Hai tháng sau khi Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá có hiệu lực: Khuôn viên bệnh viện vẫn bay khói thuốc!

Đến nay, đã hơn hai tháng sau khi Luật Phòng chống tác hại thuốc lá (PCTHTL) có hiệu lực, người ta vẫn dễ dàng thấy hình ảnh người hút thuốc lá phì phèo ở khuôn viên bệnh viện. Trong khi đó, việc xử phạt hành vi hút thuốc nơi công cộng (trong đó có các cơ sở y tế) theo quy định của Luật còn gặp rất nhiều khó khăn…

Vẫn vô tư hút thuốc

Điều 11, Chương 2, Luật PCTHTL quy định rõ: các cơ sở y tế là nơi cấm hút thuốc lá hoàn toàn, cả trong nhà và trong phạm vi khuôn viên của cơ sở. Dạo qua các bệnh viện tại TP.Buôn Ma Thuột có thể thấy tại các khu vực khám, điều trị, phòng bệnh đều có đặt biển cấm hút thuốc và hầu như không thấy có người hút thuốc tại những khu vực này. Tuy nhiên, tại những khu vực khác trong Bệnh viện Đa khoa tỉnh, Bệnh viện TP.Buôn Ma Thuột như: sân, hành lang hay căn-tin, không khó để bắt gặp hình ảnh người đi thăm nuôi bệnh, thậm chí cả bệnh nhân phì phèo thuốc lá.

Tại các khoa, phòng trong Bệnh viện Đa khoa tỉnh đều đặt biển cấm hút thuốc lá.

Tại căn-tin Bệnh viện Đa khoa tỉnh, một bệnh nhân nam chừng 20 tuổi ngồi uống nước cùng bạn, một cánh tay bó bột treo lủng lẳng, tay còn lại thì đang kẹp… điếu thuốc lá. Hóa ra anh chàng đến từ huyện Krông Bông này nằm điều trị tại Khoa Chấn thương chỉnh hình đã mấy ngày, tập tành hút thuốc từ năm 15, 16 tuổi đến nay thành nghiện, không thể hút trong phòng bệnh nên bỏ ra căn-tin hút thuốc “cho đỡ thèm”. Khi được hỏi là có biết tác hại của thuốc lá không, có nghe tuyên truyền về Luật PCTHTL chưa thì anh chàng cười bẽn lẽn: “Chưa nghe gì về luật cả. Tác hại của thuốc lá thì biết chứ, nhưng không bỏ được”. Không chỉ ở căn-tin, tại khu vực hành lang, lối đi giữa các khu vực trong Bệnh viện Đa khoa tỉnh, nơi tập trung nhiều thân nhân người bệnh đến thăm, nuôi cũng có nhiều người hút thuốc. Đang hút thuốc, thấy chúng tôi hỏi về thuốc lá, anh Y Thuyên Mlô (xã Cư Né, huyện Krông Buk) ngại ngùng dập vội điếu thuốc đang hút dở. Anh cho biết, mấy ngày nay anh chăm sóc người nhà đang nằm điều trị tại Khoa Ngoại thần kinh, thèm thuốc quá nên ra ngoài hút thuốc. Anh Y Thuyên cũng không biết gì về nội dung Luật PCTHTL, cứ ngỡ là ở bệnh viện thì không hút thuốc trong phòng bệnh, còn ra ngoài khuôn viên thì… hút thoải mái. Khi được hỏi có ý định bỏ thuốc lá hay không, anh chỉ cười mà không trả lời.

Tình trạng tương tự cũng xảy ra ở Bệnh viện Đa khoa TP.Buôn Ma Thuột. Nhiều người bệnh và thân nhân cũng biết không nên hút thuốc trong phòng khám, phòng điều trị nên thường chọn khu vực căn-tin hoặc dãy hành lang bên ngoài để hút thuốc. Có “thâm niên” hút thuốc đã 30 năm, sau khi khám bệnh xong, không nhịn được cơn thèm, ông Lê Thanh Phong, thôn 5, xã Hòa Phú (TP.Buôn Ma Thuột) đi ra căn-tin phía sau bệnh viện để hút thuốc. Ông giải thích: “Tôi chỉ biết là không nên hút thuốc trong phòng bệnh, nơi có đông bệnh nhân chứ không biết là có điều luật cấm hút thuốc hoàn toàn ở mọi khu vực trong bệnh viện như vậy. Tôi hút thuốc mấy chục năm nay, chủ yếu là hút thuốc lào nhưng ra ngoài không có điếu cày thì đành hút tạm thuốc lá. Bỏ thuốc à? Không bỏ được đâu. Chả hiểu người ta tuyên truyền thế nào chứ tôi thấy bên cạnh nhà có ông nghiện thuốc lá mà sống thọ đến gần trăm tuổi”!

Nhắc nhở là chính

Chủ trương cấm hút thuốc lá trong bệnh viện đã được ngành y tế triển khai từ nhiều năm trước. Vì vậy, trong những năm qua, các cơ sở y tế đã triển khai nhiều biện pháp như: phổ biến, quán triệt các quy định về cấm hút thuốc lá cho cán bộ, công chức, y bác sĩ; đặt biển báo cấm hút thuốc ở các khu vực khoa, phòng; có các chế tài như: không xét thi đua hoặc phạt hành chính đối với cán bộ, công chức y tế, y bác sĩ…

Nhiều người vẫn vô tư hút thuốc lá trong khuôn viên bệnh viện (Ảnh chụp ngày 8-7-2013 tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh). Ảnh: Hoàng Gia

Bác sĩ Bùi Trường Phong, Giám đốc Bệnh viện Đa khoa tỉnh cho biết, Ban Phòng chống hút thuốc lá của bệnh viện được thành lập với nhiệm vụ tuyên truyền, quán triệt quy định cấm hút thuốc lá cho y bác sĩ; tổ chức tuyên truyền về tác hại của thuốc lá đồng thời nhắc nhở về quy định cấm hút thuốc lá trong bệnh viện trên hệ thống loa phát thanh tại các khoa, phòng; đặt các biển hiệu cấm hút thuốc tại các khu vực trong bệnh viện; giám sát, kiểm tra, xử lý tình trạng hút thuốc lá ở đội ngũ cán bộ, công chức, y bác sĩ… Đặc biệt, Bệnh viện Đa khoa tỉnh thực hiện việc quy trách nhiệm đối với y bác sĩ để xảy ra tình trạng hút thuốc trong khu vực mình phụ trách. Tuy nhiên, ông Phong cũng thừa nhận, mặc dù đã làm nghiêm như thế nhưng vẫn không thể xóa hoàn toàn tình trạng hút thuốc lá trong bệnh viện, một số cán bộ, công chức, y bác sĩ chưa bỏ được thuốc lá (vẫn hút lén trong nhà vệ sinh hay căn-tin bệnh viện). Còn đối với thân nhân người bệnh thì không thể kiểm soát được, đặc biệt khi người ta hút ở khu vực ngoài phòng bệnh, ở hành lang, sân hay căn-tin. Thậm chí, vẫn có nhiều bệnh nhân hút thuốc trong phòng bệnh vào thời gian ngoài giờ hành chính, khi không có mặt nhân viên trực của bệnh viện. Cũng có không ít trường hợp bệnh nhân, thân nhân người bệnh hút thuốc khi được nhắc nhở thì “vặc” lại với những lý lẽ “cùn”. Ông Phong chia sẻ: “Thực hiện Luật PCTHTL, chúng tôi tiếp tục quán triệt, triển khai nội dung của luật mạnh mẽ hơn nữa đến y bác sĩ, nhân viên và cả bệnh nhân, thân nhân người bệnh. Việc xử phạt đối với đội ngũ y bác sĩ, nhân viên bệnh viện thì vẫn thực hiện từ lâu nay, song rất khó xử phạt đối với bệnh nhân hay thân nhân có hành vi hút thuốc bởi lực lượng bảo vệ của bệnh viện không có quyền xử phạt trong khi thanh tra sở - lực lượng chức năng có quyền xử phạt – thì không đủ lực lượng để mà giám sát tại các cơ sở y tế. Vì vậy, chúng tôi vẫn chủ yếu tuyên truyền, nhắc nhở là chính. Bên cạnh đó, bệnh viện sẽ siết chặt hơn nữa việc kiểm tra, giám sát các cơ sở kinh doanh dịch vụ, căn-tin bệnh viện nhằm ngăn chặn bán các mặt hàng như thuốc lá, sữa bột cho trẻ sơ sinh. Vừa qua, bệnh viện cũng đã xử phạt tiền đối với một số cơ sở có hành vi bán các mặt hàng cấm nói trên; nếu những cơ sở này tiếp tục tái phạm, bệnh viện sẽ chấm dứt hợp đồng, không cho tiếp tục kinh doanh trong khuôn viên bệnh viện”.

Nhắc nhở, tuyên truyền, giáo dục cũng là giải pháp mà Bệnh viện TP.Buôn Ma Thuột áp dụng đối với trường hợp bệnh nhân hay thân nhân người bệnh hút thuốc. Bác sĩ Lại Quang Miễn, Phó Giám đốc Bệnh viện TP.Buôn Ma Thuột, bày tỏ: “Đối với bệnh nhân hay thân nhân người bệnh hút thuốc thì cán bộ, nhân viên bệnh viện nhắc nhở là chính. Bệnh nhân tương đối chấp hành tốt, song vẫn không thể ngăn được trường hợp những người đi thăm bệnh hút thuốc tại hành lang, sân hay căn-tin. Mặc dù ở khuôn viên bệnh viện có đề biển cấm hút thuốc nhưng do nhận thức còn hạn chế, nhiều người vẫn hút thuốc, khi được nhắc thì lại lý sự cùn. Theo quy định, những nơi công cộng như: bệnh viện, trường học... không có chức năng xử phạt, chỉ có quyền yêu cầu người vi phạm ra khỏi cơ quan, từ chối cung cấp dịch vụ... Tuy nhiên, với đặc thù của một cơ sở chăm sóc sức khỏe nhân dân thì rất khó thực thi những điều đó”.

“Khó” – cũng là chia sẻ của bác sĩ Y Kim Ly Niê, Phó Chánh thanh tra Sở Y tế. Ông thừa nhận, mặc dù việc tuân thủ quy định cấm hút thuốc được thực hiện tốt ở các khu vực như phòng khám, phòng điều trị và các phòng chức năng khác trong bệnh viện nhưng tình trạng hút thuốc ở hành lang, sân hay căn-tin bệnh viện còn diễn ra. Theo quy định, thanh tra y tế có chức năng xử phạt song lực lượng hiện rất mỏng (bộ phận thanh tra Sở Y tế hiện chỉ có 6 người), lại phụ trách nhiều công việc khác nữa nên rất khó trong việc kiểm tra, xử phạt hành vi hút thuốc lá. Dù vậy, bác sĩ Y Kim khẳng định: “Khó nhưng vẫn phải làm. Sắp tới ngành y tế tỉnh sẽ tổ chức đi kiểm tra, nếu phát hiện có trường hợp nào hút thuốc trong khuôn viên bệnh viện thì sẽ tiến hành xử lý hành chính. Tuy nhiên, đối với người bệnh hay thân nhân người bệnh hút thuốc thì biện pháp chủ yếu vẫn là tuyên truyền, nhắc nhở”.

Hồng Thủy