Cá nướng hai lửa - món ngon vùng Tây Bắc

Ở trong những bản Tày vùng Tây Bắc, ngoài những món ẩm thực đậm đà dư vị còn có món cá nướng hai lần lửa khá độc đáo và thơm ngon, mang đậm bản sắc ẩm thực dân tộc Tày.

Để có những mẻ cá nướng thơm ngon, đồng bào Tày vùng Tây Bắc thường chọn nguyên liệu là cá tự nhiên từ sông suối, ao hồ. Đó là các loại cá chép, cá trôi, cá trắm vừa béo, vừa nhiều thịt, trọng lượng từ 1,5 kg trở lên. Cá được mổ, làm sạch vảy, xẻ đôi mình rồi thái ngang thớ tạo ra những miếng dày chừng 5 - 7 cm, dài chừng 15 - 20 cm tùy trọng lượng của cá.

Sau khi thái khúc, cá để ráo nước rồi mới trộn gia vị. Gia vị ướp cá gồm hạt mắc khén, hạt dổi, muối, lá gừng, củ sả, các loại lá rau thơm. Tất cả được giã nhuyễn rồi ướp với cá chừng 20 phút cho gia vị ngấm đều. Dùng que tre nhỏ, vót nhọn một đầu rồi xiên dọc miếng cá. Sau đó dùng hai kẹp tre kẹp các xiên cá thành một kẹp cá lớn rồi cho lên bếp nướng.

Muốn cá nướng được đều và ngon nhất định phải có than hồng. Điểm khác biệt ở món ăn này so với các món cá nướng khác là nướng hai lần lửa. Lần thứ nhất, các kẹp cá được ghé hong cạnh bếp lửa, không quá gần, không quá nhiều than.

Lần này, cốt chỉ để cho bề mặt cá khô và vừa chín tới. Sau đó, các xiên cá để nguyên trong kẹp tre, có thể để trên gác bếp cao cho có vị khói, giữ được độ nóng hoặc cất trong rổ tre, đậy lá chuối bên trên.

Cá nướng hai lửa, món ngon truyền thống của đồng bào Tày vùng Tây Bắc.

Lần nướng thứ hai sẽ quyết định độ chín, thơm ngon của cá vì lần này cá sẽ được nướng gần bữa ăn. Kẹp cá được mang ra nướng lần hai trên than hồng. Ở lần nướng này, người nướng cá chú ý không để cá quá gần than để tránh cá bị cháy mà để xiên cá nóng dần, vàng dần và chín kỹ ở phía trong. Khi ăn, từng xiên cá nhỏ để nguyên xiên tre được lấy ra, xếp lên đĩa.

Cá nướng hai lửa khi chín bề ngoài có màu vàng, da cá giòn, thịt cá bên trong có màu trắng tự nhiên. Khi thưởng thức, cá nướng hai lửa có độ thơm ngon, thịt dai chắc, có mùi vị tổng hòa của các loại gia vị.

Người thưởng thức có cảm giác ngon miệng từ vị thơm của cá, vị cay nồng của gia vị, vị ngai ngái của khói bếp, độ giòn của da cá. Que tre rất tiện để cầm khi ăn. Món ăn này thưởng thức ngon nhất khi còn nóng, rất hợp khi ăn với cơm nóng và chấm với muối ớt trộn với củ gừng.

Bốn mùa trong năm, đồng bào Tày vùng Tây Bắc đều xuống suối đánh cá để chế biến món cá nướng hai lửa. Dừng chân ở bản Tày xa xôi, bên bếp lửa hồng trên căn nhà sàn truyền thống, du khách được mời thưởng thức món cá nướng thơm ngon mà nhớ mãi.

Nguyễn Thế Lượng