Hút thuốc lá nơi công cộng: Giám sát và xử phạt còn những lỗ hổng

Qua 10 năm thực hiện Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá (PCTHTL), nhận thức về tác hại của thuốc lá đối với sức khoẻ và môi trường của cán bộ, công nhân viên chức, người lao động trên địa bàn tỉnh đã có những chuyển biến rõ rệt.

Ban Chỉ đạo PCTHTL tỉnh Đắk Lắk đã có nhiều văn bản hướng dẫn thực hiện luật, xây dựng cơ quan đơn vị không khói thuốc; giao nhiệm vụ cho ngành y tế là đơn vị đầu mối phối hợp thực hiện các hoạt động truyền thông nâng cao nhận thức về tác hại của thuốc lá cho nhân dân. Đồng thời, tăng cường kiểm tra giám sát việc thực hiện Luật PCTHTL tại các cơ quan, đơn vị.

Hầu hết các cơ quan, đơn vị đã thành lập ban chỉ đạo và xây dựng kế hoạch hoạt động, báo cáo tổng kết hằng năm; treo pa nô, áp phích, biển cấm hút thuốc tuyên truyền tác hại của thuốc lá và quy định của Luật PCTHTL ở những vị trí dễ quan sát. Đặc biệt là đã đưa vào quy chế cơ quan, ký cam kết và nhận xét thi đua theo quý, năm.

Theo nghiên cứu thực trạng sử dụng thuốc lá và công tác PCTHTL tại Đắk Lắk được thực hiện mới đây, hiện chỉ còn 39,2% cơ quan, đơn vị có mẩu thuốc lá tại khu vực trong nhà, 19,6% đơn vị có gạt tàn khu vực trong nhà, 25,5% đơn vị có mùi khói thuốc lá, 27,4% đơn vị có hành vi hút thuốc tại nơi làm việc; giảm đáng kể so với trước đây.

Truyền thông phòng, chống tác hại của thuốc lá tại một trường học.

Tuy nhiên, hiện nay việc thực hiện Luật PCTHTL mới chỉ phát huy hiệu quả ở các cơ quan, đơn vị mà chưa lan tỏa sâu rộng trong cộng đồng. Tình trạng nhiều người hút thuốc lá nơi đông người, hút thuốc tại những nơi có quy định cấm vẫn diễn ra phổ biến.

Theo Nghị định số 117/2020/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế, trong đó có các quy định về PCTHTL, hành vi hút thuốc lá ở nơi công cộng, như: Trong rạp hát, rạp chiếu phim, bệnh viện, thư viện, phòng chờ của nhà ga, bến xe, trên các phương tiện giao thông công cộng, ở những nơi công cộng khác có quy định cấm hút thuốc sẽ bị xử phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 200.000 -500.000 đồng… Quy định là vậy, và khi được hỏi về Luật PCTHTL thì nhiều người biết song vẫn tiếp tục hút thuốc lá tại những nơi bị cấm vì không thấy có ai bị xử phạt! Và thực tế, các cán bộ quản lý tại những địa điểm này cũng chỉ có trách nhiệm nhắc nhở người dân, chứ không có thẩm quyền xử phạt người có hành vi hút thuốc lá nơi công cộng.

Tập huấn về phòng chống tác hại của thuốc lá cho Công an huyện Ea Súp.

Theo quy định của luật, chỉ chủ tịch UBND các cấp, thanh tra, công an mới có thẩm quyền xử phạt hành vi hút thuốc lá tại nơi công cộng song trên thực tế rất khó… bắt quả tang hành vi này. Trong khi đó, lực lượng có quyền xử phạt mỏng, kiêm nhiệm nhiều công việc, không thể thường xuyên theo dõi, xử phạt được. Vì vậy, để PCTHTL thì biện pháp chủ yếu vẫn là tuyên truyền nâng cao nhận thực của người dân; đề nghị các cơ quan, đơn vị tăng cường kiểm tra, giám sát, nhắc nhở vận động những người đang hút thuốc lá dần bỏ thuốc hoặc hỗ trợ về chuyên môn để giúp họ cai thuốc lá thành công.

 Trần Lan