Tổng thống Mỹ Obama gửi mật thư cho lãnh tụ tối cao Iran

Theo Reuters dẫn tờ The Wall Street Journal ngày 6-11 đưa tin Tổng thống Mỹ Barack Obama đã gửi một bức thư mật cho lãnh tụ tối cao Iran Ali Khamenei hồi tháng trước, trong đó nhấn mạnh hai nước có cùng chung lợi ích trong cuộc chiến chống lực lượng Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng ở Iraq và Syria.

Ảnh minh họa. (Nguồn: AFP/Getty Images/EPA)

Theo tờ báo này, bức thư trên được gửi vào giữa tháng 10, trong thư có nói rằng sự hợp tác giữa Mỹ và Iran trong cuộc chiến chống IS sẽ gắn liền với một thỏa thuận giữa Iran và các quốc gia khác về chương trình hạt nhân của nước này.

 

Cùng ngày, Người phát ngôn Nhà Trắng Josh Earnest tuyên bố chính sách của Mỹ đối với Iran không thay đổi. Ông Earnest đã từ chối bình luận về thông tin liên quan đến bức mật thư trên của ông Obama. Trong khi đó, Chủ tịch Hạ viện Mỹ John Boehner cho rằng không thể tin tưởng các nhà lãnh đạo Iran và không nên lôi kéo Iran tham gia cuộc chiến chống IS.

 

Tuy nhiên, giới phân tích cho rằng tuyên bố này cũng không thể xoa dịu được những đồng minh của Mỹ ở Trung Đông vốn đã bồn chồn lo lắng khi Washington thúc đẩy đàm phán hạt nhân với Iran, đồng thời khoét sâu vào những bất đồng nội bộ nước Mỹ liên quan đến chính sách đối với Tehran.

 

Người phát ngôn Chính phủ Mỹ Josh Earnest cho biết, ông không có thẩm quyền bàn luận về việc trao đổi thư từ giữa Tổng thống với bất cứ nhà lãnh đạo nào trên thế giới, đồng thời khẳng định chính sách của ông Obama đối với Iran không thay đổi. Tuy nhiên, ông Earnest thừa nhận, quan chức 2 bên đã có “ít nhất một vài dịp” trao đổi về cuộc chiến chống nhóm Nhà nước Hồi giáo bên lề các cuộc đàm phán hạt nhân giữa Iran với nhóm P5+1 (gồm 5 nước thành viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc và Đức). Mặc dù vậy, Người phát ngôn Nhà Trắng nhấn mạnh: “Mỹ sẽ không hợp tác về quân sự với Iran. Chúng tôi không chia sẻ thông tin tình báo vói họ. Nhưng lợi ích của họ trong vấn đề này là điều đã được đề cập rộng rãi và cũng là những gì được thảo luận bên lề các cuộc đối thoại khác.”

 

Theo tạp chí của Mỹ, lá thư Tổng thống Obama gửi cho lãnh tụ tinh thần tối cao Iran Khamenei mô tả “những lợi ích chung của hai nước khi chiến đấu chống phiến quân Nhà nước Hồi giáo tại Iraq và Syria”. Cũng theo tạp chí này thì đây không phải là lần đầu tiên Tổng thống Mỹ bí mật viết thư cho lãnh tụ tinh thần tối cao của Iran. Phát biểu trên kênh truyền hình Foxnews của Mỹ, Trợ lý quản lý biên tập của Wall Street Journal John Bussey nhận định: “Đây là lần thứ 4 ông Obama trao đổi với Đại giáo chủ Khamenei qua thư nhằm kêu gọi sự tham gia lớn hơn của Iran. Tôi cho rằng diễn biến này đã chứng minh 2 điều. Thứ nhất, nó cho thấy chính quyền của ông Obama muốn tạo ra mối liên kết hợp tác trong cuộc chiến chống tổ chức Nhà nước Hồi giáo, điều mà Iran cũng mong muốn bởi họ cũng bị nhóm phiến quân này đe dọa, đặc biệt trong bối cảnh Iran có những chuyển biến tích cực về vấn đề hạt nhân vốn là một ưu tiên khác của chính phủ Mỹ. Thứ hai, nó cho thấy sự bất đồng trong nội bộ nước Mỹ và giữa Mỹ với các đồng minh ở Trung Đông”.

 

Hai Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa là John McCain và Lindsey Graham ngày 6-11 đã ra một tuyên bố chung cho rằng: “Thật kỳ quặc khi việc phe nổi dậy ôn hòa ở Syria kêu gọi sự giúp đỡ lớn hơn từ Mỹ đã bị Nhà Trắng bỏ ngoài tai, còn Tổng thống Obama lại đi kêu gọi lãnh tụ tinh thần tối cao Iran Khamenei tham gia cuộc chiến chống nhóm Nhà nước Hồi giáo”.

 

Sau khi đảng Dân chủ của ông Obama thất bại trong cuộc bầu cử giữa kỳ cuối tuần qua, thông tin này lại cho phe Cộng hòa có cơ hội chĩa thêm mũi giáo chỉ trích chính phủ, khoét sâu những bất đồng giữa 2 bên liên quan đến chính sách với Iran. 

 

Hãng tin Fox News dẫn một nguồn tin Quốc hội Mỹ cho biết, không có bằng chứng cụ thể nào về sự tồn tại bức thư này nhưng cũng không nghi ngờ rằng đây là sự thật bởi Tổng thống Obama đã từng làm điều này trước đây. Theo quan chức này thì Tổng thống Obama đáng lẽ phải thông báo với Quốc hội trước khi “đi đêm” với Iran. Nguồn tin từ Quốc hội Mỹ còn cho rằng, động thái này của Tổng thống Obama, nếu có thật, đã làm “rối tung tất cả”. Bởi việc bắt tay với chính phủ do người Shiite lãnh đạo của Iran sẽ phá vỡ kết cấu quan hệ giữa Mỹ với cộng đồng người Sunni trong khi Mỹ đang rất cần sự ủng hộ của các nước Arab do người Sunni lãnh đạo trong cuộc chiến chống nhóm Nhà nước Hồi giáo.

 

H.T (tổng hợp)