Gian lận, trốn thuế: Vẫn còn nhiều thách thức

Thực tế, trong quá trình sản xuất kinh doanh, bên cạnh những doanh nghiệp (DN) chấp hành tốt chính sách pháp luật thuế, vẫn còn nhiều trường hợp có biểu hiện gian lận, trốn thuế. Trong năm 2014, ngành Thuế tỉnh đã tổ chức thanh tra thuế đối với 157 DN, qua đó truy thu và xử phạt hành chính trên lĩnh vực thuế 23,987 tỷ đồng; giảm lỗ 29,7 tỷ đồng; giảm trừ chi phí năm sau 4,227 tỷ đồng; giảm khấu trừ đầu vào 1,897 tỷ đồng. Bên cạnh đó, ngành Thuế cũng đã tổ chức kiểm tra tại trụ sở người nộp thuế đối với 705 DN, qua đó đã truy thu và phạt qua kiểm tra 36,5 tỷ đồng; ngoài ra còn giảm lỗ 31,2 tỷ đồng; giảm khấu trừ 1,8 tỷ đồng. Cùng với đó đã tiếp nhận, kiểm tra và giám sát tại cơ quan Thuế 46.827 hồ sơ với số tiền điều chỉnh tăng gần 5 tỷ đồng. Có thể thấy, số thuế truy thu qua công tác thanh tra, kiểm tra là rất lớn. Trước thực tế đó, ngành Thuế đã phối hợp chặt chẽ với các ngành như Công an, Tòa án, Quản lý thị trường, Hải quan, Ngân hàng… để phát hiện những sai sót, gian lận về thuế cũng như thu thu thập dữ liệu để so sánh, đối chiếu, phát hiện các trường hợp sai phạm về lĩnh vực thuế. Qua đó cũng đã đưa ra xử lý một số DN sai phạm. Điển hình như: xử lý hình sự đối với chủ DN tư nhân nông sản Mỹ Hòa (thị xã Buôn Hồ) và truy thu hơn 600 triệu đồng tiền trốn thuế; xử lý hình sự với chủ DN tư nhân nông sản Cường Phát (thị xã Buôn Hồ) và truy thu hơn 460 triệu đồng tiền trốn thuế; xử lý hình sự đối với chủ DN tư nhân thương mại Hữu Tam (thị xã Buôn Hồ) và truy thu hơn 123 triệu đồng tiền trốn thuế…

Cán bộ Chi cục Thuế huyện Cư M’gar kiểm tra tại một doanh nghiệp kinh doanh trên địa bàn.

Tuy nhiên đó cũng chỉ là "phần nổi của tảng băng chìm" khi mà hành vi gian lận, trốn thuế đang ngày càng tinh vi. Chẳng hạn, nhiều trường hợp có phát sinh thu nhập từ hoạt động lãi tiền gửi nhưng không hạch toán thu nhập và kê khai nộp thuế thu nhập DN. Nhiều DN xác định không đúng tỷ lệ thu nhập chịu thuế cũng như đối tượng được gia hạn nộp thuế thu nhập DN. Đặc biệt, vài năm trở lại đây, trên địa bàn tỉnh có không ít DN "ma" lập và sử dụng hóa đơn không đúng quy định gây thất thoát thuế rất lớn. Bên cạnh đó, tình trạng gian lận thuế tài nguyên và phí bảo vệ môi trường cũng diễn ra khá phổ biến với những sai phạm như: DN có phát sinh hoạt động san lấp mặt bằng nhưng không kê khai thuế; xác định sai đơn giá tính thuế tài nguyên; không khai thuế tài nguyên đối với nước thiên nhiên… Ngoài ra, nhiều DN hoạt động thương mại, dịch vụ không kê khai đủ doanh thu đã thực hiện; không hạch toán doanh thu, thu nhập hàng hóa xuất bán thanh lý. Nhiều trường hợp tính giá thành không đúng định mức sản xuất, chế biến, xác định số lượng thấp hơn thực tế... đã đặt ra thách thức không nhỏ đối với ngành Thuế. Theo Phó Cục trưởng Cục thuế tỉnh Bùi Văn Chuẩn, việc thủ tục cải cách hành chính trong việc thành lập DN quá thông thoáng (quy định chỉ cần Giấy Chứng minh nhân dân photo, Điều lệ công ty… là đủ điều kiện để thành lập DN) đã tạo điều kiện cho tội phạm trong lĩnh vực thuế nảy sinh. Việc cho DN tự đặt in hóa đơn đã tạo điều kiện cho nhiều đối tượng đặt in hóa đơn và xuất hóa đơn với giá trị hàng hóa, thuế GTGT đầu ra lớn sau đó bỏ trốn. Đặc biệt là việc xử lý tình trạng DN “ma” đang gặp nhiều khó khăn, thậm chí nhiều trường hợp không thể xử lý do không đủ chứng cứ đã để lại “gánh nặng” không nhỏ cho ngành Thuế, gây thất thoát ngân sách Nhà nước.

Mặc dù ngành Thuế đã xây dựng nhiều chuyên đề thanh tra, kiểm tra nhằm nhận diện sớm những hành vi gian lận, trốn thuế và chây ỳ nợ thuế, song trên thực tế vẫn còn muôn vàn chiêu lách luật, trốn thuế được DN vận dụng. Do vậy, mạnh tay xử lý sai phạm, chuyển hồ sơ vụ việc cho cơ quan công an để điều tra, truy tố và xử lý nghiêm theo Luật Hình sự là những biện pháp mà ngành Thuế sẽ thực hiện trong thời gian tới nhằm chống thất thu ngân sách Nhà nước, ông Bùi Văn Chuẩn khẳng định.

 Giang Nam