Chuyển biến trong thu hồi nợ BHXH nhờ công tác thanh tra, kiểm tra

Những năm gần đây, hoạt động thanh tra, kiểm tra của Bảo hiểm xã hội (BHXH) tỉnh đã góp phần nâng cao năng lực, hiệu quả công tác quản lý của đơn vị, giảm nợ đọng BHXH, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp (BHYT, BHTN), đảm bảo quyền lợi của người lao động và thực hiện chính sách an sinh xã hội tại địa phương.

Trong khi phần lớn các đơn vị, doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh đã và đang chấp hành thực hiện đầy đủ, nghiêm túc chính sách BHXH bắt buộc, BHYT, BHTN cho người lao động, vẫn còn không ít các doanh nghiệp chậm đóng, trốn đóng hoặc đóng không đủ số lao động thuộc diện tham gia BHXH, BHYT, BHTN, gây nên tình trạng nợ đọng, lạm dụng, trục lợi chế độ BHXH, BHYT, gây khó khăn không chỉ đối với các cơ quan chức năng mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền, lợi ích chính đáng, hợp pháp của người lao động. Để giải quyết vấn đề này, bắt đầu từ năm 2016 khi Luật BHXH giao chức năng thanh tra chuyên ngành cho cơ quan BHXH, BHXH tỉnh đã chủ động xây dựng, phê duyệt và tổ chức thực hiện các kế hoạch thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, BHYT, BHTN tại các đơn vị sử dụng lao động trên địa bàn.

Cán bộ BHXH tỉnh (bìa phải) làm việc với một đơn vị nợ đọng BHXH, BHYT, BHTN từ tháng 3-2019 đến nay.

Theo báo cáo của BHXH tỉnh, tính từ tháng 8-2017 đến nay, đơn vị đã triển khai được 180 cuộc thanh tra chuyên ngành, thanh tra phối hợp liên ngành.

Qua đó đã phát hiện một số đơn vị sử dụng lao động thực hiện các quy định về BHXH, BHYT, BHTN chưa đúng theo pháp luật như: sử dụng Quỹ BHXH sai mục đích, thu tiền đóng BHXH, BHTN của người lao động nhưng không nộp vào Quỹ BHXH, BHTN mà sử dụng vào mục đích khác; người sử dụng lao động không đóng BHXH bắt buộc, BHTN cho toàn bộ người lao động thuộc diện tham gia; phát hiện 137 lao động tại 40 đơn vị chưa được đóng, đóng thiếu thời gian tham gia BHXH, BHYT, BHTN và 79 lao động bị đóng thiếu mức quy định với tổng số tiền phải truy đóng gần 1,6 tỷ đồng; nghỉ chế độ thai sản nhưng chưa đóng BHXH đủ 6 tháng, chi sai do giải quyết chế độ ốm đau, thai sản, nghỉ dưỡng phục hồi sức khỏe nhưng vẫn chấm công và hưởng lương đầy đủ với số tiền phải thu hồi trên 61 triệu đồng. Đặc biệt, qua công tác thanh tra, BHXH đã thu hồi được trên 13 tỷ đồng nợ BHXH, BHYT, BHTN.

Theo ông Trương Văn Bá, Phó Trưởng Phòng Thanh tra – Kiểm tra, BHXH tỉnh, mục tiêu chính trong công tác thanh tra, kiểm tra về đóng BHXH, BHYT, BHTN là thông qua các bước xử lý nghiệp vụ để uốn nắn, hướng dẫn, tư vấn, tuyên truyền pháp luật giúp các đơn vị sử dụng lao động và người lao động thực hiện đúng quy định của pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN, nhằm đảm bảo quyền lợi cho cả người lao động và doanh nghiệp.

Trên thực tế, đối với các doanh nghiệp nợ đọng, chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN, yếu tố chủ quan rất lớn. Do đó khi được thanh tra, kiểm tra, nhiều đơn vị đã nhận thức đầy đủ hơn và có biện pháp khắc phục kịp thời. Chẳng hạn như Trường Mầm non Tuấn Vũ (TP. Buôn Ma Thuột), trước thời điểm thanh tra, kiểm tra đang nợ tiền BHXH, BHYT, BHTN trên 166 triệu đồng. Sau khi được thanh tra, kiểm tra, tuyên truyền, hướng dẫn, đơn vị đã chủ động khắc phục số nợ nói trên và đến nay đã xóa nợ.

Hay như Công ty TNHH dịch vụ Anh Phú (TP. Buôn Ma Thuột) trước thời điểm kiểm tra cũng nợ đọng trên 220 triệu đồng BHXH, BHYT, BHTN, trong quá trình kiểm tra đến khi kết thúc đợt kiểm tra, đơn vị đã 2 lần khắc phục và hoàn tất khoản nợ trên với cơ quan BHXH tỉnh; Công ty TNHH XD Hồng Hà (TP. Buôn Ma Thuột) cũng hoàn tất khoản nợ BHXH, BHYT, BHTN trên 140 triệu đồng trong thời gian đoàn thanh tra, kiểm tra đến tuyên truyền, nhắc nhở…

Ông Trương Văn Bá cho biết thêm: "Đối với những đơn vị nợ đọng, chậm đóng BHXH kéo dài, ngoài những biện pháp thông thường như đôn đốc, nhắc nhở, yêu cầu các đơn vị thực hiện nghĩa vụ của mình, chúng tôi dùng biện pháp mạnh hơn là thanh tra, xử phạt và đề nghị cơ quan điều tra xử lý hình sự với những đơn vị cố tình trốn tránh, không thực hiện nghĩa vụ đóng BHXH cho người lao động. Đây cũng là bước quan trọng để tiến tới đề nghị các cơ quan có thẩm quyền xử lý hình sự các đơn vị, cá nhân cố tình sai phạm”.

Được biết, để thực hiện tốt hơn nữa công tác thanh tra, kiểm tra, cũng như để giảm số nợ chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN và mở rộng đối tượng tham gia, BHXH tỉnh sẽ tăng cường hơn nữa công tác thanh tra kiểm tra, nhất là với các đơn vị có hoạt động kinh doanh, có đăng ký kinh doanh nhưng chưa đăng ký đóng BHXH. Đồng thời, tiếp tục phối hợp với các đơn vị chức năng như Sở Lao động – Thương binh và Xã hội, Liên đoàn Lao động tỉnh, Công an tỉnh thanh tra đột xuất các đơn vị có dấu hiệu vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN, góp phần giảm nợ đọng BHXH, xử lý các hành vi, vi phạm pháp luật, bảo vệ quyền lợi chính đáng cho người người lao động.