Tiếng vọng từ trái tim

Ea Súp không chỉ là mảnh đất vùng biên, thường được nhắc nhớ về sự xa ngái và khó khăn, đây còn là nơi mà Đội K51 (Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh) đã từng tìm kiếm, quy tập mộ liệt sĩ nhiều nhất trong toàn tỉnh, trong đó có nhiều mộ tập thể…

Trong hai năm (2021 và 2022), Đội K51 đã có nhiều tháng liền bám nắm, tìm kiếm mộ liệt sĩ tại huyện Ea Súp. Thượng tá Trịnh Ngọc Kiệm, Đội trưởng Đội K51 chia sẻ: Từ khảo sát thực tế của Đội và nguồn tin của người dân, thân nhân liệt sĩ, cựu chiến binh và Cục Chính sách (Tổng Cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam) cung cấp thì Đắk Lắk hiện còn khoảng gần 6.000 mộ liệt sĩ chưa được tìm thấy. Ea Súp và các khu vực lân cận là địa bàn được xác định nhiều nhất trong tỉnh, nhưng thông tin mộ chí rất chung chung. Thời chiến tranh loạn lạc, vị trí chôn cất liệt sĩ chủ yếu được đánh dấu bằng các địa vật: cây cổ thụ trong rừng, ngã ba sông suối… Nhưng sau 50 năm, địa hình đã biến dạng hoàn toàn, bởi vậy mà việc đi tìm dấu tích liệt sĩ chưa bao giờ dễ dàng.

Cán bộ, chiến sĩ Đội K51 tìm kiếm hài cốt liệt sĩ trên địa bàn huyện Ea Súp.

Để giải “bài toán” này, Đội K51 đã cử Thiếu tá Nguyễn Văn Duẩn và Thượng úy Nguyễn Quang Nguyên nhiều lần xuống tận thôn, xã của huyện Ea Súp, đến từng gia đình tìm nhân chứng lịch sử để có manh mối, xác minh thông tin mộ liệt sĩ. Khó nhất là lấy thông tin từ những người từng là ngụy quân, vậy mà sự chân tình của Đội K51 đã khiến họ mở lòng sau gần 50 năm chôn giấu bí mật. Anh Duẩn kể: “Qua lời kể của những người từng là lính ngụy hiện đang sinh sống trên địa bàn xã Ea Rốk thì được biết khoảng năm 1972, tại khu vực sân bay dã chiến An Tân (xã Ea Rốk hiện nay), địch từng bắn chết 8 chiến sĩ, phơi xác hai ngày liền để dụ người đến lấy. Sau đó, chúng mới chở xác đổ xuống hố, dùng xăng đốt rồi lấp lại”.

Địa hình thay đổi, sân bay dã chiến An Tân năm nào giờ đã là rẫy điều của gia đình ông Nông Văn Chanh. Chủ vườn khi gặp Đội K51 cũng khẳng định rằng quá trình cày xới đất đai đã từng phát hiện nhiều hố trũng, dưới đó có nhiều vật dụng của bộ đội… Gần cả tháng liền, Đội K51 phối hợp cùng địa phương và nhân dân xẻ đất, đào hào thì phát hiện mộ tập thể chôn 8 chiến sĩ cách mạng. Đây là mộ tập thể lớn nhất được tìm thấy trên địa bàn tỉnh.

Khi Đội K51 chuẩn bị chuyển địa điểm tìm kiếm, lòng Thượng tá Trịnh Ngọc Kiệm vẫn cảm giác không yên. Như được mách bảo, anh lần nữa cùng bộ đội tiếp tục đào đất, xẻ hào thì phát hiện thêm rất nhiều vũ khí hoen ghỉ cùng 9 hài cốt liệt sĩ. Những đầu đạn còn găm vào xương, những mảnh xương trộn lẫn vào vật dụng, tất cả bị đốt cháy nham nhở, kết thành mảng. Nỗi đau thời chiến cứ thế tái hiện đau đớn, rõ nét theo từng di vật … “Kết quả cho thấy rất có thể không chỉ một lần, mà địch đã nhiều lần đào hố chôn tập thể và tưới xăng đốt hài cốt bộ đội” – Thượng tá Trịnh Ngọc Kiệm ngậm ngùi.

Huyện Ea Súp tổ chức lễ truy điệu,  tiễn các liệt sĩ về nơi an nghỉ.

Đau đáu miền đất thiêng, năm 2022, Đội K51 tiếp tục trở lại Ea Súp. Từ thông tin của người dân và địa phương cung cấp, đơn vị đã có nhiều tháng trời bám nắm khu vực, đào xới khu vườn canh tác của gia đình ông Tô Đức Huy (xã Ea Bung). Đây là nơi từng nhiều lần phát hiện mộ liệt sĩ, nhưng con số ấy vẫn chưa dừng lại khi mới đây, Đội K51 đã phối hợp tìm thấy 15 mộ (trong đó có một mộ tập thể chôn 2 bộ hài cốt liệt sĩ).

Linh hoạt các biện pháp khai thác thông tin, tìm kiếm mộ liệt sĩ, từ năm 2021 đến nay, Đội K51 đã phối hợp thu thập, xác minh hàng trăm thông tin, tìm kiếm, quy tập được 40 hài cốt liệt sĩ toàn tỉnh, trong đó huyện Ea Súp có tới 28 liệt sĩ.

Thượng tá Đỗ Văn Thiệu, Chính trị viên Đội K51 trải lòng: “Dằng dặc tháng ngày dãi nắng dầm mưa, không thể kể hết những gian truân, vất vả, nhưng cũng không thể diễn tả được niềm vui mừng, hạnh phúc của Đội K51 khi tìm thấy được mộ liệt sĩ nằm hoang lạnh đâu đó trên dải đất quê hương. Ea Súp là một trong những địa chỉ luôn đau đáu trong lòng người tìm mộ, và Đội K51 sẽ tiếp tục bám nắm, thu thập thông tin, trở lại mảnh đất thiêng này sau khi hoàn thành nhiệm vụ trên đất bạn mùa khô 2022 – 2023".

Song Quỳnh