Nặng nợ với đồng đội

Đội tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ (gọi tắt là K51) thuộc Phòng Chính trị, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh được thành lập từ cuối năm 2000.

 

Suốt gần 15 năm ròng ấy, bao thế hệ cán bộ chiến sĩ trong đội đã không quản ngại khó khăn gian khổ, vượt đèo cao, sông sâu để tìm kiếm quy tập, hồi hương hài cốt liệt sĩ Quân tình nguyện và Chuyên gia Việt Nam hy sinh trong các thời kỳ chiến tranh ở Campuchia về nước. Với các anh, đó không đơn thuần là nhiệm vụ mà là nghĩa vụ thiêng liêng, là nỗi trăn trở, day dứt với những đồng chí đồng đội đang nằm lại nơi đất khách quê người…

 

“Trong mùa khô 2013-2014, với trên 350 thông tin Đội tiếp nhận được, chúng tôi đã vượt hàng nghìn kilômét, tiến hành xác minh, đào bới 240 địa điểm nhỏ lẻ và tập trung với hàng nghìn mét khối đất đá thì cũng chỉ thẩm định được 5 thông tin chính xác là có mộ liệt sĩ.  Đưa ra con số trên, không phải để chúng tôi kể khó, kể khổ mà để mọi người chia sẻ, hiểu rằng hiện nay những thông tin về mộ liệt sĩ ta hy sinh trên đất bạn Campuchia ngày càng ít ỏi, độ tin cậy lại không cao nên ảnh hưởng rất nhiều đến kết quả tìm kiếm, quy tập” - Đại úy Phan Tất Đại, Đội trưởng Đội K51 mở đầu câu chuyện khi kể về hành trình gian nan tìm kiếm mộ liệt sĩ trên đất bạn. Cuộc hành trình kéo dài gần 15 năm, xoay quanh khu vực 4 huyện: Bátchangđa, Cônhéc, Keosama, Ôrăng và TP. Senmônôrum thuộc tỉnh Muldulkiri với diện tích trải dài cả chục nghìn km. Đây là tỉnh miền núi của nước bạn, đường sá đi lại khó khăn, điều kiện thời tiết khí hậu cực kỳ khắc nghiệt, nhất là vào mùa khô. Trong khi đó với đặc thù của công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ chỉ thực hiện được trong mùa khô, tình trạng không có nước uống, chứ chưa nói đến nước sinh hoạt… là thử thách mà cán bộ, chiến sĩ trong đội phải đối diện, vượt qua thường ngày. Hành trình tìm kiếm đưa các anh về với đất mẹ ngày một thêm khó khăn, trắc trở bởi nhiều nguyên nhân khách quan khác như: chiến tranh đã lùi xa, dưới tác động của thời tiết khắc nghiệt, địa hình nhiều nơi biến dạng, bị bồi đắp, xói mòn hoặc đổi thay do công cuộc phát triển kinh tế trên nước bạn. Đặc biệt thông tin về mộ liệt sĩ ngày càng hiếm hoi do những người đã trực tiếp tham gia chiến đấu với bộ đội Việt Nam hoặc đã qua đời, hoặc trí nhớ không còn minh mẫn, hoặc đã chuyển đi nơi khác. Mặt khác theo thực tế khảo sát vị trí đóng quân của Quân tình nguyện và Chuyên gia Việt Nam ở tỉnh Muldulkiri thì hiện còn rất ít những khu mộ tập trung, chỉ còn đa phần là mộ lẻ, hoặc nhóm mộ ở những khu có bệnh viện dã chiến, dọc đường hành quân, hoặc nằm rải rác ở những nơi rừng núi cao, các khu vực ven sông, ven suối...

Các chiến sĩ Đội K51 quy tập, hồi hương hài cốt liệt sĩ Quân tình nguyện và Chuyên gia Việt Nam hy sinh trong các thời kỳ chiến tranh ở Campuchia về nước. Ảnh: C.T.V