"Chư Tan Kra mây trắng" - Trường ca giàu cảm xúc về "Trung đoàn mũ sắt"

Trường ca “Chư Tan Kra mây trắng” là những câu chuyện kể về "Trung đoàn mũ sắt" – tên gọi quen thuộc của Trung đoàn 209. Đây là lực lượng được tuyển chọn đặc biệt, có nhiều người Hà Nội gốc, cùng nhập ngũ ngày 27-3-1967. Sau thời gian luyện quân kỹ lưỡng ở Thái Nguyên, đơn vị bộ binh này được trang bị quân trang, khí tài hiện đại, tham gia đánh trận đầu tiên ở dãy núi Chư Tan Kra, huyện Sa Thầy, tỉnh Kon Tum ngày 26-3-1968. Trong trận đánh này, hơn 200 chàng trai thuộc "Trung đoàn mũ sắt" đã chiến đấu quả cảm và anh dũng hy sinh trong cuộc giao tranh ác liệt với địch tại điểm cao 995-996.

Tác phẩm Trường ca "Chư Tan Kra mây trắng" của tác giả Lữ Mai.

Hơn nửa thế kỷ trôi qua, những người lính tham gia trận đánh năm ấy may mắn được trở về sau cuộc chiến vẫn luôn trăn trở bởi nhiều đồng đội của mình còn nằm lại ở Chư Tan Kra. Từ năm 2009, các cựu chiến binh ấy bắt đầu hành trình đi tìm hài cốt đồng đội. Kể từ đó, những công việc thầm lặng của họ đã giúp cho “đường về nhà” của các liệt sĩ "gần hơn", nhiều gia đình đã tìm được hài cốt người thân của mình. Trong những chuyến đi tìm đồng đội của các cựu chiến binh "Trung đoàn mũ sắt", có rất nhiều thân nhân liệt sĩ và cả những bạn trẻ tình nguyện trên mọi miền Tổ quốc đồng hành, hỗ trợ cung cấp sử liệu. Đặc biệt, trong hành trình thầm lặng ấy, có cả những cựu binh Mỹ từng tham chiến tại Chư Tan Kra…

Trường ca “Chư Tan Kra mây trắng” ra đời từ nguồn cảm hứng, cảm xúc về thế hệ những người lính "Trung đoàn mũ sắt" đã chiến đấu quả cảm, hy sinh xương máu cho Tổ quốc, và cả những người lính may mắn sống sót trở về, dù mỗi người một số phận, hoàn cảnh...  nhưng họ vẫn giữ khí chất, tinh thần dũng cảm, sống và hành động vì nghĩa lớn.

Trường ca “Chư Tan Kra mây trắng” có 6 chương, gồm: Chương I - Giấc mơ vụn; Chương II - Đỉnh gió; Chương III - Bên kia đại dương; Chương IV - Mẹ vẫn đợi con về; Chương V - Gửi hòa bình và Chương VI - Mẹ. Ở chương I, tác giả kể về những giấc mơ chập chờn, trở đi trở lại, không theo trật tự, tuyến tính… của một nữ phóng viên chuyên thực hiện các chương trình về liệt sĩ. Những giấc mơ của cô khởi nguồn sau chuyến đi cùng các cựu chiến binh "Trung đoàn mũ sắt" tìm hài cốt đồng đội tại Chư Tan Kra.

Chương II, chương III là hành trình đi tìm hài cốt đồng đội của các cựu chiến binh với nhiều cung bậc cảm xúc và chất liệu thực tế: “Tiếng bom cũ xô những người lính già/ suối đêm róc rách như hờn trách/ bảy mươi ngại gì sông suối núi đèo/ sẽ khai quật hầm hào/ sẽ biết trước muỗi vắt nhiều vô kể/ sẽ chằng chịt ngã ba không ở trong bản đồ/ còn sức còn đi/ còn thương còn nghĩ/ thắp một bình minh âm ỉ/ trong tay người dấu chỉ hoa sen”.

Ở 3 chương cuối là những mạch cảm xúc xoay quanh câu chuyện về tình mẫu tử. Những người mẹ ngậm ngùi tiễn con ra trận, khôn nguôi hy vọng đứa con thân yêu sẽ sớm trở về. Và hình ảnh của Tây Nguyên với những buôn làng thời kỳ mới, với hình ảnh người mẹ dân tộc thiểu số tóc bạc trắng vẫn chống gậy đi tìm những “đứa con” người Hà Nội; những em bé Tây Nguyên “vượt lũ đến trường/ băng suối về buôn”...

Kết thúc bản trường ca là tình cảm tận sâu của người lính với mẹ, với đồng đội, với quê hương, Tổ quốc… Khi trúng đạn, khi bị thương, khi đau đớn, khi trút hơi thở cuối cùng, họ đều thốt lên hai tiếng “Mẹ ơi!”. “Con cứ đứng trên đỉnh núi cao mà gọi/ Mẹ ơi!/ gió cao nguyên thổi bạt người/ nắng đổ lửa xuống đỉnh đầu cháy khét/ đồi săng lẻ đỏ khoảng trời ngơ ngác”...

Thúy An