Khai thác Atlat địa lý để đạt điểm cao

Atlat là phương tiện học tập rất cần thiết và hữu ích đối với môn Địa lý ở trong kỳ tuyển sinh tốt nghiệp THPT sắp tới. Tuy nhiên, việc sử dụng và khai thác Atlat trong học tập đối với học sinh còn gặp nhiều lúng túng, non yếu, chưa thật sự hiệu quả. Để khai thác tốt Atlat trong kỳ tuyển sinh, xin chia sẻ vài kinh nghiệm nhỏ:

1. Xác định nội dung yêu cầu trong Atlat:

Nắm rõ các mục lục trong Atlat để tìm đúng và nhanh nội dung kiến thức cần tìm hiểu xem ở trang nào trong Atlat, tránh tình trạng tốn thời gian trong việc tìm kiếm kiến thức và thậm chí khai thác sai kiến thức cần tìm hiểu so với yêu cầu.

VD: “Sử dụng Atlat Địa lý Việt Nam và kiến thức đã học hãy: Kể tên các ngành của mỗi trung tâm công nghiệp sau: Biên Hòa, Vũng Tàu” (Đề tốt nghiệp THPT năm 2011 – Câu III – 1 –a). Với yêu cầu trên, dựa vào mục lục thì ta có thể tìm ở mục Công nghiệp chung (trang 21 - Atlat) hoặc Vùng Đông Nam Bộ (trang 29 - Atlat NXB GDVN)  để khai thác.

2. Đọc Atlat phải theo trình tự khoa học và logic:

Cũng với yêu cầu trên nhưng để nắm rõ các ngành của mỗi trung tâm thì ta cần đọc chú giải (trang 3 - Ký hiệu chung) để biết  được các ký hiệu ở mỗi trung tâm thể hiện cái gì và rút ra được kiến thức theo yêu cầu.

Trong Atlat cũng thể hiện một lượng kiến thức tổng quát khá lớn giúp giảm tải rất nhiều kiến thức trong SGK cần ghi nhớ. Vì vậy, cần nắm được các nội dung kiến thức trong bài học với các mục cụ thể trong Atlat để từ đó rút ra được các thông tin cần thiết, đồng thời giúp khai thác mối liên hệ giữa các đối tượng địa lý cần tìm hiểu: Phần kinh tế chung (Atlat trang 17 -  thể hiện sự chuyển dịch cơ cấu GDP theo khu vực kinh tế của nước ta, giai đoạn 1990 – 2007). Phần trên tương ứng với mục 1, Bài 20 “chuyển dịch cơ cấu kinh tế “, trang 82 SGK, nên không cần học thuộc số liệu trong SGK....

Lưu ý: Các kỳ tuyển sinh bao giờ cũng có câu “dựa vào Atlat và kiến thức đã học hãy....” nên việc nắm vững phương pháp khai thác Atlat là hết sức quan trọng.

3. Atlat thể hiện các dạng biểu đồ:

Các dạng biểu đồ đều được thể hiện trong Atlat. Vì vậy, đây là một kênh thông tin không thể thiếu được đối với thí sinh. Bởi lẽ, bài tập kỹ năng vẽ biểu đồ là một câu bắt buộc trong các kỳ tuyển sinh và chiếm 2 điểm, nhưng nhiều thí sinh còn lúng túng với các dạng biểu đồ cần vẽ, thậm chí vẽ sai so với yêu cầu. Vì vậy, cần dựa vào các dạng biểu đồ trong Atlat so với yêu cầu đề bài để vẽ chính xác.

Lưu ý: Dạng biểu đồ cần vẽ ở câu kỹ năng đề cho sẵn: Dựa vào bảng số liệu, vẽ biểu đồ (hình tròn, vẽ biểu đồ miền...) thể hiện....

Việc trang bị kỹ năng khai thác và sử dụng thành thạo Atlat là điều quan trọng giúp đạt điểm cao ở môn Địa lý.

Tô Văn Quy