Vụ điều “buồn” của nông dân

Thay vì tất bật thu hoạch điều như mọi năm thì thời điểm này, nông dân trồng điều ở nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh lại “nhàn” hơn bao giờ hết, bởi điều mất mùa, giá cả giảm mạnh, dẫn đến nguy cơ thất bát mùa vụ đang cận kề.

Điều là cây trồng có khả năng chịu hạn, sinh trưởng và phát triển tốt trên đất đai khô cằn, chi phí đầu tư chăm sóc thấp hơn nhiều cây trồng khác nên mang lại nhiều thuận lợi cho người trồng điều ở các địa phương. Tuy nhiên, năm nay cây điều mất mùa, mất giá, khiến đời sống của nông dân gặp nhiều khó khăn.

Gia đình bà Phạm Thị Mỹ (thôn Hiệp Đoàn, xã Quảng Hiệp, huyện Cư M'gar) đã  gắn bó với cây điều từ nhiều năm nay. Nhờ tích cực đầu tư chăm bón nên hơn 1 ha điều trồng thuần của gia đình bà luôn đạt năng suất hơn 3 tấn hạt khô, mang lại nguồn thu từ 70 - 80 triệu đồng mỗi năm cho gia đình. Thế nhưng trong vụ mùa này, khi cây mới chớm ra hoa vào cuối năm 2022, thì trời lạnh kéo dài, kèm theo sương muối và một vài cơn mưa trái mùa khiến hoa điều hư thối, tiếp đến lại gặp nắng hạn nên hoa khô không đậu được trái, năng suất giảm mạnh.

Nhìn cây trồng trơ trụi quả, bà Mỹ than thở: “Mọi năm, vườn điều của gia đình tôi đều trĩu quả, ai nấy đi ngang qua vườn cũng tấm tắc khen. Thế nhưng vụ này, cây chỉ đậu lác đác vài quả chín, còn lại chỉ toàn hoa khô, có cây không có quả. Ước tính chỉ thu được 3 – 4 tạ hạt, thất thu đến 80% so với mọi năm". Hơn nữa, theo bà Mỹ cho biết, đa phần quả đều bị chín ép nên hạt nhỏ, không chắc dẫn đến giá bán thấp, nên dù đầu vụ thu hoạch nhưng điều tươi chỉ có giá khoảng 20.000 - 22.000 đồng/kg, hạt khô giá 26.000 đồng/kg (giảm 3.000 – 4.000 đồng so với vụ năm trước).

Không những thế, vườn điều xuất hiện tình trạng sâu đục cành, đục trái, bọ xít... gây hại cho cây trồng. Gia đình bà chỉ trông chờ đến mùa điều để có nguồn thu trang trải nợ nần, nhưng tình trạng này thì coi như năm nay trắng tay. Đây cũng là tình cảnh chung của người dân ở địa phương.

Vườn điều của gia đình bà Phạm Thị Mỹ (thôn Hiệp Đoàn, xã Quảng Hiệp, huyện Cư M’gar) đã khô hết hoa, chỉ lác đác vài quả chín.

Theo ông Đặng Ngọc Thao, Chủ tịch Hội Nông dân xã Quảng Hiệp, trên địa bàn xã có hơn 300 ha điều, phát triển hiệu quả trên những vùng đất khô cằn, mang lại lợi nhận 40 triệu đồng/ha/năm cho người dân. Như thời điểm này mọi năm, cây điều đã cho thu rộ, nhưng đến nay nông dân chỉ mới bước vào vụ thu hoạch. Qua khảo sát cho thấy, do ảnh hưởng của thời tiết nên hầu hết các vườn điều đều bị mất mùa, năng suất giảm mạnh từ 40 – 60% (tùy từng khu vực), cùng với việc giá cả thấp khiến nhiều nông dân thất thu.

Không chỉ xã Quảng Hiệp, hầu hết các xã trên địa bàn huyện Cư M'gar có trồng cây điều, như: Ea M’droh, Ea Kpam, Ea Kiết... đều gặp tình trạng mất mùa tương tự. Thêm vào đó, nhiều diện tích cây điều đã già cỗi, sâu bệnh hại cũng ảnh hưởng đến năng suất cây trồng.

Thời tiết bất lợi cũng khiến huyện Ea Súp - một trong những địa phương có diện tích trồng điều lớn - không tránh khỏi nguy cơ mất mùa điều, ảnh hưởng đến thu nhập của người dân. Theo Phòng NN-PTNT huyện Ea Súp, hiện địa phương có khoảng hơn 4.000 ha điều, tập trung chủ yếu ở các xã: Ea Lê, Ea Rốk, Ia R'vê... Từ năm 2019 - 2020, giá điều tăng cao đã tạo điều kiện cho nhiều người dân đầu tư phục hồi vườn cây, trồng các giống mới thay thế các giống điều thực sinh cũ, giúp cây phát triển nhanh, chỉ đến năm thứ hai đã cho thu hoạch, năng suất tăng đáng kể. Trung bình 1 ha điều sẽ cho thu hoạch khoảng 2 tấn hạt khô. Tuy nhiên năm nay, thời tiết không thuận lợi. Từ tháng 12/2022 đến tháng 3/2023, nhiệt độ giảm, cộng thêm cường độ gió mạnh kéo dài hơn 70 ngày; một số khu vực lại gặp tình trạng mưa trái mùa đã gây bất lợi cho quá trình ra hoa, đậu quả của cây điều và một số cây trồng khác trên địa bàn. Nhìn chung năng suất của các vườn điều trên địa bàn huyện đều giảm.

Người dân trên địa bàn huyện Cư M’gar buồn rầu khi cây điều mất mùa, rớt giá.

Theo Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, toàn tỉnh có 27.774 ha điều, sản lượng năm 2022 đạt 34.836 tấn. Hạt điều chủ yếu được xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc (chiếm 50%), Mỹ (chiếm 30%), còn lại là các thị trường khác. Với tình trạng mất mùa ở một số địa phương, dự báo sản lượng điều năm nay sẽ giảm sút đáng kể. Không chỉ mất mùa, giá bán hạt điều cũng giảm so với mọi năm, trong khi vật tư nông nghiệp lại tăng cao, gây ảnh hưởng đến thu nhập của người dân và việc đầu tư chăm sóc, phát triển cây trồng cho vụ mùa năm sau.

Phương Thảo