Căng thẳng Mỹ-Israel liên quan đến kế hoạch xây khu định cư mới

Quan hệ giữa Mỹ với Israel leo thang căng thẳng sau khi Washington bày tỏ bất bình đối với những câu trả lời phỏng vấn của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu chỉ trích quan điểm của Nhà Trắng trong vấn đề khu định cư Do thái.

 

Trước đó, Nhà Trắng đã gay gắt chỉ trích kế hoạch của Tel Aviv xây khu định cư Do Thái mới gồm 2.610 căn nhà tại Đông Jerusalem, cảnh báo kế hoạch này sẽ đẩy Israel rời xa các đồng minh thân cận nhất, đồng thời bày tỏ nghi ngờ về những cam kết của Tel Aviv đối với nỗ lực xây dựng hòa bình với Palestine. Thậm chí, trong cuộc gặp gỡ Thủ tướng Netanyahu tại Nhà Trắng, Tổng thống Mỹ Barack Obama cũng bày tỏ quan ngại về kế hoạch này.

 

Đáp lại sự chỉ trích trên, trong chương trình trả lời phỏng vấn của Đài CBS ngày 5-10, Thủ tướng Netanyahu đã cho rằng quan điểm gay gắt của Washington đối với kế hoạch xây dựng khu định cư của Tel Aviv là "đi ngược lại các giá trị của Mỹ" và "không hỗ trợ cho hòa bình". Phản ứng lại bình luận trên của Thủ tướng Israel, ngày 6-10, người phát ngôn Nhà Trắng Josh Earnest khẳng định chính sách của Mỹ là rõ ràng và không thay đổi dưới thời kỳ lãnh đạo của đảng Dân chủ hay Cộng hòa. Theo ông Earnest, Mỹ phản đối các hành động đơn phương nhằm tìm cách áp đặt trong các vấn đề liên quan đến quy chế cuối cùng, trong đó có cả quy chế của Jerusalem, được nêu ra trong tiến trình đàm phán Trung Đông. Ông Earnest nhấn mạnh vấn đề này chỉ có thể được giải quyết một cách hợp pháp thông qua đàm phán trực tiếp giữa các bên và Tổng thống Mỹ đang nỗ lực để thúc đẩy tiến trình này.

 

Người phát ngôn Nhà Trắng còn chỉ trích Thủ tướng Israel đã không thừa nhận sự hỗ trợ của Mỹ dành cho đồng minh của mình trong suốt những năm qua, trong đó có việc Mỹ đã viện trợ 225 triệu USD cho Israel xây dựng hệ thống phòng thủ Vòm Sắt nhằm ngăn chặn các quả rocket của phong trào Hồi giáo Hamas bắn sang Israel. Ông Earnest tuyên bố giá trị của Mỹ là đã dành cho Israel sự ủng hộ không thay đổi đối với các nỗ lực nhằm tăng cường hệ thống an ninh, bảo vệ cuộc sống của dân thường Israel. 

Công trường xây dựng khu định cư Do Thái Alon ở phía đông Jerusalem. (Nguồn: AFP/TTXVN)

Việc Israel phớt lờ sự phản đối của cộng đồng quốc tế tiếp tục các kế hoạch xây dựng khu định cư ở Bờ Tây và Đông Jerusalem đã làm nảy sinh bất đồng với Mỹ và là nguyên nhân dẫn tới sự đổ vỡ tiến trình đàm phán hòa bình Trung Đông do Nhóm Bộ Tứ bảo trợ. Trước đó, vào ngày 1-10, Tổ chức giám sát các hoạt động định cư của Israel "Peace Now" cho biết chính quyền Tel Aviv đã chính thức thông qua kế hoạch xây dựng một khu định cư mới gồm hơn 2.600 nhà tại Đông Jerusalem. Những ngôi nhà này sẽ được xây dựng tại một khu định cư mới mang tên Givat Hamatos, nằm giữa Nam Jerusalem và Bethlehem. Israel đã lên dự án này từ nhiều năm nay, nhưng đến cuối năm 2012 chính phủ mới chấp thuận và được thông qua lần cuối ngày 24-9 vừa qua. Givat Hamatos là khu định cư mới đầu tiên tại Jerusalem kể từ khi Chính phủ Israel lập khu định cư Har Homa năm 1997. Tổ chức Peace Now nhận định kế hoạch trên của Israel huỷ hoại triển vọng hoà bình với Palestine cũng như khả năng đạt được giải pháp hai nhà nước.

 

Trong khi đó, Tổng thống Palestine Mahmud Abbas cho biết Palestine đang hối thúc Hội đồng Bảo an Liên hiệp quốc thông qua một dự thảo nghị quyết ấn định thời hạn Israel phải chấm dứt chiếm đóng các vùng lãnh thổ của Palestine. Theo hãng thông tấn Pháp AFP, dự thảo nghị quyết trên do các nước Arab đưa ra, theo đó yêu cầu "Israel rút hoàn toàn khỏi các vùng đất chiếm đóng của Palestine từ năm 1967, bao gồm cả Đông Jerusalem, trong thời gian sớm nhất có thể và phải hoàn tất trước tháng 11-2016". Ngoài ra, dự thảo cũng kêu gọi các tổ chức quốc tế "tôn trọng độc lập chủ quyền của nhà nước Palestine, cũng như quyền tự quyết của dân tộc Palestine".

 

Ngoại trưởng Palestine Riyad al-Malki cho biết tất cả các nước Arab tại Liên hiệp quốc đã ủng hộ dự thảo nghị quyết trên, và trong vòng 3 tuần tới, Jordan sẽ đại diện cho nhóm các nước Arab đưa dự thảo này ra thông qua tại Hội đồng Bảo an. Trong khi đó, Palestine sẽ tiếp tục vận động hành lang để các nước châu Âu, châu Phi, Mỹ Latinh và các nước khác ủng hộ dự thảo này.

 

H.T ( tổng hợp)