Vi phạm pháp luật về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp sẽ bị phạt tù

Các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN rất đa dạng như: vi phạm nghĩa vụ đóng BHXH, BHYT, BHTN, vi phạm quyền thụ hưởng các chế độ BHXH, BHYT, BHTN chủ yếu tại các doanh nghiệp ngoài quốc doanh. Trên địa bàn tỉnh, tính đến ngày 31-12-2017, số nợ BHXH, BHYT, BHTN lên đến gần 60  tỷ đồng, chiếm trên 2% kế hoạch thu. Nhiều doanh nghiệp, chủ sử dụng lao động gần như bỏ rơi người lao động, không thực hiện nghĩa vụ, trách nhiệm đối với người lao động; thậm chí nhiều doanh nghiệp không hợp tác với cơ quan BHXH để giải quyết chế độ đối với người lao động, mặc dù  BHXH Việt Nam đã ban hành nhiều văn bản dưới Luật nhằm tháo gỡ những khó khăn, bảo đảm quyền lợi cho người lao động khi doanh nghiệp gặp khó khăn trong sản xuất kinh doanh, hoặc vì nhiều lý do khác…

Trong những năm qua, BHXH tỉnh đã có nhiều biện pháp thu hồi nợ BHXH, BHYT, BHTN như thanh tra, kiểm tra, áp dụng chế tài xử phạt các hành vi nói trên. Tuy nhiên, tình trạng vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN vẫn không giảm mà còn có chiều hướng gia tăng; việc khởi kiện các đơn vị vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT ra tòa cũng là một vấn đề nan giải, bất cập... Tính đến ngày 31-12-2017 BHXH tỉnh đã chuyển hồ sơ sang cơ quan Liên đoàn Lao động tỉnh trên 30 đơn vị với tổng số nợ lên đến hàng chục tỷ đồng, tuy nhiên đến nay vẫn chưa khởi kiện được đơn vị nào. Có thể thấy, các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN đã gây hậu quả nghiêm trọng, không những thiệt hại về vật chất, ảnh hưởng đến quỹ BHXH, BHYT mà còn ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của người lao động, ảnh hưởng đến an toàn, cân đối quỹ, làm giảm sự nghiêm minh của pháp luật về chính sách BHXH, BHYT nói riêng, về mục tiêu an sinh xã hội của Đảng và Nhà nước nói chung.

Để giảm thiểu những vi phạm nói trên, tội danh trốn đóng BHXH, BHYT đã được hình sự hóa trong Bộ luật Hình sự sửa đổi. Theo đó, Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự 2015 được Quốc hội khóa XIV thông qua tại Kỳ họp thứ 3 ngày 20-6-2017 và chính thức có hiệu lực từ ngày 1-1-2018 đã có những quy định rất cụ thể. Đơn cử như: tội gian lận, chiếm đoạt tiền BHXH, BHTN có thể bị phạt tù đến 10 năm tùy từng mức độ, hành vi vi phạm; tội chiếm đoạt tiền BHYT phạt tù tới 10 năm; tội trốn đóng BHXH phạt tù cao nhất đến 7 năm…

Có thể nói, việc xử lý hình sự các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN là bảo đảm sự công bằng trong kinh doanh giữa các doanh nghiệp, sự bình đẳng trước pháp luật, tiến tới nền hành chính thực hiện theo thượng tôn pháp luật, sống và làm việc theo pháp luật.

Để Bộ luật Hình sự thật sự đi vào cuộc sống,  người sử dụng lao động và người lao động phải tuân thủ nghiêm việc đóng BHXH, BHYT, BHTN. Cơ quan BHXH các cấp cần phải phối hợp với các cấp, các ngành, các tổ chức chính trị - xã hội đặc biệt là ngành Lao động - Thương binh và Xã hội, ngành Y tế tổ chức tuyên truyền sâu rộng, thường xuyên liên tục Luật BHXH, Luật BHYT, Bộ luật Hình sự sửa đổi bằng nhiều hình thức. Bên cạnh đó, ngành BHXH tiếp tục tăng cường cải cách thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân trong quá trình tham gia và thụ hưởng, giải quyết kịp thời các quyền lợi về chính sách BHXH, BHYT, BHTN cho người tham gia… Ngoài ra, Nhà nước cần có sự thay đổi chính sách an sinh xã hội cho phù hợp trong từng giai đoạn phát triển của đất nước, quản lý quỹ hiệu quả, an toàn, làm cho người dân thật sự yên tâm, tin tưởng vào tính nhân văn cao cả của chính sách BHXH, BHYT, BHTN nói riêng, chính sách an sinh xã hội nói chung của Đảng và Nhà nước.

(Phó Giám đốc BHXH tỉnh)