Sức hút khó cưỡng của Cuba đối với phương Tây

Hôm 11-5, Tổng thống Pháp Francois Hollande đã tới thủ đô La Habana bắt đầu chuyến thăm lịch sử tại Cuba. Tổng thống Francois Hollande là nhà lãnh đạo phương Tây đầu tiên thăm Cuba kể từ khi Mỹ và quốc đảo này tuyên bố bình thường hóa quan hệ ngoại giao.

 

Phát biểu khi đến Cuba, ông Hollande  nói: "Tôi đến Cuba với một cảm xúc sâu sắc bởi đây là lần đầu tiên một tổng thống của Pháp tới thăm Cuba. Đây cũng là lần đầu tiên một tổng thống của Tây Âu đến thăm Cuba kể khi nước này mở cửa với thế giới bên ngoài”. Tổng thống Pháp cho rằng, việc Mỹ dỡ bỏ lệnh cấm vận kinh tế kéo dài nhiều thập kỷ qua với Cuba sẽ giúp kinh tế quốc đảo này phát triển. Nó có vai trò vô cùng quan trọng trong việc giúp Cuba kết nối với thế giới bên ngoài. Tuy vậy, vẫn còn một số rào cản ngăn chặn thương mại và kinh tế giữa Cuba và các nước. 

Bộ trưởng Ngoại giao Pháp Laurent Fabius và người đồng cấp Cuba Bruno Rodriguez. (Nguồn: lainfo.es)

Ông Hollande cho biết Pháp sẽ làm mọi điều có thể để được chứng kiến việc dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt “đã gây hại nặng nề cho sự phát triển của Cuba”. Ông Hollande cho biết chuyến thăm của mình diễn ra vào “một thời điểm đặc biệt quan trọng nhưng cũng ẩn chứa những điều bất định”, trong bối cảnh Mỹ tìm kiếm khôi phục lại quan hệ ngoại giao với Cuba, còn các nước châu Âu thì đổ xô đến tăng cường quan hệ với Cuba.

Mặt khác ông Hollande cũng hối thúc Cuba mở cửa nền kinh tế và cho biết các doanh nghiệp rất quan tâm đầu tư vào đảo quốc này. Phát biểu tại một diễn đàn doanh nghiệp, ông Hollande nói: “Dĩ nhiên chúng tôi muốn giảm nhẹ các chế tài trừng phạt, để các công ty của chúng tôi có thể quản lý các nguồn lực của họ thoải mái hơn... Nhưng đó không phải là vì tư lợi, mà là để nuôi dưỡng quá trình đầu tư ngày càng gia tăng”.

 

Trong ngày 11-5, Tổng thống Hollande gặp Chủ tịch Cuba Raul Castro. Dự kiến một số thỏa thuận sẽ được ký kết nhân chuyến đi. Ông Hollande cho biết, các thỏa thuận sẽ tập trung vào việc tiếp cận các thị trường Mỹ Latinh. Trong thời gian ở Cuba, ông Hollande cũng có kế hoạch gặp gỡ các sinh viên tại trường Đại học La Habana và khai trương một tòa nhà văn hóa Pháp tại Cuba.

 

Sau khi Tổng thống Pháp Francois Hollande đến La Habana, bắt đầu chuyến thăm lịch sử tới Cuba, báo chí Pháp đồng loạt đưa tin trên trang nhất và có nhiều bài đánh giá tích cực về sự kiện này.

 

Nhật báo Le Monde số ra ngày 11-5 chạy dòng tít "Bằng chuyến thăm tới Cuba, Francois Hollande trở thành vua của nền ngoại giao kinh tế". Trong khi đó, nhật báo L’Huminité có bài "Francois Hollande tới La Habana, Cuba cho thấy một điểm mới". L’Huminité nhấn mạnh Tổng thống Hollande là nguyên thủ phương Tây đầu tiên thực hiện chuyến thăm chính thức tới Cuba. 

 

Nhật báo Libération dành trang nhất và 5 trang tiếp theo để phản ánh về chuyến thăm của Tổng thống Pháp Hollande tới Cuba với tựa đề in đậm trên trang nhất "Cuba, hòn đảo của sự kết nối". Trong 6 trang viết, báo đã nêu và phân tích tình hình quan hệ hai nước hiện nay và triển vọng thúc đẩy hợp tác song phương trong thời gian tới, nhất là trong tương lai sau khi quan hệ Cuba với Mỹ có những bước phát triển mới. 

 

Nhật báo chuyên về kinh tế tài chính Les Echos có bài "Hollande tiếp bước Obama để nối lại quan hệ với Cuba". Bài báo cho rằng nước Pháp của Hollande muốn thúc đẩy quan hệ với Cuba và tăng cường sự hiện diện của các doanh nghiệp Pháp tại đất nước này. Chuyến thăm của ông Hollande sẽ giúp tăng cường quan hệ kinh tế, thương mại giữa Pháp với Cuba, tạo động lực cho việc thúc đẩy các cuộc đàm phán về bình thường hóa quan hệ giữa Liên minh châu Âu (EU) với Cuba vốn bị đóng băng từ năm 1996 và ủng hộ cho những bước đi xích lại gần nhau giữa Mỹ và Cuba. Sự kiện này cho thấy sự ủng hộ của Paris đối với đồng minh Washington trong việc xích lại với La Habana, mặt khác chuyến thăm còn chỉ rõ Pháp đang có những bước đi cạnh tranh với Mỹ trong quan hệ kinh tế, thương mại với Cuba.

 

Nhật báo Le Figaro đăng bài "Francois Hollande tới Cuba, nơi mà sự hiện diện của Pháp còn khiêm tốn". Bài báo nhấn mạnh rằng sau hơn một thế kỷ, đây là lần đầu tiên một tổng thống Pháp tới Cuba và là nhà lãnh đạo châu Âu đầu tiên kể từ khi Thủ tướng Tây Ban Nha Felipe Gonzales đến Cuba năm 1986. Le Figaro cũng nhấn mạnh vị trí khiêm tốn của Pháp trong quan hệ kinh tế, thương mại với Cuba hiện nay khi hàng năm có khoảng 100.000 lượt du khách Pháp tới Cuba, nhưng kim ngạch buôn bán hai chiều hàng năm chưa đạt 300 triệu euro. Hiện có khoảng 60 doanh nghiệp Pháp đang làm ăn tại Cuba trong đó có một số doanh nghiệp lớn như AirFrance, Total, Bouygues, Pernod-Ricard, nhưng doanh số của doanh nghiệp Pháp tại Cuba chưa cao. Trong lĩnh vực văn hóa, Pháp là quốc gia duy nhất đã mở 2 trung tâm văn hóa Alliances Francaises tại La Habana và Santiago de Cuba. Với chuyến đi này của ông Hollande, nước Pháp hy vọng sẽ tạo một bước tiến lớn trong quan hệ với Cuba.

Chủ tịch Cuba gặp Giáo hoàng tại Vatican (ảnh: AP)

Không chỉ Pháp, Cuba hiện là quốc gia được nhiều nước phương Tây quan tâm. Chuyến công du của Tổng thống Pháp Francois Hollande tới Cuba hôm 11-5 khiến mọi con mắt phải đổ dồn tới quốc đảo Caribe và sửng sốt bởi một chân lý “nếu không vội, mình sẽ bị chậm chân trong miếng bánh ở Cuba”.

Liên tiếp gặp gỡ với lãnh đạo các nước Mỹ và châu Âu tuần qua, chủ tịch Cuba Raul Castro đang là chính khách được báo chí phương Tây “để mắt” nhiều nhất. Đến Nga dự Lễ kỷ niệm 70 năm Ngày chiến thắng Phát xít 9-5, Chủ tịch Raul Castro đã có cuộc hội đàm Tổng thống Vladimir Putin củng cố mối quan hệ song phương về các vấn đề thương mại và đầu tư.

 

Được chú ý thứ 2 là chuyến thăm Tòa thánh Vatican và cuộc gặp với Giáo hoàng Francis, người bảo trợ cho tiến trình hòa giải Cuba – Mỹ. Chủ tịch Cuba Raul Castro cảm ơn Giáo hoàng vì những đóng góp to lớn trong việc giúp Cuba và Mỹ bình thường hóa quan hệ.

 

Theo người phát ngôn của Tòa thánh Vatican Federico Lombardi, trong cuộc gặp hai bên đã đề cập tới công tác chuẩn bị cho chuyến thăm của Giáo hoàng tới La Habana vào cuối tháng 9 tới. Nếu được thực hiện, đây sẽ là chuyến thăm thứ ba của một Giáo hoàng tới đảo quốc này, sau các chuyến thăm của cố Giáo hoàng John Paul II năm 1998 và Benedict XVI năm 2012. Trong nhiều năm qua, Vatican đã làm việc chặt chẽ với cả Mỹ và Cuba, đồng thời tổ chức các cuộc gặp giữa giới chức hai nước. Từ tháng 3-2012, Vatican bắt đầu tham gia vào quá trình đàm phán bình thường hoá quan hệ của Mỹ và Cuba khi một nhóm nhà lập pháp Mỹ tới văn phòng Đại sứ giáo hoàng ở Washington và xin được giúp đỡ.

 

Những chuyển động tích cực trong tiến trình cải thiện quan hệ giữa Cuba với Mỹ, cũng như với châu Âu đã thúc đẩy Cuba có những chính sách “chuyển mình” đáng kinh ngạc.

 

Tháng 4 vừa qua, Bộ trưởng Ngoại thương và Đầu tư nước ngoài Cuba Rodrigo Malmierca thông báo đảo quốc Caribe này chủ trương mời gọi đầu tư nước ngoài vào 246 dự án thuộc 11 lĩnh vực, với tổng trị giá lên tới 8,71 tỷ USD. Trọng tâm của chương trình này là năng lượng tái tạo, vì La Habana đang tìm cách thay đổi cơ cấu chủ yếu dựa vào nhiệt điện hiện tại của mình. Nông nghiệp, khai mỏ, một số ngành công nghiệp, xây dựng và du lịch cũng là những ngành kinh tế Cuba đang sẵn sàng đón chào nguồn tài chính từ bên ngoài. Về mục tiêu thu hút 2,5 tỷ USD/năm, dù thừa nhận Cuba sẽ phải mất thời gian để đạt tới con số này, nhưng ông Malmierca tự tin khẳng định “đây chỉ là vấn đề về ngắn hạn”.

 

Trước đó, tại Diễn đàn doanh nghiệp châu Mỹ tại Panama, Bộ trưởng Ngoại thương Cuba tái khẳng định “tầm nhìn cởi mở hơn” của La Habana đối với đầu tư nước ngoài. Ông nhận định đây là một nhân tố năng động và thiết yếu cho tăng trưởng kinh tế và phát triển nhiều lĩnh vực.

 

Nhằm thu hút thêm đầu tư nước ngoài, Quốc hội Cuba năm ngoái đã thông qua đạo luật nhằm đảm bảo và khuyến khích các doanh nghiệp nước ngoài bỏ vốn vào “hòn đảo tự do”, đặc biệt là vào Đặc khu phát triển Mariel. Nằm tại phía tây thủ đô La Habana và sở hữu hải cảng nước sâu duy nhất của Cuba cho tới nay, Mariel được dự tính là đầu tàu thúc đẩy đầu tư và thương mại chính của đảo quốc này trong 20-25 năm tới và hiện tại đã có khoảng 200 công ty từ hơn 30 quốc gia có ý định đầu tư vào đây.

 

Ngấm ngầm chạy đua từ sau sự kiện Mỹ và Cuba bình thường hóa quan hệ ngoại giao 17-12-2014, cuộc hội đàm cấp cao đầu tiên giữa Mỹ và Cuba trong vòng hơn 50 năm qua giữa Tổng thống Obama và Chủ tịch Raul ngày 11-4 mới được coi là phát súng cho cuộc đua của các nước lớn đến cái đích là quốc đảo Caribean.

Khu cầu cảng container thuộc Khu phát triển đặc biệt cảng Mariel trong ngày khánh thành giai đoạn 1. (Nguồn: AFP/TTXVN)

Chỉ 2 tuần sau đó, Nhật Bản đã cử một đoàn doanh nhân do Ngoại trưởng Fumio Kishida dẫn đầu sang thảo luận về việc thúc đẩy quan hệ giữa hai nước. Dù nội dung các cuộc hội đàm không được đề cập chi tiết nhưng việc lãnh tụ Cuba Fidel Castro trong lần xuất hiện hiếm hoi, bất ngờ có cuộc gặp với Ngoại trưởng Nhật Bản Fumio Kishida, đã khiến báo chí thế giới “sững sờ” và đồn thổi về một mối quan hệ vượt Thái Bình Dương Nhật Bản – Cuba trong tương lai.

Tuần qua, nhân sự kiện Lễ kỷ niệm 70 năm Ngày chiến thắng Phát xít 9-5, Chủ tịch Cuba Raul là nguyên thủ đầu tiên đặt chân tới Moscow và có cuộc gặp với Tổng thống và Thủ tướng Nga. Đương nhiên, việc củng cố quan hệ song phương, cũng như các dự án thúc đẩy thương mại và đầu tư giữa 2 nước là những nội dung chủ đạo trong cuộc gặp dù ngắn ngủi vẫn được đánh giá là “thành công mỹ mãn” này.

 

Tiếp đó, Chủ tịch Cuba Raul Castro đã được phía Italy đón tiếp với những nghi lễ trọng thể nhất. Thủ tướng Italy Mateo Renzi phát biểu: “Giờ đây chúng tôi đã có thể bắt tay nhau và điều này cho thấy thế giới đang thay đổi. Trong dòng chảy của lịch sử, chúng tôi muốn cùng với nhau trở thành những người tiên phong trong một trang mới và chúng tôi tin tưởng rằng cùng với nhau, sẽ làm được nhiều điều”. Đáp lại, Chủ tịch Raul Castro đánh giá rằng quan hệ song phương Cuba-Italy là “hoàn hảo”. Điều này cho thấy, một tương lai đầy hứa hẹn cho Rome và La Habana đang được mở ra sau nhiều thập kỷ tranh cãi.

 

Tất cả những cuộc gặp cấp cao này diễn ra liên tiếp trong vài tuần lễ qua đã cho thấy sức hút khó cưỡng của Cuba đối với phương Tây, nhất là những nền kinh tế lớn. 

 

H.T (Tổng hợp từ TTXVN, VOV)