Huyện Buôn Đôn: Khó khăn trong thực hiện tiêu chí môi trường ở buôn làng

Vừa đến gần nhà anh Y Krông B’Yă ở buôn Tul A (xã Ea Wer), chúng tôi đã ngửi thấy mùi phân bò, phân heo bốc lên nồng nặc. Gia đình anh Y Krông nuôi 2 con bò, 3 con heo và một đàn gà nhưng không làm chuồng mà nhốt ngay dưới gầm sàn, do đó gầm nhà phủ đầy phân gia súc, cộng thêm nước thải sinh hoạt ứ đọng gây lầy lội, ẩm thấp và bốc mùi hôi; ruồi, muỗi, bọ nhặng bay khắp nơi. Mùi hôi còn bốc ra từ lượng lớn phân bò đang phơi phía trước, gây mất mỹ quan và vệ sinh môi trường nghiêm trọng. Khu vực cấp nước sinh hoạt của gia đình lại ngay sát nơi nhốt bò, không đảm bảo vệ sinh. Không riêng gì nhà anh Y Krông, hầu như mọi nhà trong buôn đều như thế, một số hộ còn thả rông gia súc trong khoảng sân nhà mình. Anh Y Krông nói: “Biết chăn nuôi kiểu này sẽ không tốt, nhưng tập quán của dân mình trước giờ đều như thế nên quen rồi. Gia đình chưa làm được hố chứa chất thải của gia súc nên gặp trời mưa, phân gia súc vẫn tràn đầy ra sân, ra đường.”

Khu cấp nước sinh hoạt ở nhà chị H’Mi, buôn Tul A gần với khu vực thả rông gia súc không đảm bảo vệ sinh.

Buôn Tul A nằm gần trung tâm xã, có khoảng 223 hộ sinh sống. Sau 3 năm triển khai xây dựng nông thôn mới, buôn chỉ mới vận động được 15 hộ làm nhà vệ sinh. Toàn buôn có khoảng 89 hộ chăn nuôi gia súc, gia cầm nhưng chưa có hộ nào làm chuồng nuôi nhốt . Cũng như buôn Tul A, phần lớn bà con ở hai buôn Tul B và buôn Ea Pri trong xã đều không có nhà vệ sinh và chuồng gia súc; một vài hộ nếu có thì lại đặt sát nhà. Hiện cả xã chỉ có 113/ 376 hộ làm chuồng nuôi nhốt gia súc. Hầu như nước thải sinh hoạt, chăn nuôi, sản xuất của người dân đều đổ trực tiếp ra đường, ngấm vào đất hoặc tự phân hủy trên nền đất, gây mất mỹ quan, tiềm ẩn nguy cơ sinh dịch bệnh.

Bà Đào Thị Ngọc Anh, cán bộ phụ trách Chương trình xây dựng nông thôn mới xã Ea Wer cho biết: Xã có tất cả 13 thôn, buôn với tổng số 1.792 hộ, 8.555 khẩu. Tuy nhiên đến nay mới khoảng 40% số hộ có nguồn nước hợp vệ sinh, 42,2% số hộ làm nhà vệ sinh, các nội dung khác của tiêu chí môi trường đạt thấp hoặc chưa có, do đó chưa có thôn, buôn nào đạt đầy đủ tiêu chí môi trường của Chương trình nông thôn mới. Mặc dù đã nỗ lực tuyên truyền, vận động bà con về tầm quan trọng của việc đảm bảo môi trường với sức khỏe nhưng chưa mang lại kết quả, nhất là ở các buôn làng lại càng “chưa thấm”. Nhà gỗ của đại đa số đồng bào các buôn đều ghép ván, có khe hở nên không ngăn được mùi hôi từ chất thải gia súc. Xã chủ trương vận động bà con ở các buôn vệ sinh nhà ở và xây dựng nhà tắm, nhà tiêu hợp chuẩn vệ sinh nhưng do tập tục lạc hậu, đời sống kinh tế của bà con còn nhiều khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo cao (hơn 30%)... là những trở ngại lớn trong việc thực hiện tiêu chí môi trường.

Người dân vẫn nuôi nhốt gia súc dưới gầm nhà

Theo thống kê của huyện Buôn Đôn, hiện có 3 xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số, gồm: Ea Wer, Ea Nuôl và Krông Na còn gặp  nhiều khó khăn trong việc thực hiện vệ sinh môi trường. Trong quá trình triển khai Chương trình xây dựng nông thôn mới, huyện Buôn Đôn đã tập trung tuyên truyền về ý nghĩa, mục đích và lợi ích của chương trình để nhân dân hiểu, tích cực góp công, góp sức đẩy nhanh tiến độ thực hiện các tiêu chí. Tuy nhiên tiêu chí về môi trường hiện vẫn là thách thức lớn tại địa phương, nhất là ở các buôn. Đến nay, xét riêng từng chỉ tiêu trong tiêu chí xây dựng môi trường, thì Buôn Đôn đạt tỷ lệ hộ sử dụng nước sạch hợp vệ sinh theo quy chuẩn của Bộ NN&PTNT là 63%, hộ có nhà tiêu hợp vệ sinh là 45%. Về chỉ tiêu có đội vệ sinh tự quản, duy trì thường xuyên hoạt động thu gom, vận chuyển rác thải, mới có riêng khu vực chợ Ea Bar là thành lập được do lượng phát thải lớn, còn lượng rác thải trong các thôn, xã đều do công ty TNHH MTV Hoàng Phương Nam đảm nhiệm thu gom đạt 80-90% yêu cầu. Đối với chỉ tiêu về khu vực xử lý rác thải sinh hoạt, huyện đã xây dựng và đưa vào hoạt động được 1 khu xử lý tại xã Ea Huar và đang tiến hành xem xét quy hoạch thêm 1 khu xử lý rác thải y tế gần Bệnh viện huyện… Như vậy, toàn huyện chưa có xã nào đạt đủ tiêu chí 17 (môi trường ) của Chương trình xây dựng nông thôn mới.

Bà Trần Thị Thủy, Phó phòng NN&PTNT huyện Buôn Đôn cho biết: Để thực hiện tốt tiêu chí môi trường phụ thuộc rất nhiều vào ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường của người dân. Tuy nhiên hiện nay nhận thức của không ít người về xây dựng nông thôn mới còn hạn chế, ý thức về giữ gìn vệ sinh môi trường chưa cao, người dân còn nghèo, kinh phí hỗ trợ thực hiện chưa có, đặc biệt là khó thay đổi phong tục tập quán lâu đời của bà con ở các buôn làng nên gặp nhiều khó khăn. UBND huyện đã yêu cầu các địa phương, ban, ngành cùng vào cuộc, có biện pháp tuyên truyền, vận động từ nhiều phía nhằm nâng cao nhận thức của người dân về giữ gìn vệ sinh môi trường, đồng thời sớm có kế hoạch hỗ trợ tập trung thực hiện tiêu chí môi trường ở địa phương trong thời gian tới.

 Đức Văn