Cải cách hành chính thuế - Phải có nỗ lực từ hai phía

Thời gian gần đây, để hoàn thiện và đáp ứng yêu cầu hội nhập, các văn bản luật liên quan đến hoạt động thuế liên tục có sự điều chỉnh, khiến nhiều doanh nghiệp (DN) không theo kịp sự thay đổi này...

DN “kêu” khó

Đại diện một số DN cho rằng, các vấn đề khó khăn nhất về chính sách, thủ tục hành chính thuế thường gặp là việc luật thuế thay đổi thường xuyên nên chưa cập nhật kịp; nội dung văn bản chưa thống nhất về từ ngữ dễ gây hiểu nhầm. Một số chính sách quy định trong các văn bản còn chưa đồng nhất lại còn sửa đổi, bổ sung nhiều... Trong số các văn bản pháp luật thuế bị DN “kêu” nhiều nhất là cách tính thuế thu nhập DN (TNDN), đang làm cho nhiều DN “đau đầu”. Nhiều DN cho biết, dù đã rất cố gắng hoàn thiện hồ sơ và minh bạch nhất có thể, nhưng vẫn liên tục bị ngành Thuế phạt vì những sai phạm trong cách tính thuế TNDN, bởi để xác định thu nhập chịu thuế phải căn cứ vào 2 yếu tố là doanh thu và chi phí, tuy nhiên hai yếu tố này lại thường biến động và phụ thuộc vào quá trình kinh doanh của đơn vị. Do vậy, ở góc độ kế toán thuế và kế toán kinh doanh có sự khác biệt, vì kế toán kinh doanh thì tất cả chi phí và số thu đều phải kết sổ để tính thực lãi của đơn vị, có sự chênh lệch về thời điểm xác định doanh thu so với thực tế, một số chi phí muốn  khấu trừ hay không phụ thuộc vào cách thẩm định của cán bộ thuế nên đã nảy sinh vướng mắc khi xác định doanh thu tính thuế. Cụ thể là thời điểm xác định tính thu nhập chịu thuế là thời điểm hàng hóa dịch vụ đã tiêu thụ, không phân biệt đã thu được tiền hay chưa thu được tiền. Như vậy giữa xác định doanh thu tính thuế GTGT và tính thu nhập chịu thuế có lúc không trùng hợp, nhất là vào thời điểm cuối năm tài chính. Ở góc độ quyền lợi của những đơn vị kinh doanh chân chính thì thời điểm xác định doanh thu chịu thuế là rất quan trọng bởi nó quyết định thời điểm chịu trách nhiệm pháp lý khi họ không thực hiện nộp thuế đúng thời hạn quy định cho phần thu nhập trên thực tế mà họ chưa được đối tác thanh toán. Vấn đề ở chỗ, nhiều DN cho biết họ “vướng” mà không biết cách “gỡ” ra sao…

Chỉ có 60/500 đại diện DN tham dự Hội nghị tập huấn chính sách thuế do Cục Thuế tỉnh tổ chức vào tháng 7 vừa qua.

Nhưng vẫn thờ ơ với chính sách pháp luật thuế

Để tránh rủi ro, một DN kinh doanh máy tính và thiết bị văn phòng trên địa bàn TP. Buôn Ma Thuột cho biết, bộ phận kế toán của đơn vị đã cố gắng cập nhật các văn bản quy định cách tính thuế TNDN để tham khảo ý kiến tư vấn của ngành Thuế… nhưng vẫn không theo kịp những thay đổi của pháp luật thuế, nếu vấp phải sai phạm thì sẽ bị phạt. Theo Phó Cục trưởng Cục Thuế tỉnh Bùi Văn Chuẩn, việc tuyên truyền, phổ biến pháp luật về thuế là một trong những nhiệm vụ thường xuyên của ngành Thuế. Do vậy, các văn bản mới, luật thuế mới đều được phổ biến đến người nộp thuế thông qua các phương tiện thông tin đại chúng, website của Cục Thuế tỉnh, qua điện thoại hoặc trả lời trực tiếp… Mặc dù vậy, thực tế là DN vẫn còn “thờ ơ” với việc cập nhật thông tin về các chính sách thuế mới. Đơn cử như tháng 7 vừa qua, đơn vị đã tổ chức tập huấn chính sách thuế cho các giám đốc, kế toán DN mới thành lập trên địa bàn tỉnh về sử dụng hóa đơn bán hàng, cung ứng dịch vụ, xử lý và phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thuế; những điểm mới vừa được sửa đổi bổ sung và có hiệu lực thi hành trong năm 2015 của Luật quản lý thuế, Luật thuế TNDN, thuế thu nhập cá nhân, thuế giá trị gia tăng… cùng với tiếp nhận và trả lời trực tiếp tại hội nghị cho người nộp thuế về những vướng mắc liên quan đến chính sách pháp luật thuế. Đây là cơ hội để các DN, nhất là DN mới thành lập nắm bắt kịp thời, đầy đủ các quy định của các chính sách, pháp luật thuế, giảm thiểu những sai sót không đáng có trong quá trình thực hiện nghĩa vụ thuế đối với Nhà nước; thế nhưng có một thông tin hết sức bất ngờ là chỉ có 60/500 đại diện DN được mời có mặt nên cơ hội để cập nhật thông tin của số đông DN đã bị bỏ lỡ…

Có thể nói, quan hệ giữa DN và cơ quan thuế là nhạy cảm. Do vậy, trong khi DN mong muốn ngành Thuế đồng hành cùng DN thay vì chỉ tập trung vào thu và truy thu thuế như lâu nay; đặc biệt, giảm thời gian thủ tục hành chính thuế làm sao phải gắn với giảm căng thẳng cho DN... thì ở chiều ngược lại, DN cũng cần nâng cao nghiệp vụ, kỹ năng, thông tin trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế của mình để hạn chế thiếu sót ngay từ đầu.

 Giang Nam