Phòng tránh ngộ độc thực phẩm ở trẻ em

Thời gian vừa qua không ít vụ ngộ độc thực phẩm xảy ra khiến nhiều trẻ em nhập viện. Có rất nhiều nguyên nhân gây ngộ độc thực phẩm ở trẻ, nếu không được cấp cứu và xử trí kịp thời sẽ gây hậu quả nghiêm trọng, thậm chí có thể dẫn đến tử vong.

Ngộ độc thực phẩm xảy ra khi trẻ ăn thức ăn nhiễm khuẩn và ăn quá nhiều thức ăn lạ từ bếp ăn tập thể, các hàng quán hay trong gia đình.

Nguyên nhân là do vi khuẩn Salmonella (vi khuẩn gây bệnh thương hàn) gây ra các triệu chứng buồn nôn, nhức đầu, choáng váng, sốt và tiêu chảy; độc tố tụ cầu Staphylococcus có trong sữa, thịt gia cầm chưa nấu chín gây chóng mặt, buồn nôn, đau đầu, mạch đập nhanh, tiêu chảy; độc tố vi khuẩn Clostridium botulinum trong thịt cá bị ươn, ôi thiu phá hủy hệ thần kinh trung ương và hành tủy, gây tử vong ở trẻ.

Ngoài ra còn có độc tố vi nấm Aflatoxin có ở các loại hạt như lạc, đậu nành, hướng dương, điều, ngô; các loại bột từ những hạt này khi bị nấm mốc. Các loại vi rút gây viêm gan A (HAV) và Norwalk trong các loại thực phẩm như rau sống, thức ăn chế biến nguội; các loại nhuyễn thể như sò, ốc, hến sống ở vùng nước bẩn. Sán lá gan nhỏ trong các món ăn chế biến từ gỏi cá sống, cá nướng, ốc chưa luộc chín.

Các kim loại nặng như asen, chì, thủy ngân, selenium lẫn trong thực phẩm; tồn dư của thuốc bảo vệ thực vật; các chất phụ gia, chất bảo quản thực phẩm không được phép sử dụng, hoặc dùng quá liều lượng, quá thời hạn cũng gây ngộ độc.

Bệnh nhân bị rối loạn tiêu hóa điều trị tại Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên.

Thời gian qua, mỗi ngày khoa Nhi tổng hợp (Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên) tiếp nhận trung bình khoảng 10 bệnh nhi từ 12 tháng đến dưới 10 tuổi nhập viện trong tình trạng nôn ói và đi tiêu phân lỏng. Bác sĩ CKII Nguyễn Văn Mỹ, Phó Trưởng khoa Nhi tổng hợp cho biết, ngộ độc thực phẩm rất dễ phát hiện vì ngộ độc thực phẩm thường xảy ra một vài giờ hoặc vài ngày sau khi ăn hay uống. Biểu hiện là người bệnh sốt, đau bụng, có cảm giác buồn nôn, có khi nôn ra máu, tiêu chảy nhiều lần. Trẻ nhỏ có thể gặp vấn đề nghiêm trọng hơn về đường hô hấp, mất nước và chất điện giải, trụy tim mạch rất dễ dẫn đến sốc nhiễm khuẩn nếu nguyên nhân là do vi rút gây nên, thậm chí có thể rơi vào tình trạng hôn mê không tỉnh táo.

Đối với những trường hợp ngộ độc thực phẩm nhẹ, bệnh nhân có thể tự khỏi mà không cần điều trị sau vài ngày. Tuy nhiên, nếu không thể tự phục hồi tùy thuộc vào từng nguyên nhân và mức độ ngộ độc thực phẩm mà có các bước sơ cứu như gây nôn. Nếu người bệnh không có biểu hiện nôn thì cần gây nôn, bởi khi ngộ độc thực phẩm xảy ra trong vòng 6 giờ thì thức ăn vẫn còn trong dạ dày người bệnh. Nếu người bệnh tỉnh táo, cần kích thích để bệnh nhân nôn càng nhiều càng tốt nhằm tống thức ăn ngộ độc ra bên ngoài. Đối với trẻ em khi sơ cứu bằng cách gây nôn cần chú ý móc họng cho trẻ khéo, tránh gây xây xát họng của trẻ; để trẻ nằm đầu thấp, nghiêng đầu sang một bên rồi móc họng để trẻ nôn thức ăn ra ngoài. Không để trẻ nằm ngửa, có thể sộc lên mũi, xuống phổi và dễ dẫn đến tử vong.

Bác sĩ Mỹ khuyến cáo, người bị ngộ độc thực phẩm thường nôn và đi ngoài, cơ thể mất nước. Do đó, cần tiến hành bù nước cho người bệnh bằng cách uống nhiều nước lọc, nước oresol, nước gạo rang… Lưu ý, cần ngưng sử dụng thức ăn nghi ngờ ngộ độc. Không nên dùng thuốc cầm tiêu chảy bởi có thể làm chậm việc đào thải độc tố ra khỏi cơ thể. Nghỉ ngơi nhiều hơn, tránh ăn thực phẩm chiên rán nhiều dầu mỡ, rau củ sống, thực phẩm từ sữa động vật, phô mai, bơ, đồ uống có gas, có cồn; ăn thức ăn mềm, dễ tiêu hóa; không ăn thức ăn lên men, ôi thiu, mốc hỏng. Đảm bảo nguyên tắc ăn chín uống sôi.

Kim Oanh – Đình Thi