Phòng, chống các nguy cơ lây nhiễm HIV qua tiếp cận cộng đồng

Năm 2005, được sự hỗ trợ của Dự án Life Gap, Nhóm tiếp cận cộng đồng thuộc Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS tỉnh được thành lập. Với sự nhiệt tình, tích cực của các thành viên, thời gian qua. Nhóm tiếp cận cộng đồng đã giúp cho hàng nghìn lượt người tiêm chích ma túy, mại dâm được tiếp cận kiến thức về phòng chống HIV/AIDS để góp phần làm thay đổi hành vi nguy cơ cao.

Thành viên Nhóm tiếp cận cộng đồng hướng dẫn sử dụng bao cao su tại quán cà phê.

Trước đây, ông Nguyễn Hữu Thưởng (TP. Buôn Ma Thuột) có gần 30 năm nghiện ma túy. Từng là một vận động viên thể thao có tiềm năng nhưng ma túy đã hủy hoại sự nghiệp của ông. Trong lúc khó khăn nhất, được sự động viên của gia đình và với nghị lực của bản thân đã giúp ông Thưởng đoạn tuyệt với ma túy mà không cần tới biện pháp can thiệp nào. Khi Nhóm tiếp cận cộng đồng thuộc Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS được thành lập thì ông chính là một trong những người đầu tiên tham gia. Hiện nay, ông Nguyễn Hữu Thưởng là Nhóm trưởng Nhóm tiếp cận cộng đồng quản lý hơn 120 đối tượng nghiện hút ma túy, mại dâm; đồng thời ông cũng là Nhóm trưởng Nhóm Giáo dục đồng đẳng có nhiệm vụ thăm hỏi, chăm sóc 50 người nhiễm HIV.

Hằng ngày, ông Thưởng cùng với các thành viên của Nhóm tiếp cận cộng đồng dành 4 tiếng đồng hồ để đi tiếp cận, tuyên truyền, phát bơm kim tiêm, bao cao su cho các đối tượng nghiện hút ma túy để chủ động phòng tránh các nguy cơ lây nhiễm HIV trong cộng đồng. Công việc tiếp cận các đối tượng tuy khó khăn, thậm chí có lúc ông Thưởng và các thành viên trong Nhóm tiếp cận cộng đồng gặp phải sự phản ứng quyết liệt của các đối tượng nhưng với mục đích làm thay đổi hành vi của người nghiện hút, ông cùng các thành viên của nhóm vẫn luôn kiên trì, bền bỉ. Ông Thưởng cho biết: “Việc tiếp cận, thuyết phục người nghiện ma túy, gái mại dâm sử dụng các biện pháp an toàn để phòng tránh HIV là rất khó khăn. Tuy nhiên, được tham gia các lớp tập huấn, cộng với sự kiên trì, chúng tôi đã tiếp cận, trò chuyện, tâm sự với đối tượng, đến khi đối tượng cảm thấy tin tưởng thì mới thành công”.

Chị Nguyễn Thị H. ở đường Nguyễn Thị Định (TP. Buôn Ma Thuột) đã có 10 năm làm gái mại dâm. Trước đây, do chưa hiểu hết tác hại của căn bệnh HIV/AIDS nên chị đã có một thời gian quan hệ tình dục không sử dụng các biện pháp an toàn. Từ khi gặp các thành viên của Nhóm tiếp cận cộng đồng, chị H. đã có suy nghĩ khác. Mặc dù vẫn hành nghề bán dâm nhưng chị H. đã ý thức hơn trong việc sử dụng biện pháp an toàn, cứ cách 3 tháng chị lại đến Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS tỉnh để làm xét nghiệm, tư vấn sức khỏe nhằm bảo vệ bản thân cũng như cộng đồng. Chị H. bộc bạch: “Được sự tư vấn của các anh, chị trong nhóm tiếp cận cộng đồng, bây giờ tôi đã biết tác hại của HIV/AIDS và thường xuyên đến Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS của tỉnh để xét nghiệm”.

Hiện nay, TP. Buôn Ma Thuột là một trong những địa phương có tụ điểm mại dâm nhiều nhất tỉnh. Để tiếp cận, tuyên truyền giúp các đối tượng bán dâm trên địa bàn thành phố thay đổi hành vi nhằm bảo vệ bản thân và hạn chế nguy cơ lây nhiễm HIV trong cộng đồng, các thành viên Nhóm tiếp cận cộng đồng đã không ngại khó khăn đến từng tụ điểm để tìm hiểu và tư vấn. Chị Nguyễn Thị Kiều Oanh, thành viên Nhóm tiếp cận cộng đồng chia sẻ: “Mặc dù rất khó khăn khi tiếp cận với đối tượng bán dâm, nhất là đối tượng hoạt động trong các quán karaoke, massage… nhưng để bảo đảm an toàn cho cộng đồng, chúng tôi đã tiến hành tiếp cận dần dần, khi đã quen biết thì sẽ tâm tình như những người bạn, người thân của mình để giúp họ hiểu và chủ động sử dụng các biện pháp an toàn, phòng tránh nguy cơ lây nhiễm HIV”.

Được biết, Nhóm tiếp cận cộng đồng hiện có 12 thành viên được chia làm 3 tổ. Trung bình mỗi năm Nhóm tiếp cận khoảng 260 đối tượng nghiện ma túy và 130 đối tượng bán dâm để phát tờ rơi, phát bơm kim tiêm, bao cao su và tuyên truyền các biện pháp nhằm hạn chế lây nhiễm HIV. Ngoài ra, hằng năm Nhóm còn giới thiệu hàng trăm lượt người đến Trung tâm Tư vấn xét nghiệm tự nguyện để được tư vấn, xét nghiệm HIV miễn phí và tổ chức thu gom, xử lý bơm kim tiêm bẩn.

Trong khi hoạt động mại dâm trên địa bàn tỉnh đang có chiều hướng gia tăng, độ tuổi nghiện ma túy đang ngày càng trẻ hóa thì hoạt động hiệu quả của Nhóm tiếp cận cộng đồng là một tín hiệu tích cực, góp phần quan trọng trong việc làm giảm nguy cơ lây nhiễm HIV. Tuy nhiên, để nhân rộng mô hình và triển khai có hiệu quả trên phạm vi toàn tỉnh rất cần sự quan tâm của các cấp, các ngành.

Trần Cường