Ngày hội STEM – khơi nguồn sáng tạo

Lần đầu tiên tổ chức quy mô cấp tỉnh, Ngày hội STEM với chủ đề Giáo dục STEM – khơi nguồn sáng tạo vừa diễn ra tại huyện Ea Kar đã để lại nhiều ấn tượng đối với giáo viên và học sinh, tạo sức lan tỏa tinh thần sáng tạo trong hoạt động dạy và học.

Trong chương trình khai mạc, toàn bộ chương trình văn nghệ đều do các em học sinh bậc THCS huyện Ea Kar điều hành theo hướng song ngữ (tiếng Việt - tiếng Anh), từ dẫn chương trình đến ca hát.  Ở hoạt động trưng bày sản phẩm STEM, giáo viên và học sinh tham gia ngày hội đã được tham quan, tìm hiểu về 73 sản phẩm STEM bậc tiểu học (sản phẩm chỉ tham gia trưng bày), bậc THCS (sản phẩm dự thi); trải nghiệm sử dụng sản phẩm STEM (bắn bóng, làm tranh từ lá khô, cảm nhận sức gió từ máy phát điện tự chế)… Đặc biệt, nhiều học sinh đã thực hiện kết hợp kiến thức liên môn của các môn học trong quá trình chế tác, sử dụng và thuyết trình sản phẩm bằng hình thức song ngữ.

Học sinh trải nghiệm "máy bắn đá" tại ngày hội STEM.

Em Đoàn Sao Khuê, học sinh lớp 9A4, Trường THCS Ngô Quyền (huyện Ea H’leo) bày tỏ: “Đến với ngày hội, em thấy được sự sáng tạo của các bạn qua sản phẩm STEM, nhiều sản phẩm được tạo ra từ nguyên liệu tái chế có ý nghĩa rất thực tế, giải quyết vấn đề rác thải để hướng đến cuộc sống xanh, sạch hơn, Nhiều sản phẩm khá ấn tượng như thiết bị tự động hỗ trợ chăm sóc và bảo vệ cây trồng; làm xà phòng từ quả mướp đắng và dầu thực vật; chế tạo chế phẩm vi sinh bản địa IMO, ứng dụng vào xử lý rác thải hữu cơ nhà bếp và phế phẩm nông nghiệp…”.

Một hoạt động được quan tâm tại ngày hội là tiết học STEM. Bài học STEM có chủ đề “Hệ thống phát hiện khói thuốc lá ở nhà vệ sinh học sinh ở trường học” của môn Vật lí, lớp 9A, Trường THCS Nguyễn Khuyến (huyện Ea Kar) đã được chuẩn bị kỹ lưỡng với sự tích hợp giữa các môn học STEM (Vật lí, Toán học, Tin học, Mỹ thuật, Công nghệ). Các học sinh tham gia tiết học theo hình thức nhóm (4 nhóm với 4 phương án thiết kế hệ thống cảnh báo khác nhau). Chia sẻ về tiết dạy này, cô Nguyễn Thị Ngân, giáo viên Trường THCS Nguyễn Khuyến cho hay, sự tò mò, ham học hỏi đã đưa đến những tình huống có vấn đề cần giải quyết và điều đó đã tạo nên sự sôi động, cuốn hút của bài học STEM. Tiết học được xây dựng dựa trên việc tổ chức bài tập nhóm với đặc điểm: thảo luận nhóm; trình bày và lựa chọn giải pháp phù hợp của từng nhóm; có sự phản biện, đánh giá giữa các nhóm… Do đó, ngoài nắm bắt kiến thức, các em còn học được kỹ năng thuyết trình, bảo vệ sản phẩm của mình trước tập thể; kỹ năng tính toán sản phẩm để đưa ra giá tiền phù hợp thực tế là sử dụng trong trường học…

Học sinh giới thiệu về mô hình trồng rau tự động tại Ngày hội STEM.

Từ thực tế của các hoạt động dạy học bài học STEM, trưng bày sản phẩm STEM cho thấy giáo dục STEM đã được triển khai hiệu quả tại nhiều cơ sở giáo dục, góp phần khơi gợi và thúc đẩy phong trào nghiên cứu khoa học trong trường học. Tuy nhiên, quá trình triển khai vẫn còn những khó khăn, hạn chế khi nhiều cơ sở giáo dục chưa quan tâm đến giáo dục STEM; công tác triển khai thiếu đồng bộ… Trong khuôn khổ ngày hội, Hội thảo Giáo dục STEM trong trường trung học với chủ đề “Tổ chức hoạt động giáo dục STEM đáp ứng yêu cầu thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông 2018” với sự tham dự của hơn 150 đại biểu đại diện cho các cơ sở giáo dục, phòng GD-ĐT cấp huyện đã đưa ra nhiều ý kiến thảo luận nhằm thúc đẩy giáo dục STEM phát triển đúng hướng, hiệu quả. Cụ thể là việc triển khai giáo dục STEM cần thực hiện theo lộ trình cụ thể từ thí điểm đến nhân rộng trên diện rộng; từ đơn giản đến phức tạp... để giảm bớt áp lực cho học sinh, giáo viên cũng như góp phần thực hiện hiệu quả Chương trình giáo dục phổ thông 2018.

Ông Nguyễn Thanh Dương, Trưởng Phòng GD-ĐT huyện Ea Kar chia sẻ, giáo dục STEM đòi hỏi sự kết nối kiến thức liên môn, do đó việc thực hiện bài học STEM cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng hơn so với các bài học triển khai theo cách thức truyền thống. Kinh nghiệm của huyện Ea Kar là làm tốt công tác tập huấn cho giáo viên về mô hình dạy học STEM. Khi giáo viên và cán bộ quản lý hiểu rõ bản chất thì giáo dục STEM sẽ được triển khai đúng hướng và hiệu quả…

Với một chuỗi hoạt động liên quan, Ngày hội STEM đã đem đến góc nhìn đầy đủ hơn cho giáo dục STEM. Ngày hội đã thể hiện được các cấp độ của hoạt động giáo dục STEM, từ cách thức tổ chức các môn học STEM theo tinh thần dạy học tích hợp liên môn và hoạt động trải nghiệm STEM cho đông đảo học sinh của trường đến hoạt động nghiên cứu khoa học - kỹ thuật dành cho học sinh có năng lực, sở thích và hứng thú với các hoạt động tìm tòi, khám phá khoa học, kỹ thuật để giải quyết vấn đề thực tiễn.

Ông Phạm Đăng Khoa, Giám đốc Sở GD-ĐT nhận xét: "Qua Ngày hội STEM cho thấy giáo dục STEM đã góp phần đưa giáo dục đi theo hướng "học đi đôi với hành", phát huy năng lực sáng tạo của học sinh. Thời gian tới, Sở tiếp tục đẩy mạnh hoạt động giáo dục STEM tại các cơ sở giáo dục, góp phần thực hiện hiệu quả Chương trình giáo dục phổ thông 2018".

Thanh Hường