Kinh nghiệm ôn thi môn Địa lý

Địa lý là một trong sáu môn thi trong kỳ thi tốt nghiệp THPT sắp tới. Dưới đây là một vài kinh nghiệm ôn tập và làm bài hiệu quả.

 * Khi ôn tập: Sơ đồ hóa kiến thức của từng bài, từng chương là việc đầu tiên cần làm để nắm được trọng tâm cũng như nắm đủ nội dung của từng bài, tránh nhầm lẫn kiến thức và tình trạng học trước quên sau. Sau đó, tìm hiểu mối liên hệ về kiến thức của các bài và ghi nhớ. Để ghi nhớ hiệu quả nên vừa học vừa ghi ra nháp theo dạng sơ đồ hóa, sau đó tự tái hiện kiến thức vừa ôn tập bằng cách gấp tài liệu lại và tự trình bày lại kiến thức xem phần nào còn thiếu.

VD: Địa lý các vùng kinh tế cần sơ đồ hoá kiến thức theo các bước: 

 + Xác định vị trí địa lý của vùng (Dựa vào atlat để xác định).

+ Quy mô (lãnh thổ, dân số).

+ Nguồn lực phát triển (nguồn lực tự nhiên, nguồn lực kinh tế - xã hội...)

+ Các ngành kinh tế chủ yếu trong vùng (thế mạnh của vùng).

+ Hướng chuyên môn hóa và các sản phẩm hàng hóa.

Ở các vùng kinh tế có một đặc điểm chung là vùng nào cũng giáp biển (trừ Tây Nguyên), nên vùng nào cũng có thế mạnh để phát triển kinh tế biển. Khi trình bày có thể trình bày chung như: phía Đông của vùng giáp biển, dọc bờ biển có nhiều vũng, vịnh thuận lợi để đánh bắt, nuôi trồng hải sản, biển có nhiều hải sản, phương tiện đánh bắt ngày càng hiện đại, nhu cầu của thị trường ngày càng lớn, kinh nghiệm đánh bắt, nuôi trồng của người dân, chính sách của nhà nước, cơ sở chế biến...

 Cần  bám sát sách giáo khoa và kiến thức trong vở đã được học (lưu ý phần giảm tải không cần học), để nắm được các kiến thức cơ bản của chương trình tránh tình trạng ôn lan man, ôn không đúng trọng tâm. Đối với học sinh ôn cho thi tuyển sinh CĐ, ĐH nên tham khảo ý kiến của giáo viên bộ môn khi chọn tài liệu để ôn tập.  

Giáo viên hướng dẫn học sinh ôn thi môn địa lý.  Ảnh minh họa

Việc trao đổi thường xuyên với giáo viên bộ môn, bạn bè, nhóm học tập... là hết sức cần thiết để nắm vững và củng cố kiến thức. Bên cạnh đó, kết hợp tự kiểm tra kiến thức của mình bằng một hệ thống câu hỏi trong sách giáo khoa và lượng kiến thức tương ứng giữa sách giáo khoa với một số đề thi tốt nghiệp, CĐ, ĐH ở các năm trước là một yếu tố quan trọng để nắm vững và chắc kiến thức.

  Biết tận dụng và khai thác hiệu quả các phương tiện học tập mà Bộ Giáo dục và Đào tạo cho phép sử dụng trong các kỳ thi tuyển như atlat. Thông thường vì các kỳ thi tốt nghiệp bao giờ cũng có câu dựa vào atlat để khai thác kiến thức, và câu đó thường là câu 1 điểm.

Lưu ý khi khai thác atlát cần:

+Nắm được các phương pháp thể hiện, các ký hiệu  bản đồ sử dụng trong atlat.

+ Đọc atlat phải theo trình tự khoa học và logic, ví dụ: Muốn tìm hiểu những nhân tố ảnh hưởng đến sự phân hóa khí hậu nước ta  thì trước tiên chúng ta cần dựa vào phụ lục để biết nội dung cần tìm hiểu nằm ở các trang nào của atlat. Tiếp theo là đọc chú giải để biết nội dung được thể hiện trên bản đồ và rút ra được các kiến thức có tính tổng quát .

+ Nắm được các nội dung kiến thức trong bài học với các mục cụ thể trong atlat để từ đó rút ra được các thông tin cần thiết, đồng thời giúp khai thác mối liên hệ giữa các đối tượng địa lý cần tìm hiểu...

  Rèn luyện các kỹ năng về biểu đồ ( biểu đồ cột, biểu đồ tròn, miền, biểu đồ kết hợp cột và đường...), thông thường ở các kỳ thi tốt nghiệp thường ra các dạng biểu đồ trên, đây là câu kỹ năng thường chiếm 2 điểm, nên việc rèn luyện kỹ năng để đạt được điểm tối đa là yếu tố giúp học sinh đạt điểm cao.

* Khi làm bài: Nếu ôn tập kỹ nhưng không có phương pháp làm bài sáng tạo, khoa học chắc chắn sẽ không mang lại hiệu quả cao, nên khi làm bài cần:

 Đọc kỹ đề là yếu tố hết sức quan trọng, tránh đọc qua loa dẫn đến nhầm lẫn kiến thức hoặc làm bài không đúng, đủ yêu cầu của nội dung cần trả lời.

Xác định nội dung của đề nằm trong phần nào của trương trình (địa lý tự nhiên, dân cư hay địa lý ngành kinh tế), từ đó vạch ý cho phù hợp với đặc điểm riêng của từng phần.

Câu nào thuộc làm trước, để lấy chắc điểm của câu đó, tránh lãng phí thời gian vào những câu không thuộc hoặc nhớ lan man. Thông thường thì câu dựa vào atlat và câu kỹ năng (vẽ biều đồ) dễ lấy điểm nhất. Vì vậy, nên làm các câu đó trước.

Trình bày bài phải khoa học, logic theo từng ý (chia ra ý lớn, ý nhỏ riêng biệt), nhằm tránh chồng chéo, lặp và thiếu ý, đồng thời với chữ nghĩa rõ ràng, đúng chính tả, ngữ pháp hợp lý là yếu tố quan trọng giúp học sinh đạt điểm cao.

Tô Văn Quy