Không có hệ thống kênh dẫn, trạm bơm Tong Ting chưa thể vận hành

Dù đã hoàn thành suốt 5 năm qua, trạm bơm Tong Ting (xã Ea Yiêng, huyện Krông Pắc) vẫn chưa từng được đưa vào vận hành. Công trình ngày một xuống cấp, trong khi hàng trăm héc ta đồng ruộng vẫn đang khát nước tưới phục vụ sản xuất.

Công trình trạm bơm Tong Ting được UBND tỉnh phê duyệt tổng mức đầu tư 5,3 tỷ đồng theo cơ cấu vốn ngân sách tỉnh chiếm 2/3 và ngân sách huyện chiếm 1/3. Trạm bơm được hoàn thành vào năm 2018 với tổng giá trị tài sản được UBND huyện Krông Pắc phê duyệt quyết toán là gần 4,9 tỷ đồng. Công trình gồm nhà trạm bơm hai tầng (diện tích hơn 40 m²), bể hút, bể xả, ống sắt D200, trạm biến áp điện… Bên trong nhà trạm bơm là 3 tổ máy có công suất động cơ 33 kW. Lưu lượng nước thiết kế kỹ thuật của công trình là 770 m³/giờ, đảm bảo cung cấp nước tưới ổn định cho 70 ha đất trồng lúa nước hai vụ.

Hiện trạng xuống cấp bên trong nhà trạm bơm.

Trước đây, diện tích canh tác trên cánh đồng hồ Tong Ting vốn rất màu mỡ nhưng vì thường xuyên khô hạn và không có hệ thống thủy lợi nên bà con chỉ trồng bắp hoặc một số loại cây ngắn ngày khác, hiệu quả kinh tế rất thấp. Kỳ vọng vào có trạm bơm, hàng trăm hộ dân các buôn Kon Tây, Ea Mao, Cư Drang đã chủ động cải tạo đồng ruộng, san cao, lấp trũng, mở rộng diện tích canh tác lúa nước của khu vực này lên đến hơn 100 ha. Cùng với sự quan tâm, hỗ trợ về chuyển đổi cây trồng của các cấp chính quyền, các hộ đồng bào Xê Đăng nơi đây bắt đầu áp dụng khoa học kỹ thuật để phát triển cây lúa nước, góp phần thay đổi kinh tế xã đặc biệt khó khăn. Thế nhưng, trái ngược với sự trông ngóng nguồn nước thủy lợi của bà con, 5 năm trôi qua, trạm bơm Tong Ting vẫn im lìm trên cánh đồng khát nước bởi không có hệ thống kênh dẫn.

Ông Al (buôn Kon Tây) có 1,2 ha đất canh tác tại cánh đồng Tong Ting cho hay, hàng chục vụ lúa trôi qua, bà con nơi đây phải đầu tư máy bơm, tự bơm nước từ sông Krông Pách vào ruộng mới có thể sản xuất lúa nước hai vụ. Giá dầu cùng vật tư nông nghiệp tăng cao khiến bà con vô cùng vất vả. Đơn cử, vụ đông xuân vừa qua, chỉ riêng chi phí dầu cho máy bơm nước, ông Al đã phải tốn đến 7,5 triệu đồng. Những ngày nắng hạn cuối vụ, lượng nước tưới chỉ đủ cầm chừng nên năng suất lúa tại chân ruộng này rất thấp, chỉ đạt 4,5 tạ lúa khô/sào. Trong khi đó, cũng với cùng giống lúa, cùng cách thức chăm sóc thì diện tích lúa của gia đình ông tại cánh đồng Đập Ủi đạt năng suất gấp 1,5 lần nhờ có đủ nước tưới từ hệ thống thủy lợi. Hơn nữa, do phụ thuộc vào máy bơm nhỏ nên ông cũng như bà con trên cánh đồng hồ Tong Ting rất khó thực hiện gieo sạ đồng loạt theo lịch canh tác. Điều này làm tăng rủi ro thiệt hại sản lượng do mưa lũ, sâu bệnh trong vụ lúa hè thu.

Cũng chính bởi không được đưa vào vận hành, sử dụng trong thời gian dài nên công trình trạm bơm đã và đang xuống cấp từng ngày. Nhiều hạng mục gỉ sét theo thời gian. Nền nhà đầy bùn đất, rác thải. Cửa chính bị mất, cửa sổ hư hỏng, hệ thống lan can không còn nguyên vẹn. Theo Phó Chủ tịch UBND xã Ea Yiêng Nguyễn Văn Hải, khi mới hoàn thành, công trình được tạm bàn giao cho địa phương quản lý. Tuy nhiên, do không có nhân lực bảo quản tài sản trạm bơm nên năm 2019, UBND xã đành gửi 3 máy bơm cho đơn vị thi công công trình này tháo gỡ và bảo quản giúp.

Trạm bơm Tong Ting chưa thể vận hành do không có hệ thống kênh dẫn.

Theo thông tin từ Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện Krông Pắc, ngay sau khi công trình trạm bơm hoàn thành, UBND huyện đã nhiều lần đề nghị tỉnh quan tâm bố trí vốn xây dựng hệ thống kênh mương tưới. Mãi đến cuối năm 2021, dự án “Kiên cố hóa kênh mương từ trạm bơm Tong Ting đi cánh đồng hồ Tong Ting và cánh đồng Hòa Hiệp, buôn Ea Mao, xã Ea Yiêng” mới được HĐND tỉnh ban hành chủ trương đầu tư và đưa vào kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 – 2025. Dự án sẽ xây dựng 4,5 km kênh mương với tổng mức đầu tư 13 tỷ đồng, 100% từ nguồn ngân sách tỉnh. Đến nay, dự án vẫn chưa có trong kế hoạch chuẩn bị đầu tư của tỉnh năm 2023, điều này đồng nghĩa với việc phải sang đến năm 2024 hoặc 2025 mới có vốn để khởi công công trình!

Trong buổi tiếp xúc cử tri huyện Krông Pắc của Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh vào ngày 9/5 vừa qua, cử tri xã Ea Yiêng đã kiến nghị các cơ quan cấp trên sớm quan tâm, bố trí vốn xây dựng tuyến kênh trạm bơm Tong Ting. Càng kéo dài, không chỉ người dân xã Ea Yiêng không có nước tưới phục vụ sản xuất mà còn gây lãng phí nguồn ngân sách đầu tư cho một công trình hạ tầng thiết yếu tại xã đặc biệt khó khăn.

Đinh Nga