Nhớ Xuân Ất Tỵ 1965 và những chiến công

Khi những cánh én chao nghiêng và những cánh mai vàng khoe sắc báo hiệu mùa xuân đến, trong lòng người dân căn cứ H9 (huyện Krông Bông ngày nay) lại bồi hồi nhớ về mùa Xuân Ất Tỵ cách đây vừa tròn 60 năm.

Ðầu xuân năm ấy, quân dân H9 đã lập nên nhiều chiến công giải phóng các dinh điền, củng cố căn cứ cách mạng, đập tan chiến lược “Chiến tranh cục bộ” của Mỹ...

Ông Đỗ Cửu năm nay 84 tuổi đời, 53 năm tuổi Đảng, nguyên là Bí thư Chi bộ xã Khuê Ngọc Điền giai đoạn 1975 - 1978 nhớ lại: Lúc bấy giờ Khuê Ngọc Điền có 3.500 người, là dinh điền có số dân đông nhất trong 8 dinh điền phía Nam, lại là cửa ngõ vào vùng 4B5 (gồm 3 xã Cư Pui, Cư Drăm, Yang Mao và một phần Hòa Phong ngày nay, đã được giải phóng từ năm 1961) nên địch bố trí 1 đại đội lính bảo an, 3 trung đội nghĩa quân và dân vệ kiểm soát gắt gao.

Ông Đỗ Cửu, nguyên Bí thư Chi bộ xã Khuê Ngọc Điền (1975 - 1978).

Để xây dựng thực lực cách mạng, đội công tác do các đồng chí Phùng Đỗ Xuyến (nguyên Huyện đội trưởng H9), Nguyễn Thuấn và đồng chí Giáo bất chấp hiểm nguy đột nhập vào dinh điền móc nối với những người là đảng viên thời kỳ chống Pháp, từng chống lại chính sách “ly khai, tố cộng” của chính quyền Ngô Đình Diệm như: Lưu Cảnh (Bí thư xã đầu tiên 1965 - 1968), Võ Diệu, Lê Bổ, Trần Kiển… làm nòng cốt để vận động người dân hướng về cách mạng. Trên mặt trận binh vận, ta vận động các mẹ, chị có chồng, con, em trong hàng ngũ binh lính và chính quyền địch làm cơ sở bí mật cho ta, hoạt động dưới dạng “xanh vỏ, đỏ lòng”…

Đêm 31/1/1965 (nhằm ngày 29 tháng Chạp năm Giáp Thìn), lợi dụng tiếng pháo đón giao thừa, các cơ sở của ta bí mật chiếm đóng những vị trí quan trọng. Đúng vào đêm mùng Một, rạng sáng mùng Hai Tết Ất Tỵ, ta chủ động nổ súng, kết hợp giữa binh biến với lực lượng quần chúng nổi dậy. Sau nhiều giờ ngoan cường chiến đấu, dinh điền Khuê Ngọc Điền đã được giải phóng, xây dựng thành công căn cứ địa của tỉnh ở phía Nam, góp phần giải phóng Buôn Ma Thuột và toàn tỉnh Đắk Lắk vào năm 1975…

Cụ Trần Kim Khánh, nguyên cán bộ tổ chức huyện E7 (1964 - 1975).

Mùa xuân Ất Tỵ 1965 là cái Tết đầu tiên sau 10 năm tập kết ra Bắc, cụ Trần Kim Khánh (năm nay 95 tuổi, 65 năm tuổi Đảng, hiện ở thôn 7, xã Khuê Ngọc Điền) trở về Nam chiến đấu. Cụ Khánh kể lại: Khi đó ta quyết tâm thực hiện nghị quyết của Đảng bộ B5 (gồm các xã, dinh điền phía Nam đường 21 - nay là Quốc lộ 26) tập trung phát triển cho bằng được căn cứ địa ra các dinh điền, đồn điền thuộc E5 (gồm các dinh điền từ Lễ Giáo đến Yang Reh), vì đó là những nơi tập trung đông dân nhất, lực lượng quân sự của địch mạnh… Lúc này, cụ Khánh là Trưởng Ban Tổ chức E7 (sau là H9 Krông Bông) được phân công móc ráp cơ sở tại dinh điền Lễ Giáo. Để tránh tai mắt của địch, ban ngày cụ cải trang, gặp gỡ vận động bà con ngoài nương rẫy, ban đêm lại bí mật gặp những người đồng hương Thăng Bình (Quảng Nam) gây cảm tình làm chỗ dựa cho cách mạng. Với nhiều phương pháp tiếp cận, sau một thời gian ngắn, đội công tác của cụ đã xây dựng được đội ngũ cơ sở lên đến hàng chục người (sau này nhiều người trong số họ đã trở thành cán bộ lãnh đạo chủ chốt của xã như đồng chí Trương Thứ, Bí thư Chi bộ đầu tiên 1965 - 1969, đồng chí Mai Văn Kế, Xã đội trưởng, đồng chí Hồ Thạc, đồng chí Bùi Chánh…) và xây dựng được đội du kích mật 24 người, chờ thời cơ “diệt ác, phá kìm”…

Đêm 17/2/1965 (nhằm ngày 17 tháng Giêng năm Ất Tỵ), dân và quân Lễ Giáo phối hợp với bộ đội chủ lực V80 tấn công địch, giành chính quyền về tay nhân dân. Thừa thắng xông lên, ta tiến công giải phóng hoàn toàn các dinh điền phía Nam từ Lễ Giáo đến buôn Lum, xây dựng vùng căn cứ cách mạng vững chắc…

Ông Y Trang Byă, cựu chiến binh Huyện đội H9.

Với ông Y Trang Byă (thường gọi là Aê Ha, 78 tuổi đời, 52 năm tuổi Đảng, hiện ở buôn Mnang Dỡng, xã Yang Mao), cựu chiến binh thuộc Huyện đội H9 thì mùa xuân Ất Tỵ 1965 là một dấu ấn khó quên trong cuộc đời quân ngũ. Đầu tháng 2/1965, khi mọi người đang vui Xuân, đón Tết thì nhận được tin trinh sát báo về: địch đưa bộ binh từ Khánh Hòa lên chi viện cho Đắk Lắk. Đơn vị ông Y Trang gồm có 12 người, được điều động băng rừng theo hướng từ B5 sang M’Drắk, đánh chặn ở đồi Cư Reh (nay thuộc Km 73, Quốc lộ 26, thuộc địa phận huyện M’Drắk).

Với cách đánh du kích “lấy ít đánh nhiều”, đơn vị ông tiến hành gài mìn, rồi chia thành hai tổ mai phục hai bên đường. Khi chiếc xe Jeep chở viên chỉ huy dẫn đường và chiếc xe GMC chở khoảng một trung đội địch vào đúng tọa độ, đơn vị ông bất ngờ cho nổ mìn và dùng lựu đạn chày tấn công. Kết quả phá hủy một xe Jeep, một xe GMC, tiêu diệt tại chỗ 6 tên địch. Sau đó địch dùng pháo 105 bắn yểm trợ cho lực lượng bộ binh đi sau phản công, đơn vị ông Y Trang đã dựa vào địa hình băng rừng về lại đơn vị an toàn. Năm ấy, ông và đồng đội đón một cái Tết muộn nhưng tràn đầy niềm vui chiến thắng và ấm tình quân dân…

Mai Viết Tăng