Công nghệ tưới tiết kiệm cho cây cà phê: Mang lại hiệu quả thiết thực

Theo Viện Khoa học kỹ thuật Nông lâm nghiệp (KHKTNLN) Tây Nguyên, đến nay cà phê  vùng Tây Nguyên đang dẫn đầu thế giới về năng suất với khoảng gần 3 tấn nhân/ha, trong khi các nơi khác trên thế giới chỉ đạt trên dưới 1 tấn/ha.

Một trong những yếu tố tác động đó là điều kiện mùa khô khắc nghiệt ở Tây Nguyên kéo dài nên cây có thời gian phân hóa mầm hoa và người trồng cà phê đã có sáng kiến tưới nước để cây bung hoa, đậu quả tập trung phát huy tối đa tiềm năng năng suất của cây.

Hiện nay cùng với sự phát triển nhanh về diện tích, thêm vào đó biến đổi khí hậu đang làm cho mùa khô ngày càng khốc liệt, các nhà khoa học đã không ngừng nghiên cứu tìm giải pháp để sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả hơn. Bên cạnh khuyến cáo sử dụng mỗi gốc cà phê chỉ tưới từ 300 đến 400 lít nước, thì áp dụng các công nghệ tưới tiên tiến tiết kiệm nước là một giải pháp tối ưu. Vừa qua, hệ thống tưới nhỏ giọt của Israel và công nghệ tưới phun của Viện KHKTNLN Tây Nguyên đã khắc phục được những nhược điểm của các công nghệ này để áp dụng cho từng vùng đất.

Người dân tìm hiểu về mô hình tưới tiết kiệm tại xã Ea Kpam, huyện Cư M'gar.

Tuy nhiên, theo TS Lê Ngọc Báu – Nguyên Viện trưởng Viện Khoa học kỹ thuật Nông lâm nghiệp Tây Nguyên, một giải pháp công nghệ luôn đi liền với chi phí lắp đặt, đây cũng là một trong những cản trở đặt ra trong việc đẩy mạnh áp dụng công nghệ tưới tiên tiến tiết kiệm nước trên cây cà phê. Thực tế việc lắp đặt công nghệ tưới tiên tiến tiết kiệm nước ở các vườn cà phê Đắk Lắk đến nay vẫn còn rất ít. Nguyên nhân theo ông Huỳnh Quốc Thích, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Đắk Lắk thì: “Khó khăn lớn nhất vẫn là chi phí lắp đặt cao, người nông dân chưa mặn mà với việc này. Song hiện nay giá cà phê đang phục hồi, cùng với đó dự án Chuyển đổi nông nghiệp bền vững (VN Sat) đang đẩy mạnh các hoạt động hỗ trợ cho hợp phần phát triển cà phê bền vững là cơ hội tích cực để ngành cà phê Đắk Lắk đẩy mạnh việc lắp đặt các công nghệ tưới tiên tiến tiết kiệm nước vào các vườn cà phê”.

VN Sat là dự án do Ngân hàng Thế giới tài trợ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tài trợ nhằm thực hiện mục tiêu hỗ trợ chuyển đổi nông nghiệp bền vững cho 2 ngành lúa gạo và cà phê tại Việt Nam. Tại Đắk Lắk, dự án tập trung hỗ trợ các giải pháp tiên tiến vào nâng cao hiệu quả sản xuất cà phê bền vững như giống; kỹ thuật; trang thiết bị; sân phơi, nhà xưởng v.v... trong đó năm 2017 dự án ưu tiên hỗ trợ bà con nông dân vùng dự án đầu tư lắp đặt công nghệ tưới tiên tiến, tiết kiệm nước. Để thực hiện nội dung này,  dự án đã có nhiều chuyến nghiên cứu khảo sát các công nghệ tưới tiên tiến, tiết kiệm nước trên địa bàn, và đã  lựa chọn 2 công nghệ khuyến cáo đến bà con là: Tưới nhỏ giọt của Israel do Công ty TNHH Khang Thịnh triển khai lắp đặt và Công nghệ tưới phun mưa tại gốc do Viện KHKTNLN Tây Nguyên nghiên cứu hướng dẫn lắp đặt. Ông Cao Thanh Sơn - Phó giám đốc phụ trách hợp phần cà phê - Dự án VN Sat - Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho  biết: Trên cơ sở công nghệ mà dự án đã khuyến cáo, bà con nông dân sẽ tự lựa chọn và  dự án sẽ hỗ trợ khoảng 50% chi phí lắp đặt đối với các nông hộ thuộc các tổ chức nông dân tham gia dự án.

Trong các mô hình mà dự án khảo sát lựa chọn làm điểm để bà con tham khảo và vận dụng có vườn cà phê của ông Nguyễn Phước, xã Ea Kpam, huyện Cư M’gar. Thực tế cho thấy, lắp đặt hệ thống tưới tiết kiệm nước là một giải pháp giải quyết được rất nhiều vấn đề. Không chỉ đơn thuần là tiết kiệm từ 20 đến 40% lượng nước tưới hằng năm, tiết kiệm tối đa nhân công mà hệ thống còn giúp sử dụng hiệu quả phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, việc kiểm soát độ ẩm, dinh dưỡng trên vườn cây cũng hiệu quả hơn. Ông Nguyễn Phước cho biết, chi phí lắp đặt một hệ thống tưới nhỏ giọt theo công nghệ Israel mà ông đã lắp đặt khoảng 50 đến 60 triệu đồng/ha. Theo các chuyên gia với chi phí này cùng với hỗ trợ của dự án nhiều khả năng bà con nông dân sẽ đầu tư được, nếu lắp đặt hệ thống tưới phun mưa tại gốc theo mô hình của Viện KHKTNLN Tây Nguyên có thể vận dụng ở những vườn bằng phẳng, độ dốc ít thì chi phí thấp hơn nhiều.

Trung Hiếu