Định hướng một số nhiệm vụ sắp xếp đơn vị hành chính và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo sắp xếp đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp (Ban Chỉ đạo) vừa ký Công văn số 03/CV-BCĐ gửi Tỉnh ủy, UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về việc định hướng một số nhiệm vụ sắp xếp đơn vị hành chính và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp; về tổ chức bộ máy, cán bộ, công chức, viên chức khi thực hiện sắp xếp.

Tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp

Về tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, Ban chỉ đạo định hướng các nội dung đối với chính quyền địa phương cấp tỉnh (về cơ cấu tổ chức; nhiệm vụ, quyền hạn; biên chế); đối với chính quyền địa phương cấp xã ( về cơ cấu tổ chức; số lượng chức danh lãnh đạo; nhiệm vụ, quyền hạn). 

Ban chỉ đạo cũng định hướng chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn cơ quan chuyên môn thuộc cấp xã mới gồm: Văn phòng HĐND và UBND; Phòng Kinh tế (đối với xã, đặc khu) hoặc Phòng Kinh tế, Hạ tầng và Đô thị (đối với phường và đặc khu Phú Quốc) với các lĩnh vực Tài chính - Kế hoạch; Xây dựng và Công Thương; Nông nghiệp và Môi trường; Phòng Văn hóa - Xã hội, gồm: lĩnh vực Nội vụ, Giáo dục và Đào tạo, Văn hóa, Khoa học và Thông tin, Y tế; Trung tâm phục vụ hành chính công.

Lấy ý kiến nhân dân về sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, xã

Để bảo đảm thống nhất về nội dung, trình tự, thủ tục lấy ý kiến nhân dân tại địa phương, Ban Chỉ đạo đề nghị UBND cấp tỉnh có thể lựa chọn hình thức phát phiếu lấy ý kiến (theo mẫu gửi kèm) hoặc lựa chọn các hình thức phù hợp khác như lấy phiếu qua trang thông tin điện tử, họp đại diện hộ gia đình tại đơn vị hành chính cấp xã, thôn, tổ dân phố để biểu quyết...

Việc tổ chức lấy ý kiến nhân dân đối với chủ trương sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã có thể thực hiện đồng thời với việc lấy ý kiến đối với chủ trương sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh.

Cơ quan chủ trì xây dựng Đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh và cơ quan chịu trách nhiệm tổ chức lấy ý kiến nhân dân.

Về cơ quan chủ trì xây dựng Đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh và cơ quan chịu trách nhiệm tổ chức lấy ý kiến nhân dân, Ban Chỉ đạo định hướng như sau: đề nghị Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Thành ủy (nơi được lựa chọn đặt trung tâm chính trị - hành chính) chủ trì, phối hợp với Ban Thường vụ Tỉnh ủy cùng cấp sáp nhập xây dựng Đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh.

Đối với việc tổ chức lấy ý kiến nhân dân trên địa bàn của địa phương nào thì Ban Thường vụ tỉnh, thành ủy nơi đó chỉ đạo tổ chức lấy kiến.

Cử tri huyện Ea Kar nêu ý kiến, kiến nghị khi tiếp xúc với Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đắk Lắk.

Có thể sắp xếp, bố trí người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã tham gia công tác tại thôn, tổ dân phố

Cụ thể, đối với người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã và thôn, tổ dân phố hiện nay, Công văn số 03/CV-BCĐ nêu rõ: Kết thúc việc sử dụng người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã hiện nay từ ngày 1/8/2025.

Giao chính quyền địa phương xem xét, có thể sắp xếp, bố trí người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ tham gia công tác tại thôn, tổ dân phố và thực hiện chế độ, chính sách đối vơi các trường hợp không bố trí công tác theo quy định.

Tiếp tục xác định thôn, tổ dân phố là tổ chức tự quản của cộng đồng dân cư, không phải cấp hành chính. Trước mắt giữ nguyên các thôn, tổ dân phố hiện có. 

Sau khi hoàn thành sắp xếp đơn vị hành chính các cấp, Chính phủ sẽ giao Bộ Nội vụ nghiên cứu và hướng dẫn theo chỉ đạo của cấp có thẩm quyền về việc sắp xếp, tổ chức lại thôn, tổ dân phố theo hướng tinh gọn, phục vụ trực tiếp đời sống nhân dân.

Sắp xếp cơ sở y tế, giáo dục và đơn vị sự nghiệp công lập

Đối với đơn vị sự nghiệp công lập, Công văn nêu rõ việc tổ chức lại, chuyển giao hoặc thành lập mới các đơn vị thuộc UBND cấp xã sau sắp xếp sẽ được triển khai theo Kết luận số 137-KL/TW và các hướng dẫn của bộ, ngành quản lý chuyên ngành tương ứng.

Sau khi mô hình chính quyền địa phương 2 cấp được triển khai, Chính phủ sẽ giao Bộ Nội vụ phối hợp cùng các bộ, ngành liên quan rà soát, sửa đổi và ban hành các quy định mới nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập, đáp ứng nhu cầu người dân.

Về giáo dục, các trường công lập thuộc cấp mầm non, tiểu học, trung học cơ sở sẽ được giữ nguyên và chuyển giao về UBND cấp xã quản lý. Các trung tâm giáo dục nghề nghiệp và giáo dục thường xuyên hiện thuộc UBND cấp huyện sẽ chuyển về Sở Giáo dục và Đào tạo, tổ chức lại để phục vụ theo khu vực liên xã, phường.

Về y tế, tiếp tục duy trì các trạm y tế xã, phường. Trên cơ sở diện tích và quy mô dân số của đơn vị hành chính mới, UBND cấp tỉnh có thể tổ chức lại thành một đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc cấp xã để thực hiện nhiệm vụ y tế cơ bản. Các bệnh viện, trung tâm y tế thuộc UBND cấp huyện sẽ được chuyển về Sở Y tế quản lý để cung ứng dịch vụ y tế theo liên xã, phường.

Sắp xếp, tổ chức lại đơn vị sự nghiệp công lập cấp xã cung ứng dịch vụ công thiết yếu

Theo định hướng tại Công văn số 03/CV-BCĐ, UBND cấp xã sẽ tổ chức 1 đơn vị sự nghiệp công lập để đảm nhiệm cung ứng các dịch vụ sự nghiệp công cơ bản, thiết yếu như văn hóa, thể thao, du lịch, thông tin, nông nghiệp, môi trường… trên địa bàn.

Đồng thời, sắp xếp, tổ chức lại 1 đơn vị sự nghiệp công lập có cơ chế tự chủ chi thường xuyên (như Ban Quản lý dự án) để cung cấp dịch vụ thuộc lĩnh vực xây dựng, phát triển quỹ đất, giải phóng mặt bằng… Trường hợp cần thiết, UBND cấp tỉnh có thể thành lập đơn vị sự nghiệp thuộc Ban Quản lý dự án để phục vụ khu vực liên xã, phường.

UBND cấp tỉnh cũng được giao nhiệm vụ cơ cấu lại hoặc giải thể các đơn vị sự nghiệp hoạt động không hiệu quả, bảo đảm tinh gọn, nâng cao chất lượng dịch vụ công và thực hiện tinh giản biên chế theo đúng tinh thần Nghị quyết 19-NQ/TW.

Nguyễn Xuân