Kỳ họp thứ Tám, Quốc hội khóa XV: Tháo gỡ bất cập, chồng chéo trong hệ thống pháp luật thuế tiêu thụ đặc biệt

Sáng 22/11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ Tám, Quốc hội xem xét, đánh giá các tờ trình và báo cáo thẩm tra về dự án Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) (sửa đổi).

Trình bày Tờ trình về dự án Luật Thuế TTĐB (sửa đổi), Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long cho biết, mục đích ban hành luật nhằm hoàn thiện quy định về chính sách thuế TTĐB để mở rộng cơ sở thu, bảo đảm tính minh bạch, dễ hiểu, dễ thực hiện luật nhằm góp phần nâng cao năng lực và hiệu quả của hoạt động quản lý thuế trong phòng, chống trốn thuế, thất thu và nợ thuế, đảm bảo thu đúng thu đủ vào ngân sách nhà nước (NSNN), đảm bảo ổn định nguồn thu NSNN.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành phiên họp. Ảnh: quochoi.vn

Đồng thời, khắc phục các vướng mắc phát sinh trong quá trình thực hiện Luật thuế TTĐB thời gian qua; tháo gỡ bất cập, chồng chéo trong hệ thống pháp luật thuế TTĐB và bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ với pháp luật có liên quan; bảo đảm tính khả thi và thuận lợi cho tổ chức thực hiện, khơi thông, phát huy nguồn lực cho phát triển kinh tế - xã hội. Sửa đổi, bổ sung những quy định tại luật để góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng, môi trường và điều tiết tiêu dùng của xã hội phù hợp xu hướng cải cách thuế của các nước cũng như thực hiện cam kết quốc tế.

Dự thảo Luật gồm 4 Chương, 12 Điều, bám sát theo 7 nhóm chính sách tại hồ sơ lập đề nghị xây dựng dự án Luật Thuế TTĐB (sửa đổi) đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng ý, đồng thời, dự thảo luật đã luật hóa một số nội dung đang thực hiện ổn định trong thời gian dài tại các văn bản dưới luật.

Trong đó, về đối tượng chịu thuế TTĐB đã sửa đổi, quy định các hàng hóa thuộc đối tượng chịu thuế TTĐB để đồng bộ với pháp luật chuyên ngành; sửa đổi, quy định hàng hóa, dịch vụ thuộc đối tượng chịu thuế TTĐB.

Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long trình bày tờ trình. Ảnh: quochoi.vn

Về đối tượng không chịu thuế TTĐB, sửa đổi quy định hàng hóa do tổ chức, cá nhân sản xuất, gia công, thuê gia công trực tiếp xuất khẩu ra nước ngoài hoặc bán, ủy thác cho tổ chức, cá nhân kinh doanh khác để xuất khẩu ra nước ngoài thuộc đối tượng không chịu thuế TTĐB để đảm bảo minh bạch chính sách. Đồng thời, sửa đổi quy định hàng hóa nhập khẩu không chịu thuế TTĐB để xử lý những bất cập phát sinh trong thực tế và đồng bộ với pháp luật chuyên ngành...

Về người nộp thuế, sửa đổi, bổ sung quy định về người nộp thuế TTĐB là tổ chức, cá nhân sản xuất, gia công, nhập khẩu hàng hóa và kinh doanh dịch vụ thuộc đối tượng chịu thuế TTĐB để bao quát các trường hợp.

Ngoài ra, về căn cứ tính thuế TTĐB, dự thảo sửa đổi, bổ sung quy định về căn cứ tính thuế TTĐB để bao quát trường hợp bổ sung áp dụng thuế tuyệt đối, áp dụng thuế hỗn hợp; bổ sung 1 Điều quy định về thời điểm xác định thuế TTĐB để luật hóa quy định đang thực hiện ổn định tại các văn bản dưới luật;..

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh cho biết, về sửa đổi, bổ sung liên quan đến danh mục hàng hóa thuộc đối tượng chịu thuế đối với sửa đổi liên quan đến điều hòa nhiệt độ, đa số ý kiến nhất trí với nội dung dự thảo luật.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh trình bày báo cáo thẩm tra. Ảnh: quochoi.vn

Một số ý kiến đề nghị cân nhắc, không thu thuế TTĐB đối với điều hòa nhiệt độ vì hiện nay, việc sử dụng điều hòa nhiệt độ đã trở nên phổ biến, không còn là mặt hàng xa xỉ như trước đây. Do đó, trong trường hợp vẫn tiếp tục thu thuế TTĐB đối với điều hòa nhiệt độ thì chỉ thu thuế TTĐB đối với các loại điều hòa sử dụng chất làm lạnh chứa HCFC để khuyến khích sử dụng công nghệ thân thiện với môi trường hoặc phân loại theo công suất thiết kế và không thu thuế đối với loại điều hòa có công suất thiết kế được sử dụng phổ biến, phù hợp với nhu cầu thiết yếu của người dân.

Về bổ sung nước giải khát theo Tiêu chuẩn Việt Nam, có hàm lượng đường trên 5g/100ml vào đối tượng chịu thuế TTĐB, đa số ý kiến nhất trí với việc bổ sung sản phẩm này vào diện chịu thuế TTĐB đồng thời, đề nghị Chính phủ làm rõ nội dung “theo Tiêu chuẩn Việt Nam” vì quy định này có thể dẫn đến vướng mắc trong thực hiện đối với các sản phẩm nhập khẩu không được sản xuất theo Tiêu chuẩn Việt Nam song vẫn có hàm lượng đường trên 5g/100ml.

Bên cạnh đó, một số ý kiến đề nghị giải trình rõ hơn về khả năng đạt được mục tiêu của chính sách này trong việc góp phần bảo vệ sức khỏe người dân; bổ sung các thông tin liên quan đến kinh nghiệm quốc tế; đánh giá kỹ tác động trên khía cạnh bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Một số ý kiến đề nghị cân nhắc việc bổ sung nước giải khát có đường vào đối tượng chịu thuế TTĐB.

Về rà soát, bổ sung các đối tượng khác vào diện chịu thuế, đa số ý kiến cho rằng, ngoài việc bổ sung “nước giải khát có đường” vào diện chịu thuế TTĐB, các nội dung sửa đổi khác liên quan đến đối tượng chịu thuế về cơ bản là để bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật. Việc hướng tới mục đích “mở rộng cơ sở thu”, “phù hợp với xu hướng cải cách thuế của quốc tế” chưa thực sự đạt được như kỳ vọng.

Để bao quát đầy đủ, toàn diện các đối tượng thuộc diện chịu thuế, phù hợp với mục tiêu của Chiến lược cải cách thuế đối với thuế TTĐB, xu hướng cải cách thuế của quốc tế, đề nghị Chính phủ tiếp tục rà soát, tham khảo kinh nghiệm quốc tế để đề xuất bổ sung, mở rộng hơn nữa các nhóm hàng hóa, dịch vụ thuộc đối tượng chịu thuế, phù hợp với sự dịch chuyển về xu hướng tiêu dùng và định hướng của Đảng và Nhà nước về bảo vệ sức khỏe nhân dân và bảo vệ môi trường…

Trong phiên làm việc buổi sáng, các đại biểu cũng xem xét, đánh giá các tờ trình, báo cáo thẩm tra về dự án Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi) và tiến hành thảo luận tại tổ về hai dự án luật này.

Lan Anh (tổng hợp)