Những thách thức trong duy trì Nhà thuốc đúng chuẩn GPP (Kỳ cuối)

Kỳ cuối: Để nhà thuốc GPP đúng là . . . GPP

Để đạt con số 98,5% nhà thuốc và 99,3% quầy thuốc trên địa bàn được công nhận GPP là nỗ lực lớn của ngành Y tế. Song để các cơ sở này duy trì hoạt động theo đúng nguyên tắc, tiêu chuẩn, chất lượng GPP vẫn cần những biện pháp quyết liệt hơn.…

Hậu kiểm chặt chẽ

Để duy trì các nhà thuốc GPP hoạt động theo đúng quy định, công tác hậu kiểm của ngành chức năng đóng vai trò hết sức quan trọng, bởi thực tế đã chứng minh nếu không tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm thì chuẩn GPP tại các nhà thuốc, quầy thuốc chỉ mang tính hình thức, vẫn sẽ là “bình mới, rượu cũ” như diễn ra lâu nay. Ông Lê Bá Nguyên, Trưởng phòng Nghiệp vụ Dược, Sở Y tế cho biết: “Thời gian vừa qua, Sở Y tế đã tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra để chấn chỉnh, xử lý kịp thời các sai phạm trong việc duy trì thực hiện GPP của các cơ sở bán lẻ trên địa bàn. Trong năm 2013 và 6 tháng đầu năm 2014, lực lượng chức năng của ngành đã tổ chức thanh tra tại 182 cơ sở hành nghề dược, qua đó phát hiện 27 cơ sở vi phạm, phạt tiền 24 cơ sở với số tiền 84 triệu đồng và đình chỉ 3 cơ sở”.

Nhìn nhận qua con số thống kê của ngành Y tế, có thể nói công tác hậu kiểm thời gian qua chưa phát huy hiệu quả để các nhà thuốc tuân thủ các nguyên tắc, tiêu chuẩn một cách thường xuyên. Bởi, rõ ràng số cơ sở được thanh tra, kiểm tra mỗi năm còn quá ít so với số gần 700 nhà thuốc, quầy thuốc đạt chuẩn GPP trên địa bàn. Không những thế, việc kiểm tra của ngành chức năng hiện nay mới chỉ mang tính hình thức, chưa chú trọng vào chiều sâu nên nhiều nhà thuốc dễ dàng có cách “đối phó”. Mới đây, đoàn thanh tra, kiểm tra liên ngành về hành nghề y dược tư nhân của thị xã Buôn Hồ đã đến kiểm tra đột xuất quầy thuốc H.L (đường Hùng Vương, TX.Buôn Hồ), dù cơ sở này đã được cấp giấy chứng nhận GPP ngay từ khi thành lập, song tại thời điểm kiểm tra dược sĩ đứng quầy không có mặt tại cửa hàng (theo quy định, trong trường hợp vắng mặt thì chủ quầy thuốc phải ủy quyền cho nhân viên, có xác nhận của cơ quan chức năng), còn các tiêu chuẩn về cơ sở vật chất trên thực tế không đáp ứng quy định: tủ, kệ để thuốc bám đầy bụi bặm, không có chỗ ngồi cho người mua thuốc, không có bàn tư vấn thuốc, có máy lạnh nhưng không hoạt động, bồn rửa tay cho người bán lẻ thuốc và người mua thuốc không có nước… Để đối phó với đoàn thanh tra, kiểm tra, cô nhân viên quầy thuốc xin phép ra ngoài một lúc rồi quay vào với tờ giấy ủy quyền của chủ cơ sở viết vội chưa khô mực và cũng chẳng có xác nhận của cơ quan chức năng. Đã vậy, khi có người đến hỏi mua thuốc, dù có đoàn kiểm tra, có cô nhân viên vẫn điềm nhiên bán thuốc kháng sinh mà không cần hỏi toa.

Dược sĩ tư vấn về thuốc cho người mua tại Nhà thuốc Bệnh viện Đa khoa tỉnh.

Từ thực tế này cho thấy, thời gian tới muốn các nhà thuốc, quầy thuốc duy trì và tuân thủ chuẩn GPP phải có sự giám sát, hậu kiểm và thanh tra chặt chẽ, nghiêm túc của lực lượng chức năng. Ông Lê Bá Nguyên khẳng định: “Trong thời gian tới Sở Y tế sẽ tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra để bảo đảm duy trì hiệu quả “Thực hành tốt nhà thuốc”- GPP tại các cơ sở bán lẻ thuốc trên địa bàn. Đối với những cơ sở không duy trì thực hiện GPP, Sở Y tế sẽ cương quyết trong việc thu hồi hoặc không cấp lại giấy chứng nhận GPP, đồng nghĩa với việc cơ sở phải ngừng hoạt động”. Minh chứng cho lời khẳng định này, ông Nguyên cho biết thêm: “Ngày 17-4-2014, Sở Y tế đã có công văn số 246 gửi UBND các huyện, thị xã, thành phố về việc tăng cường công tác quản lý các cơ sở hành nghề y dược tư nhân trên địa bàn để phối hợp trong việc chỉ đạo tăng cường quản lý các cơ sở hành nghề y, dược tư nhân thực hiện theo đúng quy định của pháp luật và các quy định của ngành. Và ngày 19-6-2014, Sở đã xây dựng Kế hoạch số 94 về việc thanh, kiểm tra các cơ sở hành nghề y, dược ngoài công lập nhằm tăng cường hoạt động quản lý nhà nước đối với các cơ sở hành nghề y, dược ngoài công lập trên địa bàn toàn tỉnh, kịp thời chấn chỉnh những sai phạm trong quá trình khám bệnh, chữa bệnh, cung ứng thuốc cho nhân dân”.

Tập trung tuyên truyền về GPP

Có thể thấy, một nguyên nhân không kém phần quan trọng khiến các nhà thuốc, quầy thuốc hoạt động sai quy định là thói quen ra tiệm thuốc khai bệnh và mua thuốc tự điều trị của người dân và suy nghĩ chạy theo lợi nhuận của người kinh doanh thuốc. Trên thực tế, những yếu tố này hiện đang là rào cản lớn, gây khó khăn cho quá trình duy trì chuẩn GPP ở các nhà thuốc, quầy thuốc trên địa bàn. Tuy nhiên, theo nhận định của các chuyên gia trong lĩnh vực dược thì khó không có nghĩa là không thể thực hiện nếu chúng ta kiên quyết triển khai một cách đồng bộ các biện pháp như: tuyên truyền rộng rãi trong nhân dân về tác hại của việc sử dụng thuốc không đúng liều lượng, chỉ định, tiến đến xóa bỏ thói quen tự mình ra nhà thuốc khai bệnh, mua thuốc; vận động các bác sĩ thực hiện nghiêm túc quy định không bán thuốc tại phòng mạch tư (ngoại trừ một số loại cấp cứu qua đêm đã được Bộ Y tế phê duyệt); đồng thời, tăng cường giáo dục, nâng cao trách nhiệm của dược sĩ, để từ đó tự giác thực hiện các điều kiện tiêu chuẩn của một nhà thuốc GPP…

Được biết, trong 6 tháng đầu năm 2014, Sở Y tế đã tổ chức tập huấn cho hơn 400 người là phụ trách chuyên môn, nhân viên bán thuốc của hệ thống bán lẻ trên địa bàn tỉnh về kiến thức pháp luật hành nghề dược và các quy định về tiêu chuẩn thực hành tốt nhà thuốc - GPP. Trong đó, nhấn mạnh việc duy trì tiêu chuẩn GPP sau khi đã được thẩm định cấp giấy chứng nhận và các biện pháp xử lý nếu cơ sở không tuân thủ theo các quy định của ngành. Có thể xem đây là một giải pháp nhằm nâng cao trách nhiệm của những người làm công tác cung ứng thuốc, đồng thời giúp họ thấy được vai trò của mình trong cộng đồng, xác định đúng mục đích hoạt động, yêu cầu của ngành và trách nhiệm của cơ sở  trong việc kinh doanh thuốc chữa bệnh. Đây cũng chính là một trong những bước đi góp phần làm thay đổi thói quen tự khai bệnh và mua thuốc ở số đông người bệnh hiện nay.

Nhà thuốc GPP là mô hình cửa hàng dược phẩm chất lượng cao nhằm đưa lại quyền lợi thiết thực cho người bệnh. Chính vì vậy, để mô hình này phát huy được hiệu quả thực sự như mục tiêu đề ra, ngoài những ưu đãi, hỗ trợ của Nhà nước đối với những nhà thuốc, quầy thuốc GPP, ngành Y tế cần phải có những biện pháp mạnh cũng như những chế tài cụ thể hơn nữa, trong đó đặc biệt chú trọng đến công tác hậu kiểm và đẩy mạnh tuyên truyền về nhà thuốc GPP.

 Kim Oanh - Hồng Thủy