"Sống khỏe" nhờ tiêu hữu cơ

Thay đổi tư duy sản xuất

Bắt đầu trồng tiêu từ năm 1994, anh Đặng Bảy (xã Ea Sol, huyện Ea H’leo) đã cùng cây tiêu trải qua bao thăng trầm và quá am hiểu loại cây này. Anh Bảy cho rằng, mình sinh sống ngay trong vườn cây, những loại phân, thuốc hóa học sẽ làm ô nhiễm không khí, ô nhiễm nguồn nước, chính anh và những người trong gia đình sẽ chịu những tác động xấu lên sức khỏe đầu tiên.

Cũng với suy nghĩ tương tự, chàng thanh niên trẻ Nguyễn Đăng Long (xã Ea Sol, huyện Ea H’leo) sau khi tốt nghiệp đại học đã đi khắp các vùng có diện tích trồng tiêu lớn như Đồng Nai, Bình Phước, Gia Lai... để tìm hiểu về cách thức tổ chức sản xuất hồ tiêu sạch, đạt chuẩn quốc tế. Những kiến thức từ quá trình tự học được anh Long ứng dụng ngay trên vườn tiêu của gia đình với hơn 3.000 trụ.

Anh Nguyễn Đăng Long (trái) trao đổi kỹ thuật với hộ nông dân liên kết sản xuất tiêu hữu cơ.

Tuy nhiên, khi đó các sản phẩm tiêu an toàn vẫn bán đại trà theo giá của các đại lý trong vùng. Sau khi tìm hiểu nhu cầu thị trường, tháng 7-2017, anh Long mạnh dạn vận động các hộ sản xuất tiêu thành lập Hợp tác xã Nông nghiệp hữu cơ Ea H’leo (HTX), xây dựng vùng sản xuất tiêu hữu cơ bán trực tiếp cho các doanh nghiệp thu mua để xuất khẩu.

Con đường rộng mở cho tiêu hữu cơ

Ngay trong vụ thu hoạch tiêu đầu năm 2018, HTX đã bán 40 tấn tiêu sạch cho Công ty TNHH Hương gia vị Sơn Hà và Công ty TNHH Chế biến gia vị Nedspice Việt Nam với mức giá chênh lệch 3 nghìn đồng/kg so với giá thị trường. Song song với đó, HTX cùng đơn vị đối tác và đơn vị thẩm định tiến hành đánh giá vườn cây theo các tiêu chí sản xuất hữu cơ quốc tế. Kết quả, 26 ha của 9 thành viên HTX và 14 hộ nông dân liên kết được cấp chứng nhận đủ điều kiện sản xuất tiêu hữu cơ.

Anh Nguyễn Đăng Long – Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc HTX cho biết, trong vụ thu hoạch này, Công ty TNHH Hương gia vị Sơn Hà đã ký hợp đồng thu mua 74 tấn tiêu hữu cơ của HTX với đầu giá 82 nghìn đồng/kg. Trước tình hình thu hái hiện tại, sản lượng tiêu hữu cơ sẽ vượt con số đăng ký với hơn 80 tấn, công ty cam kết thu mua toàn bộ theo đúng hợp đồng. Ngoài ra, nhờ phương pháp canh tác hữu cơ, hạt tiêu chắc, nặng, dung trọng luôn vượt tiêu chuẩn từ 80 – 90 gam/lít, nông dân được hưởng phần cộng thêm với mức giá bán cuối cùng khoảng 90 nghìn đồng/kg.

Nhân công thu hoạch tiêu tại vườn của anh Đặng Bảy.

Những ngày này, trong khi các chủ vườn tiêu lân cận đều tự thu hái nhằm lấy công làm lãi thì các vườn cây sinh thái của HTX luôn tấp nập nhân công. Anh Đặng Bảy cho biết, với hơn 3.000 trụ, anh dự kiến thu hoạch 9 tấn tiêu hữu cơ và 1 tấn tiêu thường ở vùng đệm, sau khi trừ chi phí, lợi nhuận đạt hơn 300 triệu đồng. Cùng chung tâm trạng phấn khởi, chị Trần Thị Cúc (xã Cư Amung) cũng dự kiến thu hoạch từ 5 – 6 tấn tiêu hữu cơ, lợi nhuận gần 200 triệu đồng.

Sản phẩm tiêu đen đạt tiêu chuẩn hữu cơ của HTX đang được công ty đối tác xuất khẩu sang Nhật Bản và châu Âu. Mỗi hộ được chứng nhận hữu cơ đều có một mã số riêng để các đối tác truy xuất nguồn gốc. Mặt khác, việc kiểm tra, thẩm định theo các tiêu chuẩn quốc tế rất chặt chẽ, ngoài kiểm tra điều kiện sản xuất thực tế, xét nghiệm mẫu bất kỳ trong vườn cây vào tháng 9 hằng năm, các đối tác còn kiểm tra ngẫu nhiên từng lô hàng của nông dân khi thu mua. Nếu có yếu tố nào không đạt, vườn cây đó sẽ không được xem xét cấp chứng nhận hữu cơ trong 3 năm liên tục. Những ràng buộc này đã giúp nông dân có ý thức trách nhiệm hơn đối với sản phẩm mình làm ra.

Mặc dù vậy, việc tuyệt đối tuân thủ các điều kiện sản xuất hữu cơ không phải điều dễ dàng. Minh chứng là trong năm qua, đã có 5 nông hộ bị “rớt” các tiêu chí hữu cơ hoặc tự bỏ cuộc. Vì lẽ đó, HTX không chỉ là cầu nối giữa người sản xuất với các đơn vị tiêu thụ mà còn đóng vai trò hướng dẫn kỹ thuật, động viên, đôn đốc nông dân bám sát các yêu cầu của quy trình sản xuất hữu cơ. Song song với việc mở rộng diện tích sản xuất tiêu hữu cơ có chứng nhận, HTX cũng đang xây dựng thương hiệu riêng, đầu tư đa dạng hóa sản phẩm để tự quảng bá, phát triển tại thị trường trong và ngoài nước.

Đinh Nga