Sử dụng đồ nhựa trôi nổi: Hiểm nguy rình rập

Với ưu điểm rẻ, bền, đa dạng về mẫu mã, màu sắc, đồ dùng bằng nhựa có mặt trong hầu hết các gia đình để đựng đồ uống, thức ăn, gia vị... Hiện, trên thị trường bày bán rất nhiều sản phẩm đồ gia dụng bằng nhựa có xuất xứ và giá cả khác nhau. Song, các loại đồ nhựa này đang tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây hại cho sức khỏe con người nếu sử dụng không đúng cách…

Đa dạng mẫu mã, chủng loại

Những năm gần đây, thị trường đồ nhựa xuất hiện nhiều chủng loại, mẫu mã phong phú, bên cạnh các sản phẩm có thương hiệu trong nước như nhựa Đại Đồng Tiến, Duy Tân, Hiệp Thành… đồ nhựa của các cơ sở gia công nhỏ lẻ (chất lượng gần như thả nổi) cũng được bày bán nhiều tại các chợ, cửa hàng bán lẻ trên địa bàn TP. Buôn Ma Thuột. Chủ một cửa hàng đồ nhựa trên đường Quang Trung cho biết, sản phẩm đồ gia dụng bằng nhựa ở đây chủ yếu là sản xuất trong nước, có một số nhập từ Trung Quốc, rất đa dạng về kiểu mẫu, cũng như giá cả, tùy khách lựa chọn, tiền nào của ấy… Theo các chủ sạp kinh doanh, buôn bán hàng nhựa thì đồ nhựa có hai loại: loại 1 (nhựa cao cấp, nguyên sinh) và nhựa loại 2 (nhựa thường - tái chế). Giữa hai loại này rất dễ phân biệt về màu sắc, độ bóng, thậm chí cả mùi của sản phẩm. Nhựa loại 2 thường màu sắc không sáng bóng như loại 1, ngửi có mùi hăng hắc, nhưng về kiểu dáng thì được nhái y hệt nhựa loại 1 và giá chỉ bằng 40-70%. Chị Hương (phường Tân Lập, TP. Buôn Ma Thuột) khách mua đồ nhựa chia sẻ, mặt hàng này có quá nhiều mẫu mã, nguồn gốc khác nhau nên khó lựa chọn. Chỉ riêng chậu rửa đã có đến 4-5 loại, thấy loại nào ưng ý, giá cả phải chăng thì mua, chứ bản thân chị chẳng biết chất lượng nhựa có an toàn hay không (!)

Sử dụng đồ nhựa đúng cách để không gây nguy hại cho sức khỏe.

Khi đời sống người dân ngày càng cao thì thị trường hàng hóa nói chung, đồ gia dụng bằng nhựa nói riêng cũng theo đó phát triển nhanh chóng. Không chỉ dừng lại ở tính tiện ích, bền, rẻ, người tiêu dùng ngày càng có xu hướng chọn lựa những sản phẩm đẹp, bắt mắt. Đặc biệt, thời gian gần đây, trên thị trường xuất hiện sản phẩm nhựa chịu nhiệt, không nóng chảy ở nhiệt độ cao, dùng để hấp thức ăn hay có thể sử dụng trong lò vi sóng. Loại nhựa này không bắt được sóng của lò viba nên không bị nóng chảy, nhưng lại nấu chín thức ăn đựng bên trong. Tại các siêu thị trên địa bàn thành phố, không khó để tìm thấy các sản phẩm rổ, thau, chén, đĩa, muỗng… bằng nhựa được giới thiệu làm bằng nguyên liệu PP chịu nhiệt, sử dụng trong môi trường -100C đến +1200C hoặc có thể dùng trong lò vi sóng, phổ biến nhất là các hộp đựng thức ăn, giá bán khá mềm, từ 30.000 đến 70.000 đồng/ hộp.

 Trước sự đa dạng của thị trường đồ nhựa hiện nay thật khó để phân biệt nhựa an toàn hay nguy hại cho sức khỏe dù về giá cả có sự chênh lệch lớn. Trong khi đó, chưa có một cơ quan chức năng nào giám sát mặt hàng làm ra từ loại nguyên liệu này để hướng người tiêu dùng chọn lựa cho đúng sản phẩm nhựa an toàn (!)

Sử dụng đồ nhựa thế nào cho an toàn

Theo các chuyên gia về ngành nhựa, bản chất đồ nhựa là polymer không độc hại khi sử dụng, nhưng gây hại cho sức khỏe chính là các chất phụ gia được trộn vào trong quy trình sản xuất hoặc phẩm màu, dầu bôi trơn… Tài liệu của Hiệp hội nhựa Việt Nam cũng chỉ ra, nhiều chất pha trộn trong đồ nhựa có khả năng gây độc như azoisobutyronitril (porophor N) ở 1.9000C giải phóng ra N2 và tetrametyl succinic dinitril, gây nhức đầu và co giật. Chất methyl chlorua (CH3Cl) cũng rất độc, gây tổn thương thần kinh trung ương, chất dẻo hóa TOCP (triorthocresylphosphat) làm tổn thương, thoái hóa thần kinh ngoại biên và tủy sống… Sử dụng bao bì, hộp đựng thực phẩm bằng nhựa, nếu ở nhiệt độ cao thì khả năng các chất phụ gia có trong nhựa sẽ bong ra ngấm vào thức ăn rất nguy hiểm cho sức khỏe, do đó, người tiêu dùng nên bỏ thói quen sử dụng các loại bao bì, túi xốp để đựng thức ăn nóng. PGS.TS Nguyễn Cửu Khoa, Viện trưởng Viện Công nghệ Hóa học cảnh báo, người tiêu dùng vẫn vô tư dùng túi, hộp nhựa để đựng cơm, canh và các thực phẩm nóng, chúng có thể chứa một chất cực độc ảnh hưởng đến cơ quan sinh dục nam, đó là chất DOP (dioctin phatalat) tồn tại với tỷ lệ 5 – 10% trong các chất hóa dẻo được sử dụng. Nó tác dụng giống như hormon nữ nên rất có hại cho nam giới và bé trai khi cơ quan sinh dục chưa hoàn chỉnh. Tốt nhất nên chọn mua những đồ nhựa có độ trong, bóng cao, màu sắc sáng tươi, bề mặt sản phẩm không bị nhám, xước… Còn theo PGS.TS. Hồ Sơn Lâm, nghiên cứu viên cao cấp Viện Khoa học Vật liệu ứng dụng TP. HCM, thì trên thị trường hiện nay xuất hiện loại nhựa chịu được nhiệt độ cao, tuy nhiên cần phải biết chính xác xuất xứ và chất lượng của nó. Vì nhựa mà chịu nhiệt độ cao chắc chắn nhà sản xuất sẽ phải trộn thêm một vài thành phần phụ gia, do đó về lâu dài khả năng ngộ độc xảy ra là điều không thể tránh khỏi.

Để hạn chế việc sử dụng các sản phẩm gia dụng nhựa có thể ảnh hưởng đến sức khỏe, người tiêu dùng nên chọn các nhãn hiệu uy tín có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, chú ý xem kỹ thành phần nhựa và những khuyến cáo quan trọng ghi trên sản phẩm. Đặc biệt, không nên sử dụng đồ nhựa để đựng, trữ thực phẩm trong thời gian dài vì nhựa có thể bị phân hủy chất độc nhiễm ra thực phẩm. Có một vài cách đơn giản để phân biệt nhựa tốt, nhìn trong suốt hoặc có màu sáng, bề mặt sản phẩm có độ bóng không bị xỉn màu, bóp không bị vỡ, nứt mà thấy mềm, dẻo…

Đỗ Lan