Tìm hiểu về Bộ luật Hình sự năm 2015 (Kỳ 3)

Câu 11. Khái niệm “Phạm tội chưa đạt” được BLHS năm 2015 quy định như thế nào? Người phạm tội chưa đạt có phải chịu trách nhiệm hình sự không?

Điều 15 BLHS năm 2015 quy định “Phạm tội chưa đạt”  là cố ý thực hiện tội phạm nhưng không thực hiện được đến cùng vì những nguyên nhân ngoài ý muốn của người phạm tội.

Người phạm tội chưa đạt phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm chưa đạt.

Câu 12. Khái niệm “Tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội” được BLHS năm 2015 quy định như thế nào? Người tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội có phải chịu trách nhiệm hình sự không?

Điều 16 BLHS năm 2015 quy định “Tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội” là tự mình không thực hiện tội phạm đến cùng, tuy không có gì ngăn cản.

Người tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội được miễn trách nhiệm hình sự về tội định phạm; nếu hành vi thực tế đã thực hiện có đủ yếu tố cấu thành của một tội khác, thì người đó phải chịu trách nhiệm hình sự về tội này.

Câu 13. Theo BLHS năm 2015 thì những trường hợp nào được loại trừ trách nhiệm hình sự?

Tại chương IV BLHS năm 2015 quy định có 7 trường hợp được loại trừ trách nhiệm hình sự đó là: (1) Sự kiện bất ngờ; (2) tình trạng không có năng lực trách nhiệm hình sự; (3) phòng vệ chính đáng; (4) tình thế cấp thiết; (5) gây thiệt hại trong khi bắt giữ người phạm tội; (6) rủi ro trong nghiên cứu, thử nghiệm, áp dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật và công nghệ; (7) thi hành mệnh lệnh của người chỉ huy hoặc của cấp trên

Câu 14. Theo BLHS năm 2015 thì khi nào người phạm tội được miễn trách nhiệm hình sự?

Theo Điều 29 BLHS năm 2015 (được sửa đổi, bổ sung bởi luật số 12/2017/QH14) quy định về căn cứ miễn trách nhiệm hình sự như sau:

-Người phạm tội được miễn trách nhiệm hình sự khi có một trong những căn cứ sau đây:

+ Khi tiến hành điều tra, truy tố hoặc xét xử, do có sự thay đổi chính sách, pháp luật làm cho hành vi phạm tội không còn nguy hiểm cho xã hội nữa;

+ Khi có quyết định đại xá.

-Người phạm tội có thể được miễn trách nhiệm hình sự khi có một trong các căn cứ sau đây:

+ Khi tiến hành điều tra, truy tố, xét xử do chuyển biến của tình hình mà người phạm tội không còn nguy hiểm cho xã hội nữa;

+ Khi tiến hành điều tra, truy tố, xét xử, người phạm tội mắc bệnh hiểm nghèo dẫn đến không còn khả năng gây nguy hiểm cho xã hội nữa;

+ Trước khi hành vi phạm tội bị phát giác người phạm tội tự thú, khai rõ sự việc, góp phần có hiệu quả vào việc phát hiện và điều tra tội phạm, cố gắng hạn chế đến mức thấp nhất hậu quả của tội phạm và lập công lớn hoặc có cống hiến đặc biệt, được Nhà nước và xã hội thừa nhận.

-Người thực hiện tội phạm tội phạm nghiêm trọng do vô ý hoặc tội phạm ít nghiêm trọng gây thiệt hại về tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm hoặc tài sản của người khác, đã tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại hoặc khắc phục hậu quả và được người bị hại hoặc người đại diện hợp pháp của người bị hại tự nguyện hòa giải và đề nghị miễn trách nhiệm hình sự, thì có thể được miễn trách nhiệm hình sự.

Câu 15. BLHS năm 2015 quy định các loại hình phạt nào đối với người phạm tội?

Điều 32 BLHS năm 2015 quy định hình phạt được phân thành 2 nhóm: Hình phạt chính và hình phạt bổ sung

-Hình phạt chính bao gồm: Cảnh cáo, phạt tiền, cải tạo không giam giữ, trục xuất, tù có thời hạn, tù chung thân, tử hình.

-Hình phạt bổ sung bao gồm: Cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định; cấm cư trú; quản chế; tước một số quyền công dân; tịch thu tài sản; phạt tiền, khi không áp dụng là hình phạt chính; trục xuất, khi không áp dụng là hình phạt chính.

-Đối với mỗi tội phạm, người phạm tội chỉ bị áp dụng một hình phạt chính và có thể bị áp dụng một hoặc một số hình phạt bổ sung.     

            (Còn nữa)

Phương Linh (Sở Tư pháp)

[links()]