Tổng tuyển cử đột xuất tại Israel: Căng thẳng đến phút chót

Ngày 17-3 cử tri Israel đi bỏ phiếu bầu Quốc hội khóa 20, cuộc tổng tuyển cử đột xuất thứ hai trong vòng 3 năm qua ở Israel.

 

Trong gần ba tháng qua, tranh cử giữa các đảng phái diễn ra căng thẳng. Thủ tướng Benjamin Netanyahu, thuộc đảng Likud cánh hữu cầm quyền, hy vọng sẽ đánh bại ứng cử viên hàng đầu của phe cánh tả là ông Isaac Herzog, thủ lĩnh đảng Lao động.

 

Ngay trước thềm cuộc bầu cử, Thủ tướng Netanyahu tuyên bố "sẽ không có nhà nước Palestine" nếu ông được bầu lại làm Tthủ tướng nhiệm kỳ tiếp theo, đồng thời nhấn mạnh đến tính "toàn vẹn" của thánh địa Jerusalem, tiếp tục xây dựng các khu định cư, cũng như tập trung đảm bảo an ninh cho nhà nước Do Thái.

 

Trong khi đó, phát biểu trước các cử tri ngày 16-3, ông Herzog tự tin tuyên bố ông sẽ là Thủ tướng tiếp theo của Israel, đồng thời tập trung vào ba chính sách ưu tiên lớn là phát triển kinh tế, thúc đẩy quan hệ với đồng minh chiến lược Mỹ và nối lại tiến trình hòa bình với người Palestine.

 

Cùng ngày, cựu Bộ trưởng Tư pháp Tzipi Livni bất ngờ tuyên bố sẽ rút khỏi thỏa thuận chia sẻ luân phiên ghế Thủ tướng nếu Liên minh Zion (ZU) giữa đảng Hatnua của bà với đảng Lao động của ông Herzog giành thắng lợi trong cuộc bầu cử lần này. Theo thỏa thuận trước đó, ông Herzog và bà Livni sẽ thay nhau giữ chức vụ Thủ tướng trong hai năm nếu liên minh của họ giành chiến thắng. Đảng Likud ngay lập tức đã lên tiếng chỉ trích, cho rằng mục đích của động thái trên là tăng khoảng cách giữa ZU và Likud nhằm tiến tới thành lập một chính phủ cực tả dựa trên liên minh giữa các đảng Arab và đảng cánh tả.

 

Hơn 10.000 điểm bỏ phiếu được mở cửa sáng 17-3 trên khắp Israel. Có gần 6 triệu cử tri hợp lệ đi bỏ phiếu. Tổng cộng có 26 đảng tham gia tranh cử, song dự kiến chỉ có 11 đảng được cho là sẽ đủ điều kiện để có đại diện trong Quốc hội khóa tới (giành được ít nhất 3,25% tổng số phiếu ủng hộ). 

 

Kết quả thăm dò mới nhất cho thấy khối ZU dự kiến sẽ giành được 25 ghế trên tổng số 120 ghế quốc hội, trong khi đảng Likud chỉ giành được 21 ghế; đảng Yesh Atid của cựu Bộ trưởng Tài chính Yair Lapid và Liên minh các đảng Arab cùng được 13 ghế; đảng Ngôi nhà Do Thái 11 ghế… 

 

Với 10 ghế dự kiến giành được, đảng Kulanu mới thành lập của cựu Bộ trưởng Thông tin Moshe Kahlon, ứng viên Bộ trưởng Tài chính tương lai, được cho là sẽ có vai trò quyết định thắng lợi giữa Thủ tướng Netanyahu và lãnh đạo cánh tả Herzog trong cuộc đua vào chiếc ghế Thủ tướng sắp tới.

 

Kết quả các cuộc khảo sát bầu cử thể hiện xu hướng của cử tri nghiêng về những cam kết của đảng trung tả và ôn hòa, ưu tiên vấn đề kinh tế xã hội so với vấn đề an ninh của Đảng Likud. Đảng trung tả và ôn hòa đưa ra chiến dịch tranh cử, đề cập nhiều đến vấn đề xã hội như chi phí sống cao, khủng hoảng nhà ở và tốc độ phát triển kinh tế chậm.  

Thủ tướng Netanyahu tại một điểm bỏ phiếu (Ảnh Reuters)

Giới quan sát cho rằng, nếu các cử tri quan tâm nhiều hơn đến vấn đề kinh tế xã hội thì sẽ là một bất lợi đối với ông Netanyahu- người đang cố gắng thuyết phục các cử tri rằng vấn đề an ninh mới là mối lo ngại hàng đầu của Israel. Và chỉ có ông mới có thể bảo vệ Israel khỏi những bất ổn này. Chuyên gia phân tích chính trị Israel Tal Schneider nhấn mạnh:  “Vấn đề an ninh đang được coi là lợi thế của ông Netanyahu. Tuy nhiên những chính sách này của ông cũng đang phải đối mặt với những chỉ trích trong nội bộ chính phủ. Điều này cũng có thể tác động đến tỉ lệ ủng hộ ông Netanyahu. Bản thân nội bộ trong nhóm cánh hữu cũng cảm thấy mệt mỏi với chính sách của ông Netanyahu và muốn ông thua cuộc”.

Khó khăn đối với ông Netanyahu càng gia tăng khi cựu Tổng thống Israel Shimon Peres - một trong những nhân vật có ảnh hưởng tại Israel thông báo ủng hộ lãnh đạo đối lập Herzog là Thủ tướng tiếp theo. 

 

Tuy có thể giành chiến thắng với số ghế cao hơn trong Quốc hội, nhưng điều này cũng không đảm bảo được cho ông Herzog có thể trở thành Thủ tướng. Không có đảng nào giành đa số ghế trong Quốc hội kể từ cuộc bầu cử đầu tiên tại Israel năm 1949. 

 

Theo Luật bầu cử Israel, ngay sau khi tất cả các phiếu được kiểm, các cuộc đàm phán chính trị sẽ diễn ra giữa những đảng khác nhau để thành lập một liên minh chiếm đa số. Tổng thống Israel sau khi tham vấn với người đứng đầu các đảng sẽ chỉ định chính trị gia có đủ khả năng thành lập liên minh lớn nhất. Hiện có nhiều đảng cánh hữu trên vũ đài chính trị Israel, nên ông Netanyahu có thể hợp thành một liên minh dễ dàng hơn so với khối trung tả, thậm chí kể cả khi ông nhận được ít phiếu hơn. 

 

Thêm vào đó, mặc dù kết quả khảo sát cho thấy Đảng Likud của ông Netanyahu có thể giành được ít ghế hơn, nhưng về phương diện tỉ lệ ủng hộ cá nhân, ông Netanyahu vẫn dẫn đầu trước lãnh đạo của Liên đoàn phục quốc Do thái ông Issac Herzog nhờ kinh nghiệm chính trị nhiều năm cầm quyền của mình. Nhà phân tích người Israel Attila Somfalvi nhấn mạnh: “Tất nhiên một số người dân Israel vẫn nghi ngờ về việc ông Herzog trở thành Thủ tướng tiếp theo. So với những kinh nghiệm chính trị cũng như sức nặng trong từng lời nói và quyết định thì dường như ông Netanyahu đang chiếm ưu thế hơn nhiều”. 

 

Cuộc bỏ phiếu đóng cửa vào lúc 22 giờ tối 17-3 (giờ địa phương), trước khi Ủy ban bầu cử tiến hành công tác kiểm phiếu.

 

H.T (tổng hợp từ Vietnamplus, VOV)