Cần sớm chấn chỉnh tình trạng tàu "ma" hút cát

Hằng ngày, dọc tuyến sông Krông Ana, các con tàu vẫn nhộn nhịp hút cát bất chấp nhiều vị trí đã có bảng cấm của địa phương. Nhiều đoạn bờ sông đã bị sạt lở, nứt toác do bị hút cát hổng dưới chân, trong khi người dân hai bên bờ ngậm ngùi nhìn những đám ruộng đã thành sông. Chị Lê Thị Hoa (xã Hòa Hiệp, huyện Cư Kuin), một hộ dân có ruộng gần sông than thở, sông cứ phình to, đất hoa màu của gia đình cứ mất dần. Rất nhiều lần gửi đơn, kiến nghị rồi nhưng hoạt động khai thác cát trái phép vẫn diễn ra, sông vẫn lở. Chị Hoa cho hay, thấy địa phương cắm cọc cấm khai thác cát ở những đoạn sạt lở, nhưng các tàu cát vẫn không tuân thủ. Khi vắng người tàu cát cứ húc vòi vào bờ, gây sạt lở. Tầm giữa trưa, tại khu vực chân cầu Giang Sơn (giữa huyện Cư Kuin và Krông Bông), gần chục chiếc tàu đầy ứ cát, âu tàu chìm gần hết xuống sông, lặc lè bơm cát lên bờ để tiếp tục đi khai thác. Nhiều bãi tập kết cát khổng lồ hằng ngày vẫn được bồi thêm từ hàng chục chiếc tàu tải trọng lớn dưới sông. Đáng chú ý là phần lớn tàu hút cát đều không có ghi số hiệu tàu, ghi tên doanh nghiệp khai thác (được cấp phép) bên hông tàu theo quy định.

Theo số liệu của Sở Giao thông vận tải (GTVT), toàn tỉnh có 70 tàu chạy trên sông có đăng ký, trong đó có 63 tàu khai thác cát. Trong 63 tàu khai thác cát chỉ có 25 tàu khai thác cát có đăng kiểm (năm 2017). Một cán bộ của Sở GTVT thừa nhận, tất cả các tàu khai thác cát trên sông Krông Ana do người dân tự đóng nên số tàu thực tế hoạt động trên sông Sở không nắm được khiến việc đăng ký, đăng kiểm gặp khó khăn. Sở chỉ nắm được tàu đăng ký, còn số tàu không đăng ký, đăng kiểm mà vẫn hoạt động trên sông thuộc trách nhiệm của Công an.

Tàu "ma" hoạt động nhộn nhịp khu vực cầu Giang Sơn.

Trong khi đó, Đội Cảnh sát đường thủy cho biết, qua công tác điều tra cơ bản (kiểm tra, nắm tình hình và xử lý vi phạm hành chính trên các tuyến sông, hồ của tỉnh) tổng số phương tiện thủy thống kê được trên địa bàn tỉnh thuộc đối tượng phải đăng ký, đăng kiểm là 107 phương tiện (bao gồm đò chở người, tàu vận chuyển khai thác cát, ca nô, tàu chở nông sản…). Trong đó, chỉ có 33/107 phương tiện đã đăng ký, đăng kiểm theo quy định. Trong năm 2017, lực lượng Cảnh sát đường thủy đã tuần tra kiểm soát phát hiện xử lý, lập biên bản 143 trường hợp vi phạm; ra quyết định xử phạt 129 trường hợp, thu nộp Kho bạc Nhà nước 130,45 triệu đồng. Trong đó các lỗi vi phạm về đăng ký, đăng kiểm và không có bằng là 61 trường hợp. Trong 3 tháng đầu năm 2018, lực lượng Cảnh sát giao thông đường thủy đã tuần tra kiểm soát, phát hiện xử lý, lập biên bản 26 trường hợp vi phạm, ra quyết định xử phạt 22 trường hợp, thu tiền phạt nộp kho bạc Nhà nước 24,5 triệu đồng. Đại úy Lưu Thanh Tùng, Đội trưởng Đội Cảnh sát giao thông đường thủy cho biết, chỉ riêng tại khu vực cầu Giang Sơn có khoảng 30-40 tàu chuyên khai thác cát nhưng chỉ có 6-7 chiếc có đăng kiểm…

Nhiều đoạn sông sạt lở nghiêm trọng do hút cát.

Rõ ràng, số lượng tàu đang nằm ngoài tầm kiểm soát của cơ quan có thẩm quyền đang rất lớn. Trước thực trạng trên, mới đây UBND tỉnh đã có văn bản yêu cầu các Sở GTVT, Tài nguyên - Môi trường, Công an tỉnh, UBND các huyện Krông Ana, Cư Kuin, Krông Bông, Lắk, Krông Pắc, Ea Kar, Ea Súp nghiêm túc xử lý tàu thuyền khai thác, vận chuyển cát trên các tuyến sông thuộc địa bàn tỉnh không có đăng ký, đăng kiểm, đã hết hạn đăng kiểm, không có bằng thuyền trưởng phù hợp. Điều đáng nói, đây không phải là lần đầu tiên UBND tỉnh có ý kiến về vấn đề này. Trước đó, vào tháng 7-2017, UBND tỉnh đã giao Sở GTVT chủ trì, phối hợp với các sở, ngành và địa phương hướng dẫn thực hiện việc đăng ký, đăng kiểm đối với các phương tiện đường thủy và phải hoàn thành trong năm 2017. Thế nhưng đến nay vẫn chưa hoàn thành được. Vậy nên nếu các cơ quan chức năng không vào cuộc quyết liệt, tình trạng này sẽ kéo dài, tàu “ma” vẫn vô tư hoạt động, cát vẫn bị hút, sông tiếp tục sạt lở…

Quốc Anh