Nghĩa nước tình nhà trong lá thư đồng chí Ama Khê viết cho con gái

Chị H’Win Niê là con gái của ông Ama Khê - một lão thành cách mạng người Êđê, từng tham gia khởi nghĩa giành chính quyền năm 1945 tại Đắk Lắk.

Ông Ama Khê từng được ra Chiến khu Việt Bắc dự Đại hội quân dân du kích toàn quốc và tại đây ông đã được gặp Bác Hồ. Trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, ông từng giữ nhiều chức vụ quan trọng như Chủ tịch Ủy ban kháng chiến hành chính tỉnh Đắk Lắk; Ủy viên Ủy ban Mặt trận giải phóng miền Nam Trung Bộ. Về sau ông tập kết ra Bắc, năm 1969 ông là Phó Hiệu trưởng Trường đào tạo học sinh dân tộc miền Nam. 

Năm 1969 chị H’Win đang là y sĩ công tác tại một bệnh viện. Năm ấy, ông Ama Khê viết thư cho con gái, lá thư riêng nhưng mang nặng tình cảm núi sông, là lời cha dạy con lòng yêu nước, biết giữ gìn sức khỏe, không coi thường bệnh tật. Lá thư ngắn mà ngập tràn yêu thương.

Cha đã về với bến nước ông bà nhưng lá thư cha viết cách đây 54 năm vẫn được cô con gái giữ gìn như báu vật. Mỗi khi nhớ cha, chị H’Win lại mang lá thư ra đọc. Chị thuộc nằm lòng từng dòng chữ nay đã phai mờ theo thời gian. Lá thư riêng nhưng lạ thay nó mang đến niềm cảm động và niềm tin lớn cho thế hệ trẻ hôm nay khi được thấy một thế hệ cha anh đi trước một lòng dâng hiến, hy sinh cho đất nước.

Nội dung lá thư (chỉ sửa lại chính tả):

Lá thư của cha vẫn được chị H'Win giữ gìn cẩn thận suốt 54 năm qua.

“Con H’Win

Hôm nay Ma muốn lý luận với con một vấn đề: “Đế quốc khớp xương”.

Hiện nay ta đang đứng trước nhiệm vụ cực kỳ trọng đại và khó khăn. Nước ta còn nghèo, dân ta còn khổ, nhưng một vai hai gánh nặng vừa giải phóng miền Nam, vừa xây dựng củng cố miền Bắc, nhưng gia đình của Ama H'Win phải gánh thêm một gánh nặng nữa là phải chống bọn đế quốc khớp xương hiện hành.

Bọn đế quốc khớp xương hung bạo, không khác gì bọn đế quốc Mỹ xâm lược.

 Bọn Mỹ xâm lược nước ta, chúng muốn nước ta có chủ quyền biến thành một nước thuộc địa, dân tộc ta anh hùng biến thành dân tộc bị nô lệ.

Phụ nữ là người đáng kính trọng nhất trong xã hội ta. Phụ nữ đã gánh vác chức năng của bà mẹ hiền. Phụ nữ là người sinh con đẻ cái. Phụ nữ là người bảo mẫu. Phụ nữ là người lương y.

Chúng ta ai cũng có mẹ. Chúng ta chịu ơn nghĩa mang nặng đẻ đau sinh ra ta, đem đến cho ta nụ cười và trí tuệ đầu tiên. Chúng ta cảm ơn những cô bảo mẫu đã dạy dỗ, vun trồng những mầm non của đất nước. Chúng ta kiên quyết những quan điểm trái với quan điểm của chúng ta. Bọn đế quốc khớp xương chống lại quan điểm đúng đắn của chúng ta đối với phụ nữ một cách lộ liễu.

Bà Ami Khê là bà mẹ hiền, sinh con đẻ cái lo nuôi con cháu rất chu đáo, thế mà bọn đế quốc khớp xương xâm lược vào cơ thể của Ami Khê vô tội. Ami Khê đức tính rất tốt nhưng không vào Đảng là vì đế quốc khớp xương. Ami Khê không học tập văn hóa không làm được cán bộ, cũng là vì bọn đế quốc khớp. Ngày nay bọn đế quốc khớp lại bám sát thâm nhập vào cơ thể H’Win là con gái lớn nhất và yêu quý nhất của Ama Khê. Con không lên lớp và ngày đêm la rên là vì đế quốc khớp.  Xem thường nó, lơ là mất cảnh giác đối với nó, không tích cực chữa bệnh là không căm thù nó.

Đánh Mỹ thì phải đánh vào sở chỉ huy của nó, nó mới tan rã mau chóng. Còn nó đánh mình là đánh vào lúc mình đang học bài, làm bài, đang thích thú trao đổi tình cảm với bạn bè, đang ngủ say. Chẳng những thế mà nó còn tò mò tìm cách đánh vào sở chỉ huy của ta, tức là đánh vào tim là nguy hiểm. Chúng ta phải căm thù nó cao độ, kiên quyết đánh đổi nó cho bằng được.

Hôm trước Ama đã hai lần mua chỉ một loại súng, những súng ấy là súng tiểu liên mà thôi. Hôm nay Ama lại mua tiếp cho mẹ và con một súng cối 81 li. Tốn tiền hơn cũng không ngại. Tiền này là tiền “Yă”, “Yă” cho dành cho các con mua kẹo ăn. Các con bị đế quốc khớp đe dọa tính mạng, phải mua súng để tiêu diệt bọn khớp xương ác ôn nhất thế giới.

Hai mẹ con tập trung đánh sức đánh và đánh đến thắng lợi hoàn toàn mới thôi.

10 ngày một lần, con sẽ viết báo cáo kết quả đánh cho Ama - Mẹ cũng thế nhé. Kết quả cuối cùng ta sẽ chiến thắng thôi nếu con tích cực hơn. 

Ama hôn con chỗ cái má một cái, chỗ cái đầu một cái. Chúc con vui vẻ khỏe mạnh.

Mùng 8/3/69”.

Sau năm 1975, được về quê hương công tác, chị H’Win Niê trở thành một cán bộ y tế giỏi, sau đó là Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Đắk Lắk rồi Phó Trưởng Ban Tổ chức Tỉnh ủy Đắk Lắk. Mỗi lần đọc lại thư cha, chị thấy thương cha đến tột độ bởi tấm lòng thương yêu con gái và thấy mình như còn thơ trẻ, cần chăm sóc tốt hơn sức khỏe bản thân và các thành viên trong gia đình. Chế độ mẫu hệ của người Êđê dạy người ta biết trân trọng phụ nữ. Ama Khê hiểu điều này rất rõ và dạy con rất chi tiết. Khi làm cán bộ phụ nữ, chị H’Win thấm thía hơn ai hết về vấn đề bình đẳng cho phụ nữ, mà chị đã được Ama dạy năm nào…

Xuân Hòa