Quy hoạch và quản lý xây dựng đô thị Buôn Ma Thuột: Còn nhiều "khoảng trống" (Kỳ I)

Kể từ khi Buôn Ma Thuột được công nhận là đô thị loại I trực thuộc tỉnh vào năm 2010, vấn đề quy hoạch và phát triển của thành phố được quan tâm đầu tư nhiều hơn, diện mạo của thành phố cũng đổi thay từng ngày. Tuy nhiên, quá trình xây dựng và phát triển của thành phố còn nhiều bất cập và những “khoảng trống” đáng tiếc…

Kỳ I:  “Điểm nghẽn” trong quy hoạch và quản lý xây dựng đô thị

Với tốc độ đô thị hóa phát triển cao, công tác quy hoạch và quản lý quy hoạch xây dựng TP. Buôn Ma Thuột càng trở nên cấp bách...

Bài học từ quy hoạch khu Đông Bắc thành phố

Năm 2009, tại hội trại kiến trúc sư trẻ toàn quốc lần thứ III được tổ chức tại TP. Buôn Ma Thuột, chính quyền thành phố đã thừa nhận quá trình quy hoạch, xây dựng và quản lý đô thị Buôn Ma Thuột đang thiếu và yếu trên nhiều mặt. Rất nhiều năm, sự phát triển của thành phố gặp nhiều lúng túng trong việc xác lập kiểu mô hình đô thị, dẫn đến tình trạng nhiều khu phố mới mở ra đã nhanh chóng bị lỗi thời, trở thành điểm nghẽn không dễ gì khắc phục được. Khu Đông Bắc Buôn Ma Thuột là “bài học” bởi sự nóng vội như thế. Năm 1999, khu vực này được quy hoạch là khu thương mại - dịch vụ năng động, giữ vai trò động lực thúc đẩy phát triển kinh tế của vùng Đông Bắc. Tuy nhiên, do thiếu tầm nhìn trong quy hoạch mà những nhược điểm của khu phố này ngày càng bộc lộ rõ: các công trình hạ tầng thiết yếu như đường điện, hệ thống cáp quang, cấp thoát nước… phục vụ cho đời sống dân sinh nhanh chóng bị quá tải trước áp lực đô thị hóa; các con đường dọc, ngang nội khu dạng bàn cờ có bề rộng chỉ chừng 6-8 m làm cho không gian đô thị khu vực này trở nên bức bí, tủn mủn không còn khả năng mở rộng chỉ giới để xây dựng các công trình hạ tầng công cộng phục vụ dân sinh. Bên cạnh đó, quỹ đất quy hoạch dành cho vỉa hè cũng như các khoảng không gian xanh rất ít, nên việc trồng và bảo đảm tỷ lệ cây xanh che bóng cũng như tạo ra những tiểu hoa viên cho khu vực này cũng đối mặt với nhiều khó khăn.

Đường Y Bih Alêô chật hẹp làm cho khu phố này trở nên bức bí.

Bất cập trong quản lý quy hoạch

Theo Sở Xây dựng, bất cập đầu tiên có thể thấy rõ là chất lượng một số đồ án quy hoạch ở đô thị Buôn Ma Thuột còn thiếu tầm nhìn dài hạn, chưa thực hiện vai trò định hướng và bảo đảm tính đồng bộ trong quá trình xây dựng, cải tạo và chỉnh trang đô thị. Hiện nay, một số hồ sơ quy hoạch phân khu và quy hoạch chi tiết không còn phù hợp với nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội. Và mặc dù quy định về thiết kế đô thị đã có từ năm 2005 (Nghị định số 08/2005/NĐ - CP về quy hoạch xây dựng), nhưng hầu hết các đồ án quy hoạch trên địa bàn TP. Buôn Ma Thuột đều không có thiết kế đô thị. Mãi đến khi có Luật Quy hoạch đô thị ngày 17-6-2009, thiết kế đô thị mới được quan tâm thực hiện ở các đồ án quy hoạch… Vì vậy, nhiều khu vực của thành phố có khả năng thu hút đầu tư xây dựng lớn, nhưng chưa được khai thác, nhiều cơ hội đầu tư xây dựng bị bỏ lỡ do có một số dự án “treo”. Hiện trên địa bàn TP. Buôn Ma Thuột có một số dự án đã được phê duyệt, giao đất nhưng triển khai chậm tiến độ như: Dự án xây dựng Trung tâm văn hóa thương mại, dịch vụ tổng hợp Đắk Lắk Center do Công ty Cổ phần đầu tư Cao Nguyên làm chủ đầu tư (theo Quyết định số 1914/QĐ-UBND, ngày 21-8-2012 của UBND tỉnh) với tổng diện tích đất thuê là 3.385 m2 trên đường Nguyễn Tất Thành (TP. Buôn Ma Thuột). Dự án Bãi đậu xe phía Bắc do Hợp tác xã Vận tải số 1 làm chủ đầu tư thuê gần 4.000 m² đất tại đường Hà Huy Tập, phường Tân Lợi, được UBND tỉnh phê duyệt từ năm 2010, nhưng đến nay, đơn vị chỉ mới xây dựng tường rào bao quanh, hiện chủ đầu tư không còn nguyện vọng triển khai thực hiện dự án và đã đề nghị UBND tỉnh thu hồi diện tích đất trên. Dự án xây dựng văn phòng làm việc và cửa hàng mua bán nông sản trên diện tích hơn 5.500 m² ở xã Ea Tu, TP. Buôn Ma Thuột của Công ty TNHH thương mại Hoa Đào, sau hơn 3 năm kể từ ngày giao đất, chủ đầu tư chưa triển khai thực hiện các hạng mục đã được phê duyệt…

Vẫn còn nhiều khu vực trong thành phố nhà xây dựng không theo quy hoạch.

Bên cạnh đó, tình trạng xây dựng không phép, sai quy hoạch, xây dựng đón đầu đền bù trong vùng đã có quy hoạch được duyệt và công bố còn diễn ra ở một số phường, xã… nhưng lại thiếu biện pháp xử lý kiên quyết và triệt để. Chính quyền địa phương cần có chế tài xử lý nghiêm đối với những trường hợp vi phạm nhằm hạn chế tối đa việc xây dựng sai quy hoạch, không theo giấy phép, phá vỡ kiến trúc, cảnh quan đô thị.

(còn nữa)

Lê Hương