Niềm vui ngày giải phóng miền Nam trên báo chí miền Bắc

Ngày 30-4-1975 là ngày vui thống nhất sau ba mươi năm đợi chờ của người dân nước Việt. Niềm vui vô bờ bến trong ngày lịch sử trọng đại này đã được cập nhật, phản ánh kịp thời… trên các số báo đặc biệt của Báo Nhân Dân, Quân đội nhân dân, Hànộimới ra ngày 1-5-1975.

Những tờ báo quý giá này được ông Hồ Sanh, nguyên Giám đốc Bưu điện Thừa Thiên - Huế (lúc đó là cán bộ bưu điện Quảng Bình) cất giữ, đã theo ông suốt bao năm tháng, mang bao ký ức và cảm xúc vẹn nguyên về ngày giải phóng miền Nam, thống nhất non sông của một người con đang sinh sống, học tập và làm việc trên đất Bắc. Đến năm 1999, ông Hồ Sanh đã tặng lại cho Bảo tàng Thừa Thiên - Huế lưu giữ. Những tờ báo mang dấu ấn lịch sử nay đã nhuốm màu thời gian, nhưng là nguồn tư liệu quý giá, phản ánh về một sự kiện trọng đại của dân tộc đã diễn ra cách đây 46 năm.

Ngập tràn niềm vui chiến thắng          

Trên Báo Nhân Dân số 7667, ra ngày 1-5-1975 tràn ngập niềm vui chiến thắng với hàng loạt tin bài, ghi chép và phản ánh về sự kiện lịch sử này. Ngay trên trang nhất chạy hàng tít màu đỏ đậm “HOAN HÔ SÀI GÒN GIẢI PHÓNG – CHIẾN DỊCH HỒ CHÍ MINH TOÀN THẮNG”, với nhiều nội dung sôi động, phản ánh cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của dân tộc Việt Nam mà đỉnh cao là Chiến dịch Hồ Chí Minh thắng lợi hoàn toàn.

Tờ báo trang trọng đăng bài xã luận “Thắng lợi vĩ đại của dân tộc ta” nhấn mạnh “Cuộc tổng công kích của quân đội ta và cuộc tổng khởi nghĩa của đồng bào ta ở thành phố Sài Gòn và tỉnh Gia Định được đặt tên Chiến dịch Hồ Chí Minh đã giành được thắng lợi oanh liệt… Từ nay, nước Việt Nam ta hoàn toàn độc lập, tự do… Lịch sử dân tộc ta và cách mạng Việt Nam đang viết sang trang mới…”.

Bên cạnh xã luận, còn nhiều tin bài in đậm: “Sáng qua, quân giải phóng tiến vào Sài Gòn – 11 giờ 30 phút cờ cách mạng tung bay trên phủ Tổng thống ngụy” và “Đồng bào thành phố Hồ Chí Minh nổi dậy nô nức xuống đường cùng bộ đội giải phóng giành quyền làm chủ”. Phản ánh niềm vui chiến thắng của quân và dân ta với loạt bài “Thành phố Hồ Chí Minh ngày giải phóng” ghi nhận hành trình đánh chiếm phủ Tổng thống ngụy, cùng không khí sôi nổi trên đường phố Sài Gòn hân hoan chào đón bộ đội và những niềm vui khôn xiết của người dân. Bài “Những giờ phút cuối cùng của Mỹ - ngụy ở Sài Gòn” tường thuật sự tan rã của đội ngũ tướng lĩnh, quân lính địch trước giờ phút đầu hàng, buộc Đại sứ Mỹ Mác-tin cuốn gói.

Một số tờ báo ra ngày đầu tháng 5-1975 với nhiều thông tin miền Nam hoàn toàn giải phóng.

Báo Nhân Dân số 7668 ra ngày 2-5-1975 tiếp tục đưa tin về ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Trên trang nhất chạy dòng tít lớn màu đỏ đậm “MIỀN NAM HOÀN TOÀN GIẢI PHÓNG”, bên dưới là tiêu đề các bài viết “Chế độ thực dân mới hoàn toàn sụp đổ”, “Toàn bộ lực lượng quân sự địch còn lại ở Đông Nam Bộ và đồng bằng sông Cửu Long đã đầu hàng” kèm theo ba bức ảnh của phóng viên Thông tấn xã Việt Nam ghi lại thời khắc xe tăng của ta húc đổ cổng chính dinh Tổng thống ngụy, cùng chiến sĩ quân giải phóng cắm cờ Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam lên nóc dinh Độc Lập vào trưa ngày 30-4-1975; hai bức ảnh còn lại là cảnh quân ta rầm rập tiến vào phủ Tổng thống và cảng Sài Gòn. Bên cạnh những bức ảnh lịch sử, báo đăng tải những bức thư chúc mừng của các vị lãnh đạo Liên Xô, Trung Quốc. Nổi bật trong số báo này là bài phát biểu của Thủ tướng Phạm Văn Đồng tại Lễ mít tinh mừng Ngày Quốc tế Lao động “Chúng ta đã thực hiện một cách tốt đẹp nhất lời căn dặn cuối cùng của Bác Hồ”, cùng xã luận “Thắng lợi vĩ đại của cách mạng Việt Nam”.

Cùng với niềm vui thắng lợi, Báo Quân đội nhân dân số 5027, ra ngày 1-5-1975 ngay trên trang nhất là bức ảnh Bác Hồ với các Anh hùng dũng sĩ miền Nam, bên cạnh đó là các tiêu đề, thông tin nổi bật: “Chiến dịch lịch sử mang tên Bác Hồ vĩ đại đã toàn thắng”, “Thành phố Hồ Chí Minh đã hoàn toàn giải phóng” kèm theo in hình bản đồ chỉ 5 hướng tấn công của quân giải phóng vào Sài Gòn – Chợ Lớn. Cũng trên trang nhất có bài xã luận “Đỉnh cao thắng lợi huy hoàng" - khẳng định "Thắng lợi hoàn toàn của chiến dịch giải phóng Sài Gòn là đỉnh cao thắng lợi huy hoàng của cuộc chiến đấu chống đế quốc Mỹ xâm lược của nhân dân ta”.

Trên Báo Hànộimới số 2245 ra ngày 1-5-1975, trang nhất in đậm bài viết “Thành phố Sài Gòn hoàn toàn giải phóng” tường thuật “Sau khi đập tan tập đoàn phòng ngự phía Đông, tuyến phòng ngự phía Nam, tuyến phòng ngự phía Bắc và Tây Bắc của địch, hình thành thế bao vây, cô lập hoàn toàn quân địch trong thành phố. Đêm 29 rạng ngày 30-4, các binh đoàn chủ lực quân giải phóng và các lực lượng vũ trang tại chỗ từ nhiều hướng đánh thẳng vào nội thành Sài Gòn, phối hợp với nhân dân nổi dậy, giành quyền làm chủ thành phố. Đến 9 giờ 25 phút, Tổng thống Dương Văn Minh tuyên bố đầu hàng vô điều kiện, 11 giờ 30 phút cờ cách mạng tung bay trên nóc phủ Tổng thống ngụy quyền và ở khắp thành phố. Đồng bào Sài Gòn nô nức đổ ra đường chào đón quân giải phóng…”. Cùng với đó là bài xã luận “Thành phố Hồ Chí Minh càng rực rỡ tên vàng”…

Nhân dân Sài Gòn diễu hành mừng thành phố được giải phóng (ngày 15-5-1975). Ảnh tư liệu

Hà Nội chung niềm vui lớn với Sài Gòn      

Trên các số báo ra ngày đầu tháng 5-1975, ngoài cập nhật, phản ánh tin tức còn đăng tải nhiều bài viết, hình ảnh ghi lại cảm xúc, những hoạt động chào mừng thành phố Hồ Chí Minh đại thắng của quân, dân thủ đô Hà Nội. Đáng chú ý với các bài “Hà Nội chung niềm vui lớn với Sài Gòn” khẳng định “Trong lịch sử ngàn năm của mình, chưa bao giờ Hà Nội vui lớn như hôm nay”.

Cùng với đó, báo in bài thơ “Sài Gòn ta đó” của Đam San, ngợi ca niềm kiêu hãnh của Sài Gòn, và các nhạc phẩm “Tổ quốc tình thương” của Đỗ Nhuận, nhạc phẩm “Như có Bác trong ngày đại thắng” của nhạc sĩ Phạm Tuyên, ngân vang niềm vui thống nhất non sông… (Báo Nhân Dân). Ghi nhanh “Thủ đô Hà Nội đón tin đại thắng” ghi lại cảm xúc, niềm vui vỡ òa của người dân thủ đô, cũng như con em miền Nam đang sinh sống, học tập tại Hà Nội cùng nhiều hoạt động của các tổ chức, đoàn thể mừng chiến thắng… Hay “Đẹp vô cùng buổi sáng hôm nay” của Dân Hồng viết: “Có buổi sáng nào đẹp như sáng hôm nay! Trải qua mấy mươi năm bão táp cách mạng, chúng ta từng được sống nhiều buổi bình minh tươi vui, sáng đẹp nhưng chưa hề biết tới buổi sáng nào đẹp như buổi sáng hôm nay”.

Bên cạnh đó là nhiều hình ảnh người dân thủ đô vui mừng chiến thắng (Báo Quân đội nhân dân). Trên Báo Hànộimới phản ánh: “Hà Nội tràn ngập cờ, khẩu hiệu và rền vang tiếng pháo mừng Sài Gòn giải phóng. Hàng chục vạn quần chúng phấn khởi đổ ra đường tuần hành, ca múa tới khuya” và “Hà Nội gửi điện nhiệt liệt chúc mừng Sài Gòn trong giờ phút lịch sử vẻ vang ngàn năm có một này”…

Nguyễn Đình Dũng