Ngọt ngào làn điệu then

Người Tày, Nùng sinh sống tại Đắk Lắk nói riêng, Tây Nguyên nói chung, dù xa quê nhưng vẫn giữ gìn mạch nguồn quê hương, bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống, nhất là với hát then, đàn tính.

Lan tỏa làn điệu quê hương

Câu lạc bộ (CLB) hát then – đàn tính tỉnh Đắk Lắk (thuộc Trung tâm Văn hóa tỉnh) được thành lập đầu năm 2024, là nơi giao lưu, sinh hoạt của những người con Tày, Nùng xa quê, những người yêu điệu hát then và văn hóa truyền thống trên địa bàn tỉnh.

Bà Luân Thị Liên, Chủ nhiệm CLB cho biết, trước đó các thành viên đã tự lập nhóm với nhau để duy trì điệu hát truyền thống của quê hương, nay mở rộng thành câu lạc bộ hát then – đàn tính quy mô toàn tỉnh sẽ tạo thêm cơ hội để làn điệu quê hương được lan tỏa sâu rộng, cùng các làn điệu dân ca khác làm nên sự đa sắc màu văn hóa các dân tộc trên cao nguyên Đắk Lắk.

CLB hát then - đàn tính Thủy Tiên (xã Ea Púk, huyện Krông Năng) biểu diễn bài then "Hát về xã Ea Púk, thác Thủy Tiên".

CLB hát then - đàn tính Thủy Tiên (xã Ea Púk, huyện Krông Năng) được thành lập cuối năm 2023. Dù bận rộn với cuộc sống đời thường, nhưng thành viên CLB vẫn dành một khoảng thời gian riêng cùng cây đàn tính ngân lên những câu then.

Là thành viên tích cực, anh Hoàng Minh Pháp tâm tình: “Tham gia CLB đã kết nối những con người xa quê như chúng tôi trở nên thân thiết, gắn bó. Chúng tôi cùng nhau cất lên những câu hát then mượt mà ngợi ca tình yêu quê hương, đất nước, cùng chia sẻ với nhau niềm vui, nỗi buồn, động viên nhau trong cuộc sống”.

Bên cạnh việc luyện tập, sinh hoạt, Ban Chủ nhiệm CLB triển khai nghiên cứu, sưu tầm các bài hát then; trực tiếp truyền dạy cho các hội viên tại các lớp học đàn tính, hát then và nhiệt tình tham gia phục vụ, biểu diễn tại các dịp lễ hội trên địa bàn tỉnh.

Các CLB như những “cầu nối” gắn kết những con người yêu đàn tính, hát then, yêu văn hóa truyền thống gần nhau hơn. Đồng thời, đây cũng là cái nôi chắp cánh cho niềm đam mê dân ca, âm nhạc dân tộc cho các thành phần, lứa tuổi ở các địa phương ngày càng phát triển mạnh mẽ.

CLB hát then - đàn tính Buôn Ma Thuột tham gia Liên hoan nghệ thuật hát then - đàn tính TP. Buôn Ma Thuột lần thứ II năm 2024 với các thành viên thuộc nhiều lứa tuổi.

Sân chơi hấp dẫn

Thời gian qua, tỉnh đã có nhiều hoạt động khuyến khích phát triển phong trào hát then, đàn tính, góp phần bảo tồn, phát huy loại hình di sản văn hóa phi vật thể của dân tộc như: thường xuyên tổ chức các hoạt động văn hóa văn nghệ quần chúng từ tỉnh đến cơ sở; tổ chức liên hoan hát then, đàn tính; tổ chức các lớp học hát then, đàn tính cho thiếu nhi trong dịp nghỉ hè…

Liên hoan Nghệ thuật hát then - đàn tính TP. Buôn Ma Thuột lần thứ II năm 2024 diễn ra vào trung tuần tháng 3 vừa qua đã thu hút nhiều đội với gần 200 nghệ nhân, diễn viên tham gia, trong đó có những diễn viên nhỏ tuổi; ngoài các đội trên địa bàn tỉnh còn có một số đội đến từ tỉnh Đắk Nông, Lâm Đồng.

CLB hát then - đàn tính thôn Tân Thanh (Lâm Hà, Lâm Đồng).

Tại liên hoan, các nghệ nhân, diễn viên được gặp gỡ, giao lưu, học hỏi, trao đổi kinh nghiệm; tiếp tục trao truyền các giá trị của nghệ thuật cho các thế hệ; góp phần quảng bá, giới thiệu truyền thống văn hóa của người Tày, Nùng.

Nhiều bài then mới được các nghệ nhân biên soạn, chỉnh lý với cách dùng từ dễ hiểu, theo các mức độ từ đơn giản đến phức tạp được giới thiệu đến công chúng.

Nội dung then phong phú, đa dạng, mang hơi thở cuộc sống; những hình ảnh thân thuộc với đời sống người dân, như con đường, cây cà phê, cây tiêu, cảnh đẹp quê nhà… được các nghệ nhân đưa vào lời then một cách khéo léo nhằm ca ngợi quê hương, bản làng, xây dựng nông thôn mới, xây dựng đời sống văn hóa, tuyên truyền pháp luật như: “Ngày hội Đắk Min” của CLB hát then – đàn tính xã Đắk Rót (huyện Đắk Min, Đắk Nông), “Xuân Đắk Lắk” của đội CLB hát then – đàn tính Buôn Ma Thuột (Đắk Lắk)…

Qua đó, không chỉ bộc lộ niềm đam mê của những người con Tày, Nùng với hát then, đàn tính mà còn thể hiện tình yêu với quê hương, đất nước, cùng nhau xây dựng buôn làng ngày càng phát triển, như lời bài then "Hát về xã Ea Púk, thác Thủy Tiên"của CLB hát then - đàn tính Thủy Tiên (xã Ea Púk, huyện Krông Năng): “Thủy Tiên thác khác gì Bản Giốc, mời quý khách về thăm thác một lần, nếm thử hương rượu cần Đắk Lắk cùng Tây Nguyên mảnh đất bazan…”.

Bà Hoàng Thị Kim (CLB hát then - đàn tính thôn Tân Thanh, Lâm Hà, Lâm Đồng) chia sẻ: “Dù ở xa nhưng chúng tôi rất hào hứng tham gia Liên hoan. Được hòa vào sinh hoạt văn hóa đặc trưng của dân tộc mình, giao lưu, học hỏi những điệu hát mang đậm dấu ấn của mỗi địa phương, chúng tôi rất vui và mong sẽ tiếp tục được tham dự ở những lần liên hoan tiếp theo".

Mai Sao