Xử phạt hút thuốc lá nơi công cộng: Quy định... vẫn trên giấy

Dạo một vòng qua các điểm công cộng như bệnh viện, nhà chờ xe buýt, chợ… không quá khó khăn để bắt gặp hình ảnh những “đấng mày râu” vô tư “nhả khói” giữa nơi đông người. Ngay trước cửa khu vực khám bệnh, Bệnh viện Đa khoa tỉnh, trong thời gian chờ đợi, khá nhiều người bệnh và thân nhân đã chọn hút thuốc lá để “giết thời gian”. Giải thích về việc  này trong khi đã có “lệnh” cấm, bệnh nhân Quang Trung Mộng (thị trấn Buôn Trấp, huyện Krông Ana) cho biết: “Tôi hút thuốc lá từ năm 20 tuổi đến nay cũng ngót nghét 40 năm rồi. Tôi cũng đã nghe báo, đài nói nhiều về tác hại của hút thuốc và quy định cấm hút thuốc nơi công cộng nhưng nó là thói quen rồi, không bỏ được. Thực tế, để xử phạt được cũng khó lắm bởi nãy giờ tôi hút thuốc ở đây có thấy ai nhắc nhở gì đâu!”. Còn anh Trần Minh (xã Ea Kpam, huyện Cư M’gar), người đưa thân nhân đi khám bệnh lại bộc bạch: “Trước đây, tôi làm quen với thuốc lá vì chỉ muốn cho bằng chúng bạn. Bây giờ, “nghiện” rồi nên dù biết nó có hại đấy và cũng thử bỏ vài lần rồi nhưng không chịu được, thậm chí sau mỗi lần bỏ lại hút nhiều hơn. Tôi cũng biết ở bệnh viện đã cấm hút thuốc lá, nhưng thèm quá nên phải ra ngoài hành lang để hút”. Bệnh viện đã vậy, khu vực nhà chờ xe buýt còn tệ hơn. Trong lúc chờ xe, chẳng có người quen để trò chuyện, lại chẳng có người theo dõi, giám sát nên các “đấng mày râu” lại càng có nhiều cơ hội để hút thuốc. Không chỉ “nhả khói” làm ảnh hưởng đến người xung quanh, họ - những người hút thuốc còn vứt tàn thuốc, mẩu thuốc bừa bãi làm mất mỹ quan nơi công cộng.
Có lẽ, chuyện hút thuốc lá nơi công cộng từ lâu đã trở thành hình ảnh quá đỗi bình thường trong cuộc sống của nhiều người. Với những người trực tiếp hút thuốc thì hành động đó chẳng có gì sai trái, bất cứ lúc rảnh rỗi lại tranh thủ làm… vài hơi, chẳng cần để ý mình đang ở nơi nào. Còn với những người hút thuốc gián tiếp (hay nói cách khác là ngửi khói thuốc) thì đó cũng là chuyện phải chấp nhận, trường hợp không chịu nổi thì tự ngăn khói thuốc bằng cách đeo khẩu trang, bịt mũi hoặc tự di chuyển đến chỗ khác để tránh. Chính bởi những nếp nghĩ ấy mà ngay cả những nơi cần tránh tuyệt đối khói thuốc như bệnh viện, trường học, công sở… vẫn tồn tại những người thản nhiên hút thuốc.
Cần có chế tài mạnh hơn
Từ ngày 1-1-2010, Quyết định 1315 của Thủ tướng Chính phủ về cấm hút thuốc lá nơi công cộng được thực thi, đến nay đã qua 5 tháng triển khai, trên địa bàn tỉnh vẫn chưa có trường hợp nào hút thuốc lá nơi công cộng bị xử phạt. Qua tìm hiểu được biết, nguyên nhân dẫn đến không có ai bị phạt trong 5 tháng qua không phải do không có người vi phạm mà do không có người xử phạt. Theo quy định, những người có thẩm quyền xử phạt vi phạm hút thuốc lá nơi công cộng là lực lượng thanh tra các ngành, Chủ tịch UBND các cấp và công an. Trong khi đó, lực lượng thanh tra thì quá mỏng, hầu như chỉ có ở cấp tỉnh, Chủ tịch UBND các cấp thì không có thời gian, còn lực lượng công an có thể phối hợp để xử phạt nhưng lại không được ra quyết định xử phạt. Và nghịch lý xảy ra, đó là công tác tuyên truyền về tác hại của thuốc là và hút thuốc lá được tổ chức rầm rộ ở các cơ quan, đơn vị, địa phương trong khi biện pháp xử phạt lại bị buông lỏng dẫn đến dân “nghiện” thuốc lá thêm “nhờn” vì quy định không đạt được hiệu quả. 

 

Thực tế cho thấy, việc xử phạt hành vi hút thuốc lá nơi công cộng không phải là một việc dễ làm bởi đối tượng sử dụng đa dạng, không gian sử dụng lại rộng trong khi không có lực lượng kiểm tra, giám sát. Chính vì thế, để quy định đi vào cuộc sống, ngoài việc đẩy mạnh công tác tuyên truyền làm thay đổi nhận thức của người dân, thiết nghĩ cần tăng cường thêm lực lượng tham gia xử lý, đồng thời mức phạt hành chính phải đủ mạnh để răn đe đối với người có hành vi vi phạm.