Thông qua Luật Đất đai sửa đổi: Tăng cường hiệu quả quản lý đất đai

Sáng 18/1/2024, Quốc hội đã bấm nút biểu quyết thông qua Luật Đất đai sửa đổi với 87,63% đại biểu có mặt tán thành (432/477 đại biểu tham gia biểu quyết). Như vậy, Luật Đất đai sửa đổi gồm 16 chương và 260 điều đã được thông qua. Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 1/4/2024.

Việc thông qua dự án luật này cho thấy tinh thần làm việc nghiêm túc của Quốc hội, quy trình hoàn thiện các nội dung luật một cách chặt chẽ, đảm bảo tuân thủ đúng các quy định, luật pháp đề ra, góp phần sửa đổi phù hợp hơn văn bản luật có ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển, ổn định kinh tế - chính trị đất nước. Trong bối cảnh kinh tế đang có nhiều diễn biến sâu sắc hiện nay, việc thông qua dự án luật quan trọng này đánh dấu bước tiến bộ của hệ thống pháp luật Việt Nam, kịp thời nắm bắt, hành động đảm bảo quyền lợi tốt nhất cho nhân dân và cộng đồng doanh nghiệp của Quốc hội.

Nhiều điểm sáng tỏ về quản lý đất đai

Luật Đất đai sửa đổi đã làm rõ hơn nhiều điểm đổi mới, tăng cường hiệu quả trong quản lý pháp luật và quản lý đất đai quốc gia.

Đơn cử về việc chuyển quyền sử dụng đất đang thuê của các tổ chức, Luật Đất đai sửa đổi cho phép chuyển đổi linh hoạt giữa hình thức trả tiền một lần sang trả tiền hằng năm, tạo sự linh động phù hợp hoàn cảnh kinh doanh thực tế của các doanh nghiệp và tổ chức kinh tế. Khi thực hiện chuyển nhượng quyền sử dụng đất, các tổ chức, cá nhân phải kiểm tra, nộp lại số tiền được miễn giảm, để tránh những tiêu cực từ việc các đơn vị, cá nhân được hưởng ưu đãi của Nhà nước. Việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa các tổ chức, cá nhân cũng được quy định chặt chẽ hơn về các điều kiện cụ thể, giúp quá trình chuyển nhượng diễn ra minh bạch hơn.

Về trách nhiệm nghĩa vụ trong quản lý đất đai, Luật Đất đai sửa đổi quy định những trường hợp đã đăng ký sử dụng đất nhưng không thực hiện nghĩa vụ tài chính, sẽ buộc phải thu hồi đất. Quy định này giúp giảm thiểu tình trạng đăng ký đất đai khi không đủ năng lực quản lý và thực hiện của các tổ chức, cá nhân, ngăn chặn tình trạng “ôm, găm” đất được giao làm thất thoát nguồn lực tài chính. Đồng thời, Luật cho phép các doanh nghiệp đã từng có vi phạm về sử dụng đất đai vẫn có thể được giao đất, chấp nhận cho thuê đất, giúp tạo cơ hội cho các doanh nghiệp bị vi phạm sửa chữa, khắc phục những hậu quả do mình gây ra.

Về bảng giá đất, Luật Đất đai sửa đổi xác định bỏ khung giá đất, quy định các UBND cấp tỉnh có trách nhiệm trình HĐND cấp tỉnh quyết định điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung bảng giá đất địa phương để công bố và áp dụng từ ngày 1/1 năm tiếp theo, hoặc điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung trong năm, để giá đất được cập nhật phù hợp với thực tế thị trường. Việc này sẽ đảm bảo quyền lợi cho những người có quyền sử dụng đất, các doanh nghiệp hoạt động đầu tư kinh doanh bất động sản thuận tiện dễ dàng hơn khi giải phóng mặt bằng theo cơ chế thị trường.

Luật Đất đai sửa đổi cũng điều chỉnh việc định giá đất bằng phương pháp thặng dư trên cơ sở ước tính giá trị tương lai, là phương pháp hiện đang được nhiều nước sử dụng và cần thiết phù hợp với bối cảnh kinh tế Việt Nam, vì chưa có sẵn những thông tin dự án tương tự đã hình thành và giao dịch.

Trong quá trình tiếp thu, hoàn thiện văn bản luật, Quốc hội cũng ghi nhận những điểm còn chưa làm rõ, cần tiếp tục nghiên cứu, bổ sung hoàn thiện trong tương lai và qua các văn bản dưới luật. Cụ thể với việc góp vốn, thế chấp bằng tài sản không gắn liền với đất, sẽ không thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Đất đai, cần tiếp tục được xem xét hoàn chỉnh các quy định pháp luật có liên quan. Việc tiếp cận các quỹ đất giữa các tổ chức kinh tế và doanh nghiệp cũng cần căn cứ thực tiễn hoạt động để xem xét trao quyền, tránh nảy sinh sự bất bình đẳng giữa các tổ chức và doanh nghiệp.

Quy định trong Luật Đất đai sửa đổi sẽ tạo thuận lợi cho phát triển bất động sản công nghiệp. (Trong ảnh: Cụm công nghiệp Cư Kuin, huyện Cư Kuin). Ảnh: Lê Lan

Bất động sản sản xuất tăng cơ hội?

Theo một số nhà tư vấn, tại Luật Đất đai sửa đổi, có thể thấy ba điểm bổ sung mới, rất quan trọng giúp cho lĩnh vực đầu tư bất động sản liên quan đến sản xuất được tăng các cơ hội thuận lợi.

Thứ nhất là các doanh nghiệp, tổ chức kinh tế có thể được nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất trồng lúa. Điều này cho phép giá đất canh tác nông nghiệp được “thị trường hóa” tốt hơn để tăng lên, thay vì bị định những khung giá đất nông nghiệp thấp như lâu nay. Những địa phương có đất canh tác nông nghiệp, đất trồng lúa sẽ khai thác tốt hướng đầu tư vào đất nông nghiệp, hình thành các khu vực sản xuất giá trị gia tăng, được đầu tư bền vững để đẩy mạnh sản xuất.

Thứ hai, các doanh nghiệp, tổ chức được bán tài sản trên đất và bán quyền thuê đất cho đơn vị khác. Như thế, quyền sử dụng đất của các tổ chức kinh tế được mở rộng, tạo thuận lợi cho hoạt động đầu tư vào hạ tầng các khu công nghiệp, hạ tầng kỹ thuật sản xuất, làm tăng giá trị bất động sản công nghiệp. Chắc chắn qua thay đổi này, sẽ có một làn sóng đầu tư vào bất động sản công nghiệp được khởi động trong thời gian ngắn, tác động tích cực đến hiện trạng đầu tư sản xuất, tăng cường năng lực sản xuất tại các địa phương.

Thứ ba, các dự án xây nhà lưu trú cho công nhân được miễn, giảm tiền tiền thuê đất sẽ giúp tăng nhanh nguồn cung bất động sản cho thuê ở các địa phương, từ từ tác động đến hiện trạng cung cầu nhà ở và giúp giảm giá thuê nhà tại các thị trường đô thị. Điều này rõ ràng tạo giá trị đầu tư tốt hơn cho các dự án nhà ở xã hội, hướng vận động tích cực về giải quyết căn bản nhu cầu nhà ở cho người lao động hiện nay.

Nguyên Đức