Bao giờ thể thao Việt Nam "hóa rồng"?

Năm 2024 là năm Giáp Thìn, người hâm mộ cả nước đang đặt câu hỏi: Bao giờ thể thao Việt Nam (TTVN) nói chung và bóng đá nói riêng “hóa rồng”?

Những nốt thăng và giáng

Năm 2023, TTVN bận rộn khi tham dự nhiều đấu trường mang tầm cỡ khu vực, châu lục và thế giới. Các vận động viên đã đạt những dấu ấn, thành tích nhất định, đem lại vinh quang, niềm tự hào cho đất nước trên bình diện quốc tế.

Có thể kể những chiến tích quan trọng nhất: TTVN đã dẫn đầu bảng tổng sắp huy chương tại Đại hội thể thao khu vực Đông Nam Á - SEA Games 32 tổ chức tại Campuchia tháng 5/2023. Đại hội kỳ này gồm 36 môn thể thao với tổng số 581 nội dung. Sau 20 ngày thi đấu, Đoàn TTVN đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, giành được tổng cộng 359 huy chương các loại, trong đó 136 Huy chương Vàng (HCV), 105 Huy chương Bạc, 118 Huy chương Đồng, phá 12 kỷ lục và thiết lập 4 kỷ lục SEA Games. Đặc biệt đây là lần đầu tiên TTVN dẫn đầu toàn đoàn tại một kỳ đại hội thể thao lớn nhất khu vực khi thi đấu ở nước ngoài.

Trong tháng 7, đội tuyển bóng đá nữ quốc gia tham dự Vòng chung kết FIFA World Cup nữ 2023 diễn ra tại New Zealand và Australia từ ngày 20/7 đến 20/8/2023. Đây là sự kiện quan trọng nhất của bóng đá Việt Nam trong năm 2023, là thành tích có ý nghĩa lịch sử của bóng đá nước nhà nói riêng và bóng đá Đông Nam Á nói chung. Dù không thể tạo nên bất ngờ khi thua cả ba trận trước Mỹ, Bồ Đào Nha và Hà Lan tại vòng bảng nhưng các cô gái của chúng ta đã để lại dấu ấn đậm nét về một tinh thần Việt Nam không bao giờ từ bỏ trước khó khăn, thử thách, luôn ra sân thi đấu hết mình vì màu cờ sắc áo và người hâm mộ.

Tại ASIAD 19 diễn ra tại Hàng Châu (Trung Quốc), bắn súng Việt Nam lần đầu tiên trong lịch sử giành HCV tại Đại hội Thể thao châu Á - Asian Games. Thời khắc lịch sử của bắn súng Việt Nam đã được ghi tại Asian Games 19 vào ngày 28/9/2023 khi xạ thủ Phạm Quang Huy đã đánh bại xạ thủ Lee Won Ho (Hàn Quốc) trong loạt bắn chung kết để giành tấm HCV đầu tiên cho bắn súng Việt Nam ở đấu trường Asian Games. Đây cũng là HCV đầu tiên của Đoàn TTVN tại Asian Games 19 sau nhiều ngày chờ đợi.

Đoàn Thể thao Việt Nam đã không thành công tại ASIAD 19.

Trước đó, tại Giải xe đạp vô địch châu Á 2023 diễn ra ở Thái Lan vào giữa tháng 6/2023, tay đua nữ số 1 Việt Nam Nguyễn Thị Thật đã xuất sắc giành chiến thắng ở nội dung xuất phát đồng hàng nữ. Với kết quả này, Nguyễn Thị Thật đã bảo vệ thành công tấm HCV, đây cũng là chức vô địch thứ ba của tay đua quê An Giang tại đấu trường châu lục sau các năm 2018 và 2022. Thành tích này cũng giúp Nguyễn Thị Thật chính thức có suất tham dự Olympic Paris 2024. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử, xe đạp đường trường Việt Nam có một vận động viên được dự Thế vận hội. Chiến thắng của Nguyễn Thị Thật là nguồn động viên tinh thần to lớn để các vận động viên khác tiếp tục nỗ lực tập luyện, thi đấu mang về thêm những suất dự Olympic cho TTVN.

Đừng để tiếp tục thụt lùi

Tuy nhiên, thành tích ở ASIAD 19 diễn ra không lâu sau đó đã nhanh chóng đưa người hâm mộ trở về thực tế rất đáng buồn: TTVN chỉ đủ sức chinh phục đấu trường Đông Nam Á. Khép lại ASIAD 19, Đoàn TTVN giành 27 huy chương (trong đó có 3 HCV, 5 Huy chương Bạc và 19 Huy chương Đồng), xếp hạng thứ 21; xếp sau các đoàn Đông Nam Á khác là Thái Lan, Indonesia, Malaysia, Philippines và Singapore. Rõ ràng TTVN chưa có nhiều nhân tố đạt đẳng cấp châu lục và thế giới.

Tính đến thời điểm hiện tại, TTVN mới chỉ giành được 3 suất chính thức đến Pháp dự Olympic 2024 ở các môn xe đạp (Nguyễn Thị Thật), bắn súng (Trịnh Thu Vinh) và bơi (Nguyễn Huy Hoàng). Đây là con số khiêm tốn so với thực lực ở các giải đấu trước đó cũng như mục tiêu của TTVN là khoảng 10 suất tham dự.

Ông Đặng Hà Việt, Cục trưởng Cục Thể dục thể thao cho biết: “Thực tế hiện nay rất khó để TTVN giành 20 suất trực tiếp tham dự Olympic Paris 2024, nhưng mục tiêu có được 10 suất là hoàn toàn khả thi. Các huấn luyện viên, vận động viên vẫn đang nỗ lực tập luyện, phấn đấu để giành vé góp mặt ở Olympic Paris 2024”.

Trong khi đó, đội tuyển bóng đá nam đang tham dự Vòng loại World Cup 2026, cơ hội giành vé tham dự ngày hội bóng đá lớn nhất hành tinh có lẽ vẫn ngoài khả năng.

Trước thực trạng nền thể thao có nguy cơ thụt lùi, mới đây, đích thân Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng đã giao Cục Thể dục thể thao tổ chức hội nghị, mở diễn đàn tìm giải pháp cải thiện thành tích của thể thao thành tích cao nhằm định hướng, xây dựng kế hoạch, mục tiêu và giải pháp cho thể thao thành tích cao phát triển, vươn tầm châu lục và thế giới.

Đội tuyển Việt Nam đang trên hành trình chinh phục giấc mơ World Cup 2026. Ảnh: VFF

Thực ra, đã có rất nhiều “hội nghị Diên Hồng” trong địa hạt thể thao từng được tổ chức, quy tụ nhiều chuyên gia đầu ngành. Dù thế, từ hội nghị bước ra thực tiễn vẫn là khoảng cách rất xa. Ngoài có chiến lược tốt thì thực hiện đúng chiến lược là điều không hề dễ dàng. Chuyên gia Nguyễn Hồng Minh, người nhiều năm là Trưởng đoàn TTVN đã chỉ ra những điểm yếu cốt tử của TTVN. Theo ông Minh, trước nay, kinh phí hoạt động của hầu hết các môn thể thao đều dựa vào ngân sách nhà nước. Trong khi đó, các nước có nền thể thao phát triển đều đầu tư cho thể thao bằng nguồn xã hội hóa. Ở đó, vai trò của các liên đoàn thể thao rất lớn. Ông Minh khẳng định rằng nếu dựa vào ngân sách nhà nước thì không bao giờ đáp ứng được nhu cầu đào tạo và nâng cao trình độ của vận động viên. Muốn đủ tiền, chúng ta cần có chủ trương, chính sách xã hội hóa thể thao.

Cuối cùng, ông Minh cho rằng TTVN cần phải xem xét lại chủ trương và xác định vai trò của thể thao thành tích cao Việt Nam, đặc biệt là cần xác định mục tiêu, phát triển cho đấu trường SEA Games hay châu lục.

Tóm lại, dù hy vọng nhưng để TTVN "hóa rồng" trong “năm rồng” Giáp Thìn 2024 vẫn là thách thức rất lớn, nếu lãnh đạo ngành thể thao vẫn có cách làm cũ.

Phong Uyên