Kiểm tra toàn diện 2 công ty lâm nghiệp: Nhiều sai phạm cần xử lý

Năng lực quản lý yếu kém, hoạt động của doanh nghiệp bộc lộ nhiều hạn chế, sai phạm về quản lý bảo vệ rừng xảy ra trong thời gian dài là tình trạng chung của 2 Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Ea H’leo và Rừng Xanh.

Nhiều sai phạm

Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Rừng Xanh được UBND tỉnh cho thuê 13.931,39 ha rừng và đất lâm nghiệp trên địa bàn 2 xã Ea Rôk và Cư Kbang (Ea Súp). Từ năm 2010-2014, đơn vị đã triển khai nhiều biện pháp quản lý bảo vệ rừng như: họp dân tuyên truyền, ký cam kết bảo vệ rừng, có phương án PCCCR, bố trí lực lượng trực bảo vệ tại 2 phân trường, phát hiện và xử lý nhiều vụ vi phạm lâm luật… Tuy nhiên, qua kết quả kiểm kê rừng  vào tháng 8-2014, từ năm 2010 – 2014, cho thấy, diện tích rừng của đơn vị bị mất là 2.713,3 ha, trong đó, trước năm 2010 là 243,78 ha, từ năm 2010-2014 là 2.469,52 ha. Ngoài ra, qua kiểm tra 775 vụ việc (chặt phá, lấn chiếm đất rừng 501 vụ, diện tích 606,44 ha, khai thác, vận chuyển trái phép 274 vụ), đối chiếu với hồ sơ Công ty thống kê báo cáo, có đến 222 vụ phá rừng, diện tích 365,97 ha được lập biên bản nhưng chưa đưa vào thống kê báo cáo; 415 vụ không có hồ sơ vi phạm… Theo đánh giá của Đoàn kiểm tra 1800 của UBND tỉnh, công tác phát triển rừng chưa được DN chú trọng, từ năm 2013 trở về trước, DN không thực hiện trồng, cải tạo rừng. Năm 2014, được sự hỗ trợ của Dự án Flitch, DN mới trồng được 124 ha. Bên cạnh đó, DN thiếu biện pháp ngăn chặn triệt để tình trạng chặt phá, lấn chiếm đất rừng, khai thác, vận chuyển lâm sản trái phép; công tác quản lý lưu trữ hồ sơ liên quan đến QLBVR, PCCCR và hồ sơ các vụ vi phạm còn sơ sài, không đầy đủ, báo cáo thiếu chính xác,  một số hồ sơ chưa đúng quy định của pháp luật đã gây khó khăn trong khâu xử lý vi phạm. Nhiều vụ vi phạm về QLBVR, lấn chiếm đất rừng không chuyển cho cơ quan chức năng có thẩm quyền xử lý theo quy định.

Rừng thuộc Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Rừng Xanh bị chặt phá trái phép.

Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Ea H’leo được UBND tỉnh đồng ý cho thuê 11.655,73 ha để sử dụng vào mục đích nông, lâm nghiệp, trong đó đất rừng sản xuất 10.745,81 ha; diện tích rừng và đất lâm nghiệp của Công ty bị UBND tỉnh thu hồi cho các dự án thuê để trồng rừng, cao su (2009-2013) là 3.041 ha. Theo số liệu kiểm kê rừng tháng 8-2014, diện tích rừng được đơn vị quản lý bảo vệ và sử dụng là 8.513 ha, trong đó đất có rừng tự nhiên 5.377,1 ha. So sánh hiện trạng rừng sau khi kiểm kê với diện tích rừng công ty quản lý, bảo vệ thì công ty đã để mất 567,37 ha. Đối với công tác quản lý hồ sơ vi phạm, qua kết quả kiểm tra  111 vụ chặt phá rừng, lấn chiếm đất rừng do công ty lập biên bản có tới 75 vụ vô chủ, toàn bộ các vụ vi phạm này cũng không chuyển cho cơ quan chức năng xử lý theo quy định, kể cả những vụ có dấu hiệu hình sự. Đối với hành vi khai thác, vận chuyển lâm sản trái phép từ năm 2010-2014, công ty chỉ báo cáo với cơ quan chức năng của huyện Ea H’leo lập biên bản 10 vụ, kiểm tra hồ sơ lưu trữ cũng chỉ có 10 vụ, điều này không phản ánh đúng thực trạng lâm tặc phá rừng nhức nhối tại địa phương trong những năm qua. Kiểm tra thực tế tại đội sản xuất Ea Sol, không có sổ nhật ký nên không phản ánh thực chất hoạt động trong công tác QLBVR; ngoài ra, tại sân bãi đơn vị này có khoảng trên 10 m3 gỗ tang vật sau tịch thu đã cũ, phẩm cấp kém chưa tiêu thụ gây thất thoát ngân sách Nhà nước. Bên cạnh đó, công ty còn thiếu sự phối hợp với chính quyền địa phương sở tại trong công tác QLBVR, PCCCR. Theo UBND xã Ea Sol, từ năm 2010-2014, công ty gần như buông lỏng công tác QLBVR. Cụ thể, trong số 100 vụ vi phạm về  lĩnh vực QLBVR,  xã chỉ trực tiếp tham gia 1 vụ, các vụ còn lại công ty tự kiểm tra, lập hồ sơ rồi đưa về UBND xã ký xác nhận. Chưa kể, từ năm 2010 đến nay, công ty không trồng được bất cứ diện tích rừng nào. Riêng hoạt động liên doanh liên kết dự án trồng rừng với Công ty TNHH SX TM Lộc Phát tại tiểu khu 104 xã Ea Hiao, đơn vị đã để Công ty Lộc Phát tự ý bán diện tích rừng trồng nên dự án bị đình chỉ, UBND tỉnh đã chấm dứt chủ trương cho liên kết của dự án này…

Hướng xử lý

Từ thực tế trên, Đoàn kiểm tra cũng đã có văn bản kiến nghị UBND tỉnh và các cơ quan chức năng làm rõ trách nhiệm của 2 DN này. Đối với Công ty Rừng Xanh, yêu cầu phải báo cáo giải trình cụ thể việc thiếu 415 hồ sơ vi phạm so với thống kê, 222 vụ phá rừng có lập biên bản nhưng không thống kê báo cáo, các hồ sơ vi phạm về phá rừng, lấn chiếm đất rừng cùng 40 hồ sơ vi phạm về khai thác, vận chuyển, đưa phương tiện vào rừng trái phép chưa chuyển cho cơ quan chức năng xử lý. Kiểm điểm trách nhiệm của tổ chức, cá nhân liên quan trong việc để 2.469,52 ha rừng bị phá, lấn chiếm trái phép từ năm 2010-2014; yêu cầu DN tiếp tục rà soát, thống kê diện tích còn lại một cách cụ thể về hiện trạng theo từng năm; củng cố lại bộ máy tổ chức; tăng cường lực lượng thường xuyên tuần tra rừng, kịp thời phát hiện các vụ vi phạm, lập biên bản chuyển cơ quan chức năng xử lý theo quy định. Đối với Công ty Ea H’leo, yêu cầu kiểm điểm làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm của tập thể, cá nhân liên quan đến việc để 567,37 ha rừng bị phá, lấn chiếm từ năm 2010 đến nay. Còn đối với hoạt động liên doanh liên kết thực hiện các dự án, yêu cầu DN báo cáo giải trình, làm rõ về những sai phạm trong thực hiện 2 dự án liên kết khai thác đá. Cụ thể,  Công ty được Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp phép thăm dò khai thác đá granit ốp lát tại khu vực Chư Phốt, xã Ea Sol. Tuy nhiên, đơn vị này đã bàn giao toàn bộ hồ sơ có liên quan đến mỏ đá granit tại Chư Phốt cho Công ty Cổ phần Cửu Long Bích trong khi việc xin chuyển kết quả thăm dò từ Công ty Ea H’leo sang cho Công ty Cổ phần Cửu Long Bích chưa được cấp thẩm quyền cho phép.  Còn Dự án liên kết với Công ty TNHH XD TM Sài Gòn để khai thác mỏ đá xây dựng tại tiểu khu 40 xã Ea Sol, đơn vị đã để Công ty TNHH XD TM Sài Gòn tiến hành san ủi mặt bằng, lắp đặt thiết bị, máy móc nghiền đá khi chưa hoàn chỉnh thủ tục, hồ sơ ký kết giữa 2 bên; DN tiến hành san ủi đất rừng trái phép để làm trụ sở khu vực mỏ đá khi chưa hoàn thành các thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng đất, chưa được cấp thẩm quyền cho phép. Về nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước, yêu cầu công ty nộp 213,970 tỷ đồng tiền DN nợ thuế; đồng thời giải trình cụ thể đối với 111 vụ chặt phá rừng, lấn chiếm đất rừng nhưng không được công ty chuyển hồ sơ vi phạm cho cơ quan chức năng xử lý theo quy định, kể cả những vụ có dấu hiệu hình sự. 

 Lê Hương