Giải pháp nào để “nâng cấp” PCI ?

Năm 2011, chỉ số năng lực cạnh tranh (PCI) của Dak Lak đã sụt giảm không phanh khi chỉ được 53,46 điểm, giảm 20 bậc so với năm 2010 và đứng thứ 58/63 tỉnh, thành trên cả nước. Thực tế này đòi hỏi có những giải pháp hữu hiệu để cải thiện chỉ số PCI trên bảng xếp hạng.

Nhìn thẳng vào sự thật

Theo kết quả điều tra PCI năm 2011, trong tất cả các chỉ số thành phần để xếp hạng PCI, Dak Lak không có chỉ số nào đạt cao, rất nhiều lĩnh vực, số điểm đạt thấp. Cụ thể, chỉ có chỉ số thành phần về Chi phí thời gian để thực hiện các quy định của Nhà nước là tương đối cao, xếp thứ 16/63 tỉnh, thành; còn lại 8 chỉ số thành phần khác đều ở nửa bên dưới bảng xếp hạng, mà phần lớn là ở vị trí rất thấp so với cả nước. Theo phân tích của ông Đậu Anh Tuấn, Phó trưởng ban Pháp chế VCCI, PCI có thể coi là chiếc nhiệt kế đánh giá cảm nhận doanh nghiệp về môi trường kinh doanh tại địa phương. Kết quả PCI năm 2011 của Dak Lak có thể cho suy nghĩ doanh nghiệp đang rất khó khăn, vướng mắc trong kinh doanh tại đây. Không ai phủ nhận Dak Lak có tiềm năng về vị trí địa lý là trung tâm vùng, hạ tầng có sự cải thiện nhanh chóng nhưng kết quả điều tra cho thấy rõ ràng sự vận hành của bộ máy thực thi các chính sách theo cảm nhận của doanh nghiệp cần nhiều nỗ lực hơn nữa. Đối với Dak Lak, số lượng doanh nghiệp tính trên một vạn dân khá thấp. Áp lực công việc từ phía doanh nghiệp đối với các cơ quan chức năng không lớn như các tỉnh, thành phố khác có nhiều doanh nghiệp, nhưng chất lượng, hiệu quả hoạt động quản lý của các cơ quan này lại không được các doanh nghiệp đánh giá cao. Trong đó, thủ tục hành chính là một trong ba khó khăn hàng đầu của doanh nghiệp, nhất là về thuế, đất đai, cấp giấy phép xây dựng.  Có thể “tín hiệu” từ cấp trên chưa rõ ràng, sự năng động quyết liệt của các cấp lãnh đạo, sở ngành, doanh nghiệp chưa cảm nhận được.

Cùng chung quan điểm trên, Tiến sĩ Lê Đăng Doanh, chuyên gia kinh tế cao cấp, nguyên Viện trưởng Viện Quản lý kinh tế Trung ương cho rằng, sự khó khăn của doanh nghiệp Dak Lak nói riêng và doanh nghiệp Việt Nam nói chung hiện nay và thời gian qua, ngoài nguyên nhân chủ quan thì tính minh bạch, đơn giản hóa trong các thủ tục hành chính đã ảnh hưởng lớn đến việc cải thiện môi trường kinh doanh.  Với việc Sở Kế hoạch – Đầu tư Dak Lak phối hợp VCCI tổ hội thảo đánh giá, phân tích năng lực cạnh tranh, kế hoạch hành động cải thiện thứ hạng PCI năm 2012, theo ông Doanh là rất đáng hoan nghênh vì nó thể hiện sự thẳng thắn, dũng cảm dám nhìn thẳng vào sự thật.

Cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh cho doanh nghiệp, một trong những giải pháp chính để nâng cao chỉ số PCI.

Để cải thiện thứ hạng PCI

Trước sự sụt giảm mạnh về thứ bậc và điểm số của các chỉ số thành phần PCI năm 2011, Dak Lak đã nghiêm túc tiếp thu những mặt hạn chế để cải thiện tình hình. UBND tỉnh đã ban hành quyết định thành lập Tổ công tác PCI, đồng thời tổ chức các cuộc họp, hội thảo, tranh thủ ý kiến của các chuyên gia kinh tế để đánh giá, phân tích, góp ý cải thiện chỉ số PCI thời gian tới. Sở Kế hoạch và Đầu tư đã lên kế hoạch để nâng cao chỉ số PCI năm 2012, gồm: rút ngắn thời gian giải quyết các thủ tục hành chính; tăng cường sử dụng email trong giải quyết xử lý công việc (từ 1-7-2012); nâng cao hiệu quả khai thác trang thông tin điện tử của các sở, ban, ngành; thiết lập đường dây nóng, công khai số điện thoại lãnh đạo các cơ quan; nâng cao năng lực cán bộ; đẩy nhanh tiến độ đền bù giải phóng mặt bằng các dự án đầu tư trên địa bàn; rà soát các thủ tục hành chính...

Còn theo các chuyên gia kinh tế, cải thiện chỉ số PCI, cả doanh nghiệp và chính quyền các địa phương cần có chung một cảm nhận về sự cần thiết và tính hữu ích của PCI. Bởi qua công cụ này, lãnh đạo tỉnh có được sự phản ánh khách quan từ cộng đồng doanh nghiệp để nhận rõ được những điểm mạnh và điểm yếu trong môi trường kinh doanh của tỉnh và có chính sách phù hợp. Nắm được điểm mấu chốt này, Lào Cai và Bắc Ninh đã có màn vượt vũ môn ngoạn mục, đứng đầu bảng xếp hạng chỉ số PCI năm 2011, chiếm lĩnh vị trí Đà Nẵng và Bình Dương – hai địa phương có thứ hạng cao nhất của các năm trước.

Hiến kế cho Dak Lak, ông Đậu Anh Tuấn, Phó trưởng ban Pháp chế VCCI đặc biệt lưu ý hai chỉ số là đào tạo lao động và tính minh bạch, Dak Lak nên chú trọng vì nó có ảnh hưởng lớn đối với doanh nghiệp nhất là doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp nhỏ và vừa. Đồng thời tiếp tục ghi nhớ câu chuyện tăng cường đối thoại, cần có sự gắn kết hơn giữa hành động của các cấp chính quyền với nhu cầu của doanh nghiệp. Qua kinh nghiệm điều tra thực tế ở các địa phương, ông Tuấn cũng chia sẻ một vài mô hình hay để cải thiện môi trường kinh doanh cho doanh nghiệp như: Lào Cai, đã xây dựng được cổng thông tin đối thoại với quy chế bắt buộc sở, ngành phải trả lời ý kiến của doanh nghiệp trong vòng 3 ngày sau khi tiếp nhận; hay mô hình cà phê doanh nhân của Đồng Tháp, tạo điều kiện để doanh nghiệp có thể nói thẳng nói thật, trên cơ sở đó chính quyền nắm bắt và có biện pháp xử lý, tháo gỡ kịp thời, thiết thực. 

Nếu coi PCI là chiếc nhiệt kế đánh giá cảm nhận của doanh nghiệp về môi trường đầu tư, theo Tiến sĩ Lê Đăng Doanh, chuyên gia kinh tế cao cấp, nguyên Viện trưởng Viện Quản lý kinh tế Trung ương, trước mắt trong bối cảnh khó khăn hiện nay của doanh nghiệp, việc quan trọng nên làm ngay để giải cứu và lấy điểm của doanh nghiệp là cần phải có quỹ bảo lãnh tín dụng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa để giúp đỡ những doanh nghiệp đang còn nợ không vay được ngân hàng. Tất nhiên phải chọn những doanh nghiệp tốt, lâu nay vẫn có hợp đồng, vẫn bán được hàng nhưng tác động của kinh tế thế giới và trong nước họ lâm vào khó khăn, không vay được vốn, nên bảo lãnh để họ hoạt động trở lại, góp phần hâm nóng nền kinh tế. Trong quá trình giải quyết xử lý nợ xấu cũng như bảo lãnh cho doanh nghiệp cần hoạt động công khai minh bạch, làm một cách dân chủ trên cơ sở phối hợp với các hiệp hội doanh nghiệp để tránh lợi ích nhóm hay sự xuất hiện của các công ty sân sau, có nghĩa để tránh giúp đỡ, bảo lãnh không đúng đối tượng.   

Các chỉ số thành phần trong tính PCI gồm: Chính sách phát triển kinh tế tư nhân; tính minh bạch; đào tạo lao động; tính năng động và tiên phong của lãnh đạo chi phí thời gian để thực hiện quy định của Nhà nước; thiết chế pháp lý; ưu đãi đối với doanh nghiệp nhà nước; chi phí không chính thức; tiếp cận đất đai và sự ổn định trong sử dụng đất; chi phí gia nhập thị trường.

 Đàm Thuần