Nhớ mãi Gạc Ma

Sự kiện “Gạc Ma - 1988” đã lùi vào dĩ vãng 37 năm nhưng mãi là khúc bi tráng lịch sử trong sự nghiệp bảo vệ chủ quyền biển đảo của Tổ quốc. 64 cán bộ, chiến sĩ  hy sinh ngày ấy không chỉ là “ngọn đuốc bất tử” về tinh thần kiên cường bám đảo giữ chủ quyền, mà để lại những bài học quý cho bộ đội hải quân trong bảo vệ Tổ quốc từ hướng biển…

Nước mắt người cha, nỗi đau người mẹ

37 năm trước, tại phường Hòa Cường (TP. Đà Nẵng) có 7 thanh niên ra Trường Sa làm nhiệm vụ rồi mãi mãi không về. Và Hòa Cường có 7 ông bố, 7 bà mẹ có con là liệt sĩ Gạc Ma.

Ông Lê Văn Xuân (ở số 45 phố Nguyễn Thành Ý, phường Hòa Cường, TP. Đà Nẵng) vừa thấy anh Trần Đức Lợi - đồng đội của con trai ông là Liệt sĩ Lê Văn Xanh sống sót từ Gạc Ma trở về - đã rưng rưng nước mắt. Nỗi đau mất mát lại hiển hiện trong tim mỗi khi có ai đó đến thắp hương hoặc hỏi chuyện người con trai duy nhất của ông vĩnh viễn nằm lại đảo đá Gạc Ma vào mùa xuân 37 năm trước. Trước di ảnh con trai, ông Xuân nghẹn giọng: “Xanh ơi, có đồng đội của con đến thăm đây này”. Ông chỉ nói có vậy rồi nước mắt chảy tràn trên khuôn mặt nhăn nhúm. “Nó là con trai duy nhất của tôi. Ngày nó hy sinh đúng 18 tuổi, chưa có người yêu gì”-  ông Xuân nghẹn ngào.

undefined

37 năm trước, Lê Văn Xanh là một trong 10 thanh niên quê Quảng Nam - Đà Nẵng lên đường tòng quân. Sau khi huấn luyện cấp tốc ở Cam Ranh, anh Xanh xuống tàu 604 đi Trường Sa. Khi biết anh Xanh đi đảo, vợ chồng ông Xuân đã giục cậu con trai lấy vợ rồi đi cho ông bà yên tâm bởi anh là con trai duy nhất của gia đình. “Nó hứa lấy vợ nhưng thời gian gấp quá không kịp. Ngày tiễn chân nó đi, bà nhà tôi khóc bảo: “Mày không lấy vợ cho má, lỡ có chuyện gì thì sao con”. Khi nhận được tin nó hy sinh, bà nhà tôi ngất rồi ốm, hơn một năm sau thì bà ấy mất. Nhiều đêm tôi không ngủ được. Hình ảnh lúc tiễn con lên đường cứ chập chờn trong đầu óc tôi”- ông Xuân trải lòng.

Rời nhà ông Xuân, anh Trần Đức Lợi và tôi đến thăm bà Huỳnh Thị Kế - mẹ Liệt sĩ Phạm Phú Đoàn. Bà Kế năm nay 87 tuổi, “nặng tai” nhưng ký ức về người con trai hy sinh ở đảo đá Gạc Ma thì chưa bao giờ phai nhạt. “Ngày thằng Đoàn đi Trường Sa mới chớm 18 tuổi, chẳng có người yêu gì đâu. Sáng hôm nhận tin nó hy sinh, tui chạy ra biển gào thét”- bà Kế nước mắt lưng tròng. Dường như nỗi đau mấy chục năm nén chặt đang ùa ra trong trái tim người mẹ già.

 Bà Kế dẫn chúng tôi ra bàn thờ anh Đoàn phía ngoài sân. Gọi là bàn thờ nhưng thực ra đó là một cái trụ nhỏ, trên đó xây một ô kiểu mái nhà. Đến giờ, nhiều đêm bà Kế vẫn đứng trước di ảnh con gọi thầm: “Đoàn ơi con ở đâu sao mãi không về”. 

Tượng đài “Những người nằm lại phía chân trời”.

Dòng tên anh khắc vào bia đá

Tháng 7/2017, tên tuổi 64 liệt sĩ là cán bộ, chiến sĩ hải quân Việt Nam hy sinh tại Gạc Ma chính thức được vinh danh và đưa về quy tụ tại Khu tưởng niệm “Những người nằm lại phía chân trời” ở bán đảo Cam Ranh, tỉnh Khánh Hoà. Mặc dù gọi là “quy tụ” song thực tế chỉ có tên 64 liệt sĩ được khắc trên tấm bia đá và trong khu mộ gió, còn xương cốt các anh đã hóa thành san hô, tan vào lòng biển mặn mòi.

Năm 1987, từ quê hương Hải Hưng (nay là Hải Dương), cựu binh Nguyễn Văn Dương, nguyên Phó Chỉ huy trưởng đảo Gạc Ma, lên đường nhập ngũ rồi ra Trường Sa. Ông Dương kể lại: “Lúc đó tôi là Phó Chỉ huy trưởng đảo Gạc Ma. Chúng tôi xếp hàng ngang ngăn họng súng quân thù. Khi lính Trung Quốc bắn xối xả vào đảo và tàu HQ 604, anh em hy sinh và bị thương rất nhiều. Giữa biển nước không biết bơi phương hướng nào. Bỗng trước mặt xuất hiện mạn tàu đen xì, tôi đưa hay ra hiệu xin cứu, liền bị lính Trung Quốc đứng trên lan can tàu thò câu liêm xuống móc vào vai, nhưng trượt vào áo. Trong giây lát định thần, tôi lặn sâu vào lòng biển ra xa. Lính tàu Trung Quốc bắn xối xả theo. Có chiến sĩ ta bị chúng đưa câu liêm móc trúng ngực rồi dìm lên dìm xuống cho chết hẳn”. Giấu giọt nước mắt xúc động, ông Dương nhìn về phía Tượng đài Gạc Ma - nơi tên những đồng đội của ông khắc vào bia đá...

  Tôi trở lại bán đảo Cam Ranh để tìm kiếm thêm thông tin về các liệt sĩ Gạc Ma và những ngôi mộ gió ở Tượng đài “Những người nằm lại phía chân trời” thì gặp lại hai ông Trần Thiên Phụng và Lê Hữu Thảo - hai cựu binh “sống sót” sau sự kiện Gạc Ma ngày 14/3/1988 trở về. Cứ đến dịp 14/3 hằng năm, ông Phụng, ông Thảo và nhiều đồng đội lại tìm về Tượng đài Gạc Ma ở bán đảo Cam Ranh đầy gió cát này.

Từ trái sang: Các cựu binh Gạc Ma Lê Hữu Thảo, Trần Thiên Phụng, chị Trần Thị Thủy (con gái Liệt sĩ Trần Văn Phương), Nguyễn Văn Dương.

Thắp cho đồng đội nén hương thơm, ông Phụng mắt đỏ hoe, vành mũ tai bèo không che hết khuôn mặt hốc hác nhớ thương đồng đội. “Tôi đã nhiều lần cố quên đi nỗi ám ảnh khi ở nhà tù Trung Quốc nhưng không sao quên được. Khi ấy, tôi bị lính Trung Quốc chĩa súng vào ngực đòi hàng, nhưng tôi giương lưỡi lê chỉ vào mặt chúng quát to: Đất nước chúng tao không bao giờ có người lính đầu hàng”, ông Phụng nhớ lại.

Cựu binh Lê Hữu Thảo đến từng ngôi mộ gió thắp nén hương trước anh linh đồng đội. Mộ nào ông cũng đưa tay chào và nghiêng mình kính cẩn nói trong xúc động: “Đây là nơi yên nghỉ cuối cùng. Đồng đội hãy yên giấc nhé”. 

Sự kiện Gạc Ma đã lùi vào lịch sử 37 năm. Vết bụi thời gian có phần nào làm lu mờ các di vật của 64 liệt sĩ đang được lưu giữ tại các gia đình liệt sĩ. Nhưng ký ức về Gạc Ma thì không bao giờ phai nhạt. Nhắc lại Gạc Ma để thế hệ trẻ luôn phải biết tưởng nhớ và tri ân người đi trước đã ngã xuống vì Tổ quốc, để sống có trách nhiệm và yêu Tổ quốc mình hơn và sẽ không có một Gạc Ma nào nữa trong tương lai…

Mai Thắng