Iran bắt đầu thực hiện minh bạch hóa chương trình hạt nhân

Tổng Giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) Yukiya Amano ngày 18-8 cho biết Iran đã bắt đầu thực hiện các bước nhằm làm minh bạch chương trình hạt nhân của nước này trước thời hạn chót vào ngày 25-8 tới như đã thống nhất với IAEA.

 

Trả lời báo giới tại sân bay Vienna (Áo) sau khi đàm phán với giới chức Iran tại Tehran, ông Amano xác nhận: "(Iran) đã bắt đầu thực hiện năm biện pháp. Tôi hy vọng sẽ có tiến triển vào tuần sau". 

 

Cùng ngày, theo các nguồn tin khu vực, Thứ trưởng Ngoại giao Iran Seyed Abbas Araqchi thông báo các đại diện của Iran và nhóm P5+1 (Anh, Mỹ, Nga, Pháp, Trung Quốc và Đức) nhiều khả năng sẽ khôi phục các cuộc đàm phán hạt nhân bên lề hội nghị của Đại hội đồng Liên hiệp quốc diễn ra tại thành phố New York (Mỹ) vào tháng 9. Ông nói: "Các cuộc đàm phán sẽ được tổ chức trước hội nghị của Liên hiệp quốc và chúng tôi đang thảo luận ngày giờ và địa điểm". Dự kiến nội dung đàm phán sẽ tập trung vào việc bảo đảm thực thi các điều khoản đưa ra trong thỏa thuận sơ bộ như Iran sẽ phải thu hẹp quy mô chương trình hạt nhân để đổi lại việc được các nước phương Tây dỡ bỏ một phần lệnh trừng phạt kinh tế nhằm vào nước này.  

Một cuộc đàm phán giữa Iran và Nhóm P5+1. (Nguồn: AFP/TTXVN)

Trước đó, vào ngày 16-8, Tổng Giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử quốc tế (IAEA) Yukiya Amano đã tới Tehran và hội đàm với các quan chức hàng đầu nước chủ nhà về chương trình hạt nhân của nước Cộng hòa Hồi giáo Iran. Ông Amano đã gặp Ngoại trưởng Mohammad Javad Zarif trước khi có cuộc hội đàm với Tổng thống Hassan Rouhani và Trưởng đoàn đàm phán hạt nhân nước chủ nhà Ali Akbar Salehi. Tại cuộc hội đàm với ông Amano ngày 17-8, Tổng thống Iran Hassan Rouhani đã tuyên bố sẽ cho giám sát chương trình hạt nhân theo quy định của hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân toàn cầu nhưng sẽ không chấp nhận bất cứ một cuộc thanh tra nào vượt quá hiệp ước đó. Ông Rouhani nói rằng bất cứ một cuộc thanh tra nào vượt quá khuôn khổ pháp lý của hiệp ước "sẽ là một tiền lệ, đi ngược lại lợi ích của tất cả các quốc gia đang phát triển". 

Tổng Giám đốc IAEA tới Iran chỉ một tuần trước thời hạn chót về việc Tehran phải cung cấp thông tin về các chương trình nghiên cứu hạt nhân của mình. Trước đó, theo thỏa thuận sơ bộ ký kết với nhóm P5+1 (gồm Mỹ, Anh, Pháp, Nga, Trung Quốc và Đức) hồi tháng 11-2013 tại Geneva (Thụy Sĩ), Iran đã hai lần bàn giao cho IAEA các tài liệu liên quan đến chương trình hạt nhân, lần lượt vào tháng 4 và tháng 5 vừa qua.

 

Hiện tại, quy mô làm giàu urani và việc dỡ bỏ trừng phạt kinh tế nhằm vào Iran là trở ngại lớn nhất trong nỗ lực đạt được thỏa thuận lâu dài về hoạt động hạt nhân gây tranh cãi của Iran. Các nước phương Tây muốn đảm bảo rằng Tehran không phát triển chương trình hạt nhân phục vụ mục đích quân sự. Về phần mình, Iran muốn phương Tây chấm dứt các lệnh trừng phạt, đồng thời duy trì khả năng làm giàu urani ở mức vừa đủ để có thể cung cấp nhiên liệu cho nhà máy điện hạt nhân duy nhất của nước này ở Bushehr sau khi hợp đồng cung cấp nhiên liệu hiện nay với Nga hết hiệu lực vào năm 2021.

 

H.T ( tổng hợp)