗ trợ bước đi và dáng đi cho chuẩn), xe đạp tập hiện đại (tập cho bệnh nhân có cơ lực)…

Bệnh nhân được hướng dẫn thực hiện các chức năng hằng ngày, như: cầm đũa, cầm bút, làm những việc nhẹ nhàng, đơn giản trong gia đình… Tùy theo tỷ lệ tổn thương, vị trí tổn thương mà hiệu quả điều trị khác nhau. Tuy nhiên, theo đánh giá, trong số bệnh nhân tai biến mạch máu não sau khi điều trị tại Bệnh viện Y học cổ truyền tỉnh có khoảng 70 - 80% bệnh nhân đi lại được, từ 20 - 30% bệnh nhân phải điều trị lâu dài.

Như trường hợp ông Nguyễn Văn Kim (ở xã Ea Kuăng, huyện Krông Pắc) bị tai biến mạch máu não cách đây khoảng hai tháng, bị di chứng liệt nửa người bên trái, mọi sinh hoạt cá nhân đều phụ thuộc hoàn toàn vào người khác. Sau một thời gian điều trị nội khoa tại Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên, ông Kim được chuyển sang Bệnh viện Y học cổ truyền tỉnh để điều trị phục hồi chức năng. Đến hôm nay, sau hơn một tháng phục hồi chức năng, ông Kim đã có thể tự tập luyện đạp xe, phục hồi rất tốt.

Mỹ Hạnh