Nỗi lo thủy điện

Trong đợt kiểm tra mới đây đối với 6 công trình thủy điện vừa và nhỏ của 6 doanh nghiệp trên địa bàn, do Sở Công Thương chủ trì tổ chức, đã phát hiện 5 công trình chưa lắp đặt thiết bị quan trắc đập. Có công trình kiểm định an toàn toàn hồ đập đã hơn 23 năm mà vẫn chưa tái kiểm định theo đúng quy định. Lại có công trình chưa đăng ký an toàn hồ đập, chưa báo cáo hiện trạng an toàn hồ đập theo quy định, đã tiến hành phát điện từ năm 2006 nhưng đến nay vẫn chưa kiểm định an toàn hồ đập… Cũng qua đợt kiểm tra cho thấy: trong 6 công trình thủy điện được kiểm tra, chỉ có một công trình được UBND tỉnh phê duyệt phương án bảo vệ đập, còn lại các doanh nghiệp chưa xây dựng phương án hoặc chưa được cấp thẩm quyền phê duyệt...  Đặc biệt, các công trình Thủy điện Ea M’Đoan 2, Ea Tul 4, Sêrêpốk 4 (thủy điện Sêrêpốk 4 của Cty CP đầu tư và phát triển điện Đại Hải) có hiện tượng bị thấm, nhưng Sở Công Thương cho rằng đây là mức độ thấm trong phạm vi cho phép. Đoàn kiểm tra đã lập biên bản yêu cầu các doanh nghiệp khắc phục những thiếu sót liên quan đến an toàn hồ đập, báo cáo về Sở Công Thương. Tất cả điều này cho thấy: người làm thủy điện thì quá chủ quan, còn phía nhà quản lý thì lơi lỏng.

Còn nhớ cách đây vài năm, một giám đốc khu vườn quốc gia đã từng lên tiếng rất gay gắt trong nỗ lực để bảo vệ đến cùng cho những cánh rừng nằm trong vùng quản lý của vườn bị lấy làm thủy điện: “Phá rừng dù có là mục đích nào đi chăng nữa thì cũng là phá rừng, bởi mọi hành vi đều ảnh hưởng xấu đến rừng như nhau, trong khi đó đây lại là vùng lõi của rừng đặc dụng!” Câu chuyện nỗ lực giữ rừng của một lãnh đạo vườn quốc gia ngày ấy mãi là bài học cần được ghi nhớ khi mà quá trình biến đối khí hậu đang diễn ra từng giờ từng phút, có sức tác động, ảnh hưởng trên phạm vi toàn cầu, mà nguyên nhân chủ yếu chính là sự mất rừng.

Đành rằng thủy điện mang đến nhiều lợi ích về  kinh tế nhưng những hệ lụy về môi trường, về an toàn đối với vùng hạ lưu cũng cần có sự đắn đo, suy tính từ các nhà quản lý có thẩm quyền. Sự đánh đổi nào cũng có giá của nó, nhưng có lẽ sự trả giá bao giờ cũng đắt, trong đó câu chuyện về sự cố thủy điện Sông Tranh 2 ở huyện Bắc Trà My của tỉnh Quảng Nam đang gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh…

Lê Hương